Różnice w czeskich i polskich przekładach na przykładzie biblijnego reprezentanta awifauny – żurawia
PDF

Słowa kluczowe

przekład
translacja i tłumaczenie
obraz i symbolika biblijna
ekwiwalencja językowa i synonimiczna bliskoznaczność leksykalna

Jak cytować

Hampl, L. . (2020). Różnice w czeskich i polskich przekładach na przykładzie biblijnego reprezentanta awifauny – żurawia. Bohemistyka, 20(2), 232–256. https://doi.org/10.14746/bo.2020.2.7

Abstrakt

In this article, based on sixteen various biblical trans la tions (eight Czech and eight Polish) ex clu si ve ly referring to two Old Testament verses, the author tries to present the trans la tio nal dif feren ces in avifauna paying special attention to its re pre sen ta tive – a crane. The author focuses on various aspects of trans la tio nal dif feren ces both in ter a lin guis tic and in ter lin guis tic as well as on the es ta blished image and the deep- roo ted symbolism of the described re - pre sen ta tive of the semantic category of fowl, which is the lexically basic crane.

https://doi.org/10.14746/bo.2020.2.7
PDF

Bibliografia

Achtemeier P.J., 2004, Encyklopedia biblijna. Prymasowska Seria Biblijna, wydanie trzecie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.

Baláková D., 2007, Princíp ekvivalencie vo frazeológii, [w:] Frazeologické štúdie V. Princípy lingvistickej analýzy vo frazeológii. Editori D. Baláková, P. Durčo, I vydanie. Ružomberok: Vydavatelství Katolícké univerzity, s. 27–42.

Becker U., 2002, Slovník symbolů. Z něm. přel. P. Patočka. Praha: Nakladatelství Portál.

Bednarczyk A., 2008, W poszukiwaniu dominanty translatorskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bowker J., 2005, Bible – ilustrovaný průvodce Starým a Novám zákonem. Přel. i odpovědný red. Michal Janata, české vydání první. Praha: Ottovo Nakladatelství.

Briks P., 2000, Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. Prymasowska Seria Biblijna, wydanie trzecie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.

Brückner A., 1927/1993, Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Brzozowski J., 2011, Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Cirlot J.E., 2012, Słownik symboli. Przekład Kania I. Kraków: Znak.

Cooperová J.C., 1999, Ilustrovaná encyklopedie tradičních symbolů. Přel. Allan Plzák, vydání první. Praha: Nakladatelství Mladá fronta.

Douglas J.D., 1996, Nový biblický slovník, první vydání. Praha: Nakladatelství Návrat domů.

Dunaj B. (red.), 2001, Popularny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Wilga.

Filipec J., Daneš F., Mejstřík V. (red.) 2005, Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost, vydání 4. Praha: Nakladatelství Academia.

Forstner D., 1990, Świat symboliki chrześcijańskiej. Przeł. Zakrzewska Wanda, Pachciarek Paweł, Tyrzyński Ryszard. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Gebauer J., 1970, Slovník staročeský. Díl I [A–J], druhé nezměněné vydání. Praha: Academia, Nakladatelství Československé akademie věd. Grygová B., 2010, Překlad odborného textu, [w:] Překlad a překládání. Olomouc: Vydavatelství Univerzita Palackého, s. 203–214.

Hadravová A., 2008, Kniha dvacatera umění mistra Pavla Žídka část přírodovědná, vydání první. Praha: Nakladatelství Academia.

Hampl L., 2011, Najistotniejsze podobieństwa i różnice przetłumaczonych hiperonimicznych i hiponimicznych wyrazów leksykalnych w przekładach czeskich i polskich wersetów biblijnych na wybranym przykładzie »ptak–wróbel«, „Studia Slavica” XV, s. 241–255.

Hampl L., 2013, Świat awifauny w polskich i czeskich przekładach Pisma Świętego (sowy i jaskółki). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe ATH.

Hejwowski K., 2006, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Holub J., Kopečný F., 1952, Etymologický slovník jazyka českého. Praha: Státní nakladatelství učebnic v Praze.

http://www.biblest.com.pl.

http://biblia.apologetyka.com.

http://www.jw.org/cs/publikace/bible-online.

Kempf Z., 1984, Gołębica czy gołąb?, „Język Polski” LXIV, z. 5, s. 335–341.

Kizeweter M., 2009, Przepis na przypis – o przypisach na podstawie wybranych przekładów anglojęzycznej literatury pięknej na język polski, [w:] Jakość i ocena tłumaczenia, red. A. Kopczyński, M. Kizeweter. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.

Kobielus S., 2002, Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Kobielus S., 2005, Fizjologia i Aviarium. Średniowieczne traktaty o symbolice zwierząt. Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.

Kobielus S., 2012, Lapidarium christianum. Symbolika drogich kamieni. Wczesne chrześcijaństwo i średniowiecze, wydanie I. Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów.

Komárek St., 2007, Ptáci v Čechách v letech 1360-1890 aneb tajemství rytíře von Sacher-Masocha, vydání I. Praha: Nakladatelství Academia.

Kopaliński W., 2001, Słownik symboli. Warszawa.

Kossowska M., 1968, Biblia w języku polskim. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.

Kruszona M., 2008, Kulturalny atlas ptaków. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.

Kufnerová Z., 2009, Čtení a překládání. Jinočany: Nakladatelství H&H.

Kwilecka I., 2003, Studia nad staropolskimi przekładami Biblii. Poznań: Uniwersytet im Adama Mickiewicza, Wydział Teologiczny, Instytut Slawistyki PAN.

Kyas V., 1997, Česká bible v dějinách národního písemnictví. Praha: Nakladatelství Vyšehrad.

Lakoff G., 1987, Women, Fire and Dangerous Things. Chicago.

Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu. Warszawa.

Langacker R., 1987, Foundations of Cognitive Grammar, vol. I. Stanford.

Langacker R., 1995, Wykłady z gramatyki kognitywnej, Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993. Lublin.

Langacker R., 2003, Model dynamiczny oparty na uzusie językowym, [w:] Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, red. E. Dąbrowska, W. Kubiński. Kraków, s. 30–117.

Lipiński K., 2004, Mity przekładoznawstwa. Kraków: Wydawnictwo Egis.

Lipiński K., 2006, Vademecum tłumacza. Kraków: Wydawnictwo Idea.

Machek V., 1997, Etymologický slovník języka českého. Praha: Nakladatelství Lidové noviny.

Majkiewicz A., 2008, Intertekstualność – implikacje dla teorii przekładu. Wczesna proza Elfriede Jelinek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Novotný A,. 1992, Biblický slovník R–Ž. Praha.

Packer J.I., Tenney M.C., 2007, Słownik tła Biblii. Prymasowska Seria Biblijna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.

Rejzek J., 2001, Český etymologický slovník. Voznice: Nakladatelství Leda.

Royt J., Šedinová H., 1998, Slovník symbolů kosmos, příroda a člověk v křesťanské ikonografii. Praha: Nakladatelství Mladá fronta.

Ryken L., Wilhoit J.C., Longman T., 1998, Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki litereckie w Piśmie Świętym. Prymasowska Seria Biblijna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.

Stěpanova L., 2009, Frazémy biblického původu (na materiále slovenštiny, češtiny a ruštiny), [w:] Aspekty literárnovedné a jazykovedné II. Editorky V. Kováčová, D. Baláková, J. Šindelářová. Ružomberok: Vydavatelství Katolické univerzity, s. 107–119.

Svensson L., 2012, Przewodnik Collinsa PTAKI. Najpełniejszy przewodnik do rozpoznawania ptaków Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Tłum. i adaptacja Dariusz Graszka-Petrykowski. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza.

Szczepanowicz B., Mrozek A., 2007, Atlas zwierząt biblijnych. Miejsce w Biblii i symbolika. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Tabakowska E., 2001, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Przeł. A. Pokojska. Kraków: Wydawnictwo TAiWPN Universitas.

Tabakowska E., 2008, O przekładzie na przykładzie. Kraków: Znak.

Tabakowska E., 2009, Tłumacząc się z tłumaczenia. Kraków: Znak.

Taylor J.R., 2001, Kategoryzacja w języku, prototypy w teorii językoznawczej. Przeł. Anna Skucińska. Kraków: Wydawnictwo TAiWPN Universitas.

Taylor J.R., 2007, Gramatyka kognitywna. Przekład M. Buchta i Ł. Wiraszka. Kraków: Wydawnictwo TAiWPN Universitas.

Vondráček M., 2008, Kognitivní aspekt gramatické kategorie jmenného rodu a životnosti, [w:] Člověk – jazyk – text. Sborník z mezinárodní lingvistické konference konané u příležitosti životního jubilea prof. PhDr. Jana Kořenského, DrSc. České Budějovice 18.–22. září 2007. České Budějovice: FF Jihočeské univerzity, s. 51–54.

Výklady IV ke Starému zákonu. Kniky prorocké, Izajáš, Jeremjáš, Pláč, Ezechiel, Daniel, Ozeáš, Jóel, Ámos, Abdijáš, Jonáš, Micheáš, Nahum, Abakuk, Sofonjáš, Ageus, Zacharjáš, Malachiáš, 1998. Vydří: Karmelitánské nakladatelství Kostelní.

Wierzbicka A., 1999, Język – Umysł – Kultura. Warszawa.

Zehnalová J., 2010, Překlad a hodnocení jeho kvality, [w:] Překlad a překládání. Olomouc: Vydavatelství Univerzity Palackého, s. 220–272.