Słowa kluczowe
neologizm
korona-
covid-
hybryda
okazjonalizm
sytuacja graniczna
oswajanie zagrożenia
Jak cytować
Abstrakt
W niniejszym artykule skoncentrowano się na zjawisku komunikacji w czasie pandemii, szczególnie zaś na procesie tworzenia nowych słów. Materiał wyekscerpowany został z następujących źródeł: prasa, telewizja, fora internetowe, internetowy słownik Čeština 2.0. oraz baza danych Neomat. Wśród zgromadzonych przykładów zanotowano zarówno formacje hybrydalne, neologizmy powstałe w wyniku blendingu czy neosemantyzmy, punktem wyjścia wielu ww. jednostek jest metaforyczne pojmowanie otaczającej nas rzeczywistości oraz niewątpliwe poczucie humoru Czechów. Najczęściej spotykanymi złożeniami są rzeczowniki z cząstkami korona- (koro-), covid- oraz zoom-. Nie sposób orzec, jaki będzie status analizowanych jednostek w języku czeskim, czy zagoszczą one w nim na stałe, czy będą tylko okazjonalizmami, które wkrótce znikną.
Bibliografia
Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Dembska K., 2011a, »Słowa wykolejone«, czyli o zjawisku kontaminacji we współczesnym języku rosyjskim. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Dembska K., 2011b, Zjawisko kontaminacji jako jeden z aspektów badawczych języka reklamy (na przykładzie języka rosyjskiego), „Folia Linguistica Rossica”, z. 7, s. 20–28.
Entlová G., 2022, Novotvary a internacionalismy v češtině v období pandemie covid-19, „Bohemistyka”, nr 1, s. 20–34. DOI: https://doi.org/10.14746/bo.2022.1.2
Falana-Jafra A., 2020, Ślady pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 w potocznym języku polskim. Analiza wstępna, „Com.press” 3 (2), s. 38–49.
Hampl L., 2021, Koronawirus zmienia język czeski – powstawanie nowych leksemów, „Bohemistyka”, nr 3, s. 361–372. DOI: https://doi.org/10.14746/bo.2021.3.7
Kosmalska W., 2020, Język w czasie epidemii, epidemia w języku, „Polonistyka. Innowacje” 12, s. 209–220. DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2020.12.13
Kuligowska K., 2020, Język w czasach zarazy. O wpływie pandemii na system leksykalny języka polskiego i rosyjskiego, „Acta Polono-Ruthenica” XXV, nr 3, s. 109–126. DOI: https://doi.org/10.31648/apr.5893
Latzel E., 1957, The Concept of ‘Ultimate Situation’ in Jaspers’ Philosophy, tłum. z niem. G. L. Kline, [w:] The Library of Living Philosophers. The Philosophy of Karl Jaspers, red. P. A. Schilpp, New York.
Makowska M., 2021, Język i obraz wobec koronawirusa. Przyczynek do rozważań nad komunikacją medialną w czasach pandemii, „Forum Lingwistyczne”, nr 8, s. 1–14. DOI: https://doi.org/10.31261/FL.2021.08.09
Askayev A., 2022, Neologismy a okazionalismy v češtině vzniklé v době koronavirové epidemie 2020-2021, Online: https://studentaveda.ff.cuni.cz/wp-content/uploads/sites/125/2022/01/AKAYEV-Neologismy-a-okazionalismy-v-cestine-vznikle-v-dobe-koronavirove-epidemie.pdf [dostęp:15.12.2022].
Čeština 2.0 – Slovník, který tvoříte vy. Online: cestina20.cz [dostęp: 25.08.2022].
Databáze excerpčního materiálu Neomat. Online: https://www.neologismy.cz [dostęp: 12.01.2023].
Hodanová Y., 2021, Role NELZP pi urení naléhavosti ošetení pacient urgentního píjmu – triáž. Online: https://dspace5.zcu.cz/bitstream/11025/44342/1/Hodanova%20Yvona%20MVCH%20DP.pdf [dostęp: 6.02.2023].
Internetová jazyková příručka, 2022. Online: https://prirucka.ujc.cas.cz [dostęp: 25.08.2022].
Jazyková poradna, 2022. Online: https://ujc.avcr.cz/jazykova-poradna [dostęp: 30.08.2022].
Koronavirus mění češtinu. Vznikly už stovky nových slov, popisují lingvisté. Online: https://ct24.ceskatelevize.cz/veda/3071100-koronavirus-meni-cestinu-vznikly-uz-stovky-novych-slov-popisuji-lingviste [dostęp: 1.09.2022].
Koronamowa, czyli neologizmy powstałe w 2020 r. w związku z pandemią. Słownik słów covidowych. Online: https://nadwyraz.com/blog/blog-ubierz-sie-w-slowa/koronamowa-czyli-neologizmy-powstale-w-2020-r-w-zwiazku-z-pandemia-slownik-slow-covidowych [dostęp: 11.01.2023].
Kowalski M., 2019, Sytuacje graniczne w życiu człowieka (rozważania andragogiczno-etyczne), „Dyskursy Młodych Andragogów/Adult Education Discourses” 20, s. 179–189. Online: http://www.dma.wpsnz.uz.zgora.pl/index.php?journal=DMA&page=article&op=view%20&path%5B%5D=18&path%5B%5D=446 [dostęp: 15.01.2023].
Lawson R. 2022, Why we’ve created new language for coronavirus. Online: BBC Worklife [dostęp: 6.02.2023].
Lockdown – co to znaczy. Co oznacza pojęcie lockdown? Online: https://www.karierawfinansach.pl/baza-wiedzy/slownik-pojec/lockdown-co-oznacza-lockdown-definicja [dostęp: 5.02.2023].
Łaziński M., 2020, Korona (nie tylko wirusa). Online: https://www.slowanaczasie.uw.edu.pl/koronanie-tylko-wirusa [dostęp: 10.09.2020].
Presová E., 2023, Koronaut, rouškomil či netkafe. Epidemie koronaviru mění v Česku slovník, přibyly stovky slov. Online: https://www.lidovky.cz/domov/koronaut-rouskomil-ci-netkafe-epidemie-koronaviru-meni-v-cesku-slovnik-pribyly-stovky-slov.A200429_203142_ln_domov_ele [dostęp: 27.01.2023].
Slovník spisovného jazyka českého, 2022. Online: https://ssjc.ujc.cas.cz [dostęp: 25.08.2022].
Szamryk K., 2022, Koronawirus ubrany w słowa, czyli wpływ pandemii na nasz język – okiem eksperta z UwB. Online: https://uwb.edu.pl/aktualnosci/koronawirus-ubrany-w-slowa-czyli-wplyw-pandemii-na-nasz-jezyk-okiem-eksperta-z-uwb-5069.html [dostęp: 6.02.2023].
Šimandl J., 2012, Z nepravidelného tvoření slov: mechanické krácení a přiklánění slov, blending. Online: http://www.ujc.cas.cz/miranda2/export/sitesavcr/ujc/veda-vyzkum/vyzkum/gramatika-a-korpus/proceedings-2012/konferencni-prispevky/SimandlJosef.pdf [dostęp: 15.01.2023].
»Zdalność«, »koronaferie«, »tarcza«. Prof. Bralczyk o języku czasów pandemii, 2020. Online: https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1481797profesor-bralczyk-koronawirus-jezyk.html [dostęp: 27.08.2022].
Znáte covidiota nebo covidiána? Takto virus cvičí s řečí, 2022. Online: https://www.seznamzpravy.cz/clanek/harantena-domolena-koronaspek-nebo-zoompacky-co-pandemie-provedla-jazyku-118903 [dostęp: 14.12.2022].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Joanna Korbut
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.