Wokół planów organizacji domu księży emerytów w pocysterskim klasztorze w Obrze (1836-1906)
PDF

Słowa kluczowe

Dom księży emerytów
archidiecezja gnieźnieńska i poznańska
wieś Obra
kasata
Wielkie Księstwo Poznańskie
abp Marcin Dunin
miary i wagi

Jak cytować

Zając, P. (2018). Wokół planów organizacji domu księży emerytów w pocysterskim klasztorze w Obrze (1836-1906). Ecclesia. Studia Z Dziejów Wielkopolski, (13), 51–72. https://doi.org/10.14746/e.2018.13.3

Abstrakt

Do obowiązków biskupów diecezjalnych należała zawsze opieka nad kapłanami starszymi i chorymi, którzy nie posiadali wystarczających środków do utrzymania się po zakończeniu czynnego duszpasterstwa. W diecezji poznańskiej instytucje opiekuńcze dla księży potwierdzone są od XV w. W bulli De salute animarum z 1821 r. ustalono, że to państwo pruskie przyjmuje na siebie utrzymanie domów księży emerytów. Po kasacie klasztoru cystersów w Obrze na przełomie 1835 i 1836 r. abp Marcin Dunin zaplanował wykorzystanie istniejących zabudowań dla potrzeb opieki nad starszymi kapłanami. Opracowane wówczas Ustawy oraz budżet (etat) nie zostały jednak wcielone w życie, a instytucja planowana w 1836 r. zaczęła funkcjonować dopiero siedemdziesiąt lat później. W artykule opisane są dyskusje wokół planów abpa Dunina oraz aspekty finansowe kościelnej instytucji opiekuńczej dla księży.

https://doi.org/10.14746/e.2018.13.3
PDF

Bibliografia

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu: Akta Arcybiskupie – Księża Emeryci i demeryci: urządzenie domu dla nich, 1835-1866, sygn. OA VI 004.

Archiwum Klasztoru w Obrze: Akta uregulowania granic czyli separacji pomiędzy parafią oberską a zakładem ks. emerytów, sygn. B I.12.

Archiwum Klasztoru w Obrze: Synodus dioecesana posnaniensis sub Illustrissimo ac Reverendissimo Domino D. Christophoro Szembek, Dei et Apostolicae Sedis Gratia Episcopo Posnaniensi, nominato Vladislaviensi, Abbate Commendatario Clare Turbae per biduum Varsaviae in Insigni Ecclesia Collegiata S. Joannis Baptistae Celebrata A.D. MDCCXX Diebus 27 et 28 Mensis Februarii, Varsaviae, Typis S.R.M. Scholarum Piarum.

Hozakowski W., Arcybiskup Dunin a Liceum Teologiczne, „Kronika Miasta Poznania”, 1923, nr 12, s. 222-236.

Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią wieku XIX i XX, Warszawa 2003.

Józefczyk M., Translacja bulli „De salute animarum” i dokumentów korygujących granice diecezji warmińskiej w 1861 i 1922 roku, „Studia Elbląskie” 18 (2017), s. 9-35.

Kopiczko A., Reorganizacja Kościoła katolickiego w Prusach na podstawie bulli „De salute animarum”, „Kościół w Polsce. Dzieje i Kultura” 12 (2013), s. 65-84.

Neumann P.F., Starania arcybiskupa Marcina Dunina i Edwarda Raczyńskiego o przywrócenie klasztorów w archidiecezjach gnieźnieńskiej i poznańskiej, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2 (2006), s. 221-247.

Nowacki J., Archidiecezja poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, t. 2, Poznań 1964.

Nowacki J., Piechnik L., Hozakowski W., Dzieje Seminarium Duchownego w Poznaniu w latach 1564-1939, Poznań 2006.

Nowacki J., Synody diecezji poznańskiej w latach 1252-1738, Poznań 2004.

Paprocki F., Wielkie Księstwo Poznańskie w okresie rządów Flottwella, 1830-1841, Poznań 1994.

Sawicki J., Synody diecezji poznańskiej i ich statuty, Poznań 1952.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. II, Warszawa 1881.

Zając P., Uposażenie parafii obrzańskiej i wybrane aspekty działalności duszpasterskiej w okresie pocysterskim w latach 1836-1861, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 8 (2013), s. 167-205.