Słowa kluczowe
architecture
Poznań
church of the Blessed Virgin Mary
gable
pinnacles
Jak cytować
Abstrakt
The article describes one of the elements of the gothic church of the Blessed Virgin Mary at Ostrów Tumski in Poznań - its western gable. It is a crow-stepped construction with twelve pinnacles with floriated terminations and a younger ave-bell.The present forms ceramic pinnacles and fleurons come from the extensive redecoration that the church underwent in mid-19th century, as testified by the dates carved on their underside (1859
- illustration 3) and the surviving bills. From older iconography (F.B. Werner 1734; J. Minutoli 1833; K.W. Kielisiński - the 1840s) it is evident that the church also in earlier times had pinnacles, probably gothic ones.
It is assumed that the construction of the church was begun by builders from West Pomerania ca. 1430 r., and the edifice was completed by the local stonemasons. From written sources it follows that the gable of the church was erected in 1445 by Lorko of Kościan. It can be supposed that the gothic pinnacles were executed by the local Greater Poland craftsmen.
Bibliografia
Antowska-Gorączniak O., Ceramika budowlana z badań na stanowisku przy ul. Posadzego 5 w 2009 r., [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, red. H. Kóčka-Krenz, t. 8, Poznań 2013.
Antowska-Gorączniak O., Ceramika budowlana z badań na ul. ks. I. Posadzego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu w 2006 r., Poznań 2006 (mps).
Antowska-Gorączniak O., Sikorski A., Pawlak P., Wawrzyniak P., Cmentarze Ostrowa Tumskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1 (2003).
Długosz J., Żywoty biskupów poznańskich przez Jana Długosza kanonika krakowskiego napisane, tłum. A. Pawlaczyk, [w:] Katalogi biskupów poznańskich, red. J. Wiesiołowski, Poznań 2004.
Drążkowski H., Rozenerska M., Kostynowicz R., Prace konserwatorskie w katedrze kamieńskiej w latach 1962-1963, „Materiały Zachodniopomorskie” t. 10 (1964).
Fogel J., Kościoły Wielkopolski, Kujaw i Ziemi Lubuskiej. Z teki rysunków Kajetana Wincentego Kielisińskiego (1808-1849), Poznań 1998.
Gałka W., O architekturze i plastyce dawnego Poznania do końca epoki baroku, Poznań 2001.
Kaczmarek J., Ceramika budowlana ze stanowiska nr 3 w Łeknie, [w:] Studia i materiały do dziejów Pałuk, red. A. M. Wyrwa, t. II, Poznań 1995.
Karłowska-Kamzowa A., Sztuka gotycka, [w:] Dzieje Poznania do roku 1793, red. J. Topolski, t. 1, cz. I, Poznań 1988.
Kohte J., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Posen, Bd. II, Berlin 1896.
Kowalski J., Gotyk wielkopolski. Architektura sakralna XIII-XVI w., Poznań 2010.
Kóčka-Krenz H., Rezydencja pierwszych Piastów na poznańskim Ostrowie, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. V, red. H. Kóčka-Krenz, Poznań 2005.
Kurzawa Z., Dziewiętnastowieczna restauracja „starożytniczych” budynków na Ostrowie Tumskim, „Kronika Miasta Poznania” 1 (2003).
Kurzawa Z., Kościół sukursalny pw. Najświętszej Marii Panny, [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VII, cz. 1, red. E. Linette, Z. Kurzawa, Warszawa 1983.
Kurzawa Z., Kusztelski A., Historyczne kościoły Poznania. Przewodnik, Poznań 2006.
Kutzner M., Architektura, [w:] Dzieje Wielkopolski. Do roku 1793, red. J. Topolski, t. 1, Poznań 1969.
Kutzner M., Wielkopolska, Kujawy, Ziemia Łęczycka i Sieradzko-Wieluńska, [w:] Architektura gotycka w Polsce, red. T. Mroczko, M. Arszyński, t. 1, Warszawa 1995.
Machowski M., Włodarek A., Kościół kolegiacki pw. Wniebowzięcia Panny Marii, [w:] Architektura gotycka w Polsce, red. T. Mroczko, M. Arszyński, t. 2: Katalog zabytków, red. A. Włodarek, Warszawa 1995.
Nowacki J., Kolegiata Najświętszej Maryi Panny w Poznaniu, „Miesięcznik Kościelny Archidiecezji Poznańskiej”, t. 6, 1951, z. 11/12.
Przymusiński L., Architektura kościoła N. P. Marii w Poznaniu (streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Poznańskiego w dniu 10.X.1955 r.), „Biuletyn Historii Sztuki” 18 (1956), z. 2.
Skowrońska E., Ceramika budowlana z kompleksu klasztornego augustianów-eremitów w Stargardzie. Wprowadzenie do badań nad detalem, „Stargardia” t. 6 (2011).
Warkoczewska M., Ostrów Tumski na dawnych widokach i fotografiach, „Kronika Miasta Poznania” 1 (2003).
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).