Słowa kluczowe
climate changes
thermal classification
thermal seasons
Jak cytować
Abstrakt
The paper focuses on changes of the thermal conditions in Piła in 1971–2020. In the study, daily data were obtained from the Institute of Meteorology and Water Management – the National Research Institute, to analyze the variability of the annual, seasonal and monthly average air temperature, develop a thermal classification and determine the variability of the start dates and the length of 6 thermal seasons. The analysis showed an increase in the average air temperature for all of the time intervals. The consequence of the progressive warming was the increasingly frequent occurrence of months, seasons and years with thermal conditions above the norm for the entire studied period. The research also showed statistically significant changes in the dates of the beginning of the spring, summer, autumn and early winter, with the highest trend in the autumn.
Bibliografia
Atlas klimatu Polski, 2005, red. Lorenc H., IMGW, Warszawa.
Beniston M., 2004: The 2003 heat wave in Europe: a shape of things to come? Geophysical Research Letters, 31, L02202.
Czernecki B., Miętus M., 2011: Porównanie stosowanych klasyfikacji termicznych na przykładzie wybranych regionów Polski. Przegląd Geograficzny, 56, 3–4, 201–233.
Czernecki B., Miętus M., 2017: The thermal seasons variability in Poland, 1951–2010. Theoretical and Applied Climatology, 127, 481–493.
Grabowska K., Panfil M., Olba-Zięty E., 2007: Ekstremalne warunki termiczne w latach 1951–2005 w Polsce północno-wschodniej. Acta Agrophysica, 10 (2), 341–347.
Grize L., Huss A., Thommen O., Schindler C., Braun-Fahrländer C., 2005: Heat wave 2003 and mortality in Switzerland. Swiss Medical Weekly, 135, 200–205.
Gumiński R., 1948: Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce. Przegląd Meteorologiczny i Hydrologiczny, 1, 1, 7–20.
GUS, 2020 <https://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/StartIntro.aspx> [dostęp: 5.05.2021].
IPCC, 2013: Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group i to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change.
Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom, New York, USA.
Janasz J., 2000: Warunki termiczne i śnieżne zim w Lublinie (1960/61–1994/95). Acta Agrophysica, 34, 71–78.
Kejna M., Rudzki M., 2021: Spatial diversity of air temperature changes in Poland in 1961–2018.
Theoretical and Applied Climatology, 143, 1361–1379.
Kondracki J., 2002: Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa
Koźmiński C., Michalska B., 2008: Zmienność minimalnej dobowej temperatury powietrza w strefie polskiego wybrzeża Bałtyku. Acta Agrophysica, 12, 3, 713–736.
Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001: Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury powietrza w drugiej połowie XX wieku. Przegląd Geograficzny, 46, 1–2, 81–90.
Kuchcik M., 2017: Warunki termiczne w Polsce na przełomie XX i XI wieku i ich wpływ na umieralność. Prace Geograficzne 263, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Warszawa.
Lorenc H., 2000: Termiczno-opadowa ocena klimatycznych sezonów roku w Polsce oraz tendencje czasowo-przestrzenne. Projekt badawczy M-9, IMGW (maszynopis).
Majewski G., Gołaszewski D., Przewoźniczuk W., Rozbicki T., 2011: Warunki termiczne i śnieżne zim w Warszawie w latach 1978/79–2009/10. Prace i Studia Geograficzne, 47, 147–155.
Makowiec M., 1983: Wyznaczanie termicznych pór roku. Przegląd Geofizyczny, 28, 2, 209–220.
Miętus M., Filipiak J., Owczarek M., 2002: Warunki termiczne na obszarze Wybrzeża i Pomorza w świetle wybranych klasyfikacji. Materiały Badawcze IMGW, seria Meteorologia, 36, 56.
Miętus M., Wójcik R., 2014: Niektóre cechy wieloletniej zmienności temperatury powietrza w Polsce (1951–2010). Przegląd Geograficzny, 86, 3, 339–364.
Miętus M., Ustrnul Z., Wypych A., Jakusik E., Biernacik D., Czekierda D., Chodubska A., Marosz M., Filipiak J., Kitowski M., Kowalewski M., Urban G., Łaszyca E., Kowalska B., 2021: Klimat Polski 2020. IMGW.
Michalska B., 2011: Tendencje zmian temperatury powietrza w Polsce. Prace i Studia Geograficzne, 47, 67–75.
NOAA, 2021: <https://www.ncdc.noaa.gov/sotc/global/202013> [dostęp: 5.05.2021].
Nowosad M., Filipiuk E., 1998: Zmiany czasu trwania termicznych pór roku w Lublinie w latach 1951–1995. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 3, 231–240.
Olszewski J., Jarząb B., 1996: Termiczne pory roku w środkowej części Gór Świętokrzyskich.
Roczniki Świętokrzyskie, seria B – Nauki Przyrodnicze, PAN – Oddział Kraków, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 23, 91–108.
Owczarek M., Filipiak J., 2016: Contemporary changes of thermal conditions in Poland, 1951–2015. Bulletin of Geography, Physical Geography Series, 10, 31–50.
Paszyński J., Niedźwiedź T., 1991: Klimat, [w:] Starkel L., Geografia Polski – środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa, 326–328.
Piniewski M., Mezghani A., Szcześniak M., Kundzewicz Z., 2017: Regional projections of temperature and precipitation changes: Robustness and uncertainty aspects. Meteorologische Zeitschrift, 26, 223–234.
Piotrowicz K., 2000: Sposoby wydzielania pór roku. Przegląd Geofizyczny, 45, 3–4, 261–278.
Piotrowicz K., 2010: Sezonowa i wieloletnia zmienność typów pogody w Krakowie. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Półrolniczak M., Tomczyk A., Kolendowicz L., 2018: Thermal conditions in the city of Poznań (Poland) during selected heat waves. Atmosphere, 9, 11.
Romer E., 1938: Pogląd na klimat Polski. Czasopismo Geograficzne, 16, 193–224.
Szyga-Pluta K., 2011: Termiczne pory roku w Poznaniu w latach 2001–2008. Przegląd Geograficzny, 83, 1, 109–119.
Szyga-Pluta K., Przebieracz J., 2016: Warunki termiczne na stacji ekologicznej w Jeziorach (Wielkopolski Park Narodowy) w latach 2006–2015. Badania Fizjograficzne, VII – seria a – Geografia Fizyczna (A67), 225–237.
Tomczyk A., Szyga-Pluta K., 2016: Okres wegetacyjny w Polsce w latach 1971–2010. Przegląd Geograficzny, 88, 1, 75–86.
Tomczyk A., Bednorz E., 2020: The extreme year – analysis of thermal conditions in Poland in 2018. Theoretical and Applied Climatology, 139, 251–260.
Wiszniewski W., 1960: Kilka uwag o meteorologicznych porach roku w Polsce w świetle średnich wieloletnich wartości temperatur powietrza. Przegląd Geograficzny, 5 (13), 31–39.
Woś A., 2010: Klimat Polski w drugiej połowie XX wieku. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Żmudzka E., 2009: Współczesne zmiany klimatu Polski. Acta Agrophysica, 13 (2), 555–568.
Licencja
PTPN ma prawa autorskie do tytułu czasopisma
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/