Słowa kluczowe
Libuše Moníková
literatura emigracyjna
konwersja językowa pisarza
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł dotyczy roli odbiorcy w kreowaniu świata przedstawionego przez pisarzy w dwóch odmiennych sytuacjach: pisarza krajowego oraz emigracyjnego. Jako przykład posłużyły trzy powieści: krajowa Báječná léta pod psa (1992) Michala Viewegha oraz emigracyjne Ledová tříšť (Treibeis, 1992) i Zjasněná noc (Verklärte Nacht, 1997) Libušy Moníkovej. Podczas analizy zastosowano metodologię Pascale Cassanovy, dzielącą literatury na dwie grupy: literatury „słabe” i „mocne” lub, stosowane zamiennie, „młe” i „duże”. Okoliczności, w których tworzy autor, determinują środki wyrazu, jakich używa: pisarz krajowy jest w bardziej osobistym kontakcie z czytelnikiem, używa skrótów myślowych, ironii czy metafor, natomiast pisarz emigracyjny jest zmuszony do wyjaśniania szczegółów dotyczącyh ich ojczyzny, co skutkuje stosowaniem w tekście niemal eseistycznych pasaży. Rozważania te doprowadziły do konkluzji, że dla Moníkovej pisanie jest aktem patriotyzmu, poprzez który pragnie zapoznać swych niemieckojęzycznych czytelników z historią swojej ojczyzny, dla Viewegha zaś pisanie jest aktem ekspresji.
Bibliografia
Casanova P., 2002, Consecration et accumulation de capital litteraire. „Actes de la recherche en sciences sociales” 144, s. 7–20.
Casanova P., 2012, Světová republika literatury, przeł. Č. Pelikán, Praha: Karolinum.
Cornejo R., 2004, Ledová tříšť se prolamuje. K recepci díla Libuše Moníkové v její vlasti. „Labyrint Revue”, č. 15–16, s. 77.
Čulík J., 2007, Hakl a Víewegh: jak se vyrovnat s banalitou života. „Česká literatura” 55, č. 5, s. 669–706.
Delius F. C., 1998, Literatura jako nejvyšší forma vlastivědy. „Literární noviny”, č. 7, s. 9.
Głowala W., 1983, Próba teorii eseju literackiego, [w:] E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara [eds.], Genologia polska. Wybór tekstów, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 477–495.
Hutcheon L., 2007, Teoria parodii. Lekcja sztuki XX wieku, przeł. A. Wojtanowska, W. Wojtowicz, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Moníková L., 2001, Ledová tříšť, przeł. R. Tomanová, Praha: Alois Hynek.
Moníková L., 2009, Zjasněná noc, [trad.] J. Zoubková, Praha: Alois Hynek.
Pfeiferová D., 2009, Doslov, [w:] L. Moníková, Zjasněná noc, Praha: Argo.
Příbáňová A., 2007, Od románu o psaní k románu v přímém přenosu. Role a podoba čtenáře ve dvou sebereflexivních románech Michala Viewegha. „Česká literatura” 55, č. 4, s. 453–478.
Viewegh M.,1977, Báječná léta pod psa, Brno: Petrov.