Słowa kluczowe
ramparts
early Middle Ages
Ostrów Tumski
stronghold
the Piast dynasty
beginnings of the Polish state
central strongholds
palatium
Mieszko
Bolesław Chrobry
foundation of Poznań as a town
Jan Lubrański
Jak cytować
Abstrakt
In the first part of the article the author sketches an overview of the history of architectural constructions in the state of the first Piasts. She describes the origins of the „gród" (stronghold), a construction form typical for Slavonic territories of the early Middle Ages. She also characterizes the construction technology and the kinds of fortifications used. The history of the Tum island is discussed from the beginning of settlements there in the context of the emerging Polish state. Since almost the entire knowledge of the stronghold at Ostrów Tumski is rooted in archaeological research, the history of excavations is presented from their beginnings in 1938 up to the most recent results of studies on the fortifications obtained in 2011Bibliografia
Antowska-Gorączniak O., Sikorski A., Pawlak P., Wawrzyniak P., Cmentarze Ostrowa Tumskiego, „Kronika Miasta Poznania” 2003, z. 1.
Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z., Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. V, Wrocław i in. 1980.
Hensel W., Niesiołowska A., Żak J., Badania na Placu Katedralnym w 1938 r., [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. I, red. W. Hensel, Warszawa-Wrocław 1959.
Hensel W., Zagadnienie początków Poznania i kwestia jego stołecznego charakteru w świetle prac wykopaliskowych na Ostrowie Tumskim, „Kronika Miasta Poznania” 1938, nr 4.
Jurek T., Przebieg lokacji Poznania, [w:] Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Poznań 2005.
Kaczmarek J., Między grodem a miastem. Przemiany osadnicze na terenie aglomeracji poznańskiej w X-XIII wieku, [w:] Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Poznań 2005.
Kaniecki A., Poznań. Dzieje miasta wodą pisane, Poznań 2004.
Kostrzewski J., Wielkopolska w pradziejach, Warszawa-Wrocław 1955.
Kóčka-Krenz H., Na wyspie Ostrów, przy której dziś jest Poznań, Poznań 2012.
Kóčka-Krenz H., Najstarszy Poznań, [w:] Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Poznań 2005.
Kóčka-Krenz H., Pozycja Poznania w X wieku w źródłach archeologicznych, [w:] Tu się wszystko zaczęło. Rola Poznania w państwie pierwszych Piastów, red. A. Wójtowicz, Poznań 2010.
Kóčka-Krenz H., Rezydencja pierwszych Piastów na poznańskim grodzie, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. V, red. H. Kóčka-Krenz, Poznań 2005.
Kurnatowska Z., Grody wczesnośredniowieczne w Słowian, [w:] Ląd nad Wartą. Dziedzictwo kultury słowiańskiej i cysterskiej, red. M. Brzostowicz, H. Mizerska, Poznań-Ląd 2005.
Malinowska M., Badania wykopaliskowe na placu Katedralnym w 1958-1959 r., [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. IV, red. W. Hensel, J. Żak, Wrocław i in. 1974.
Niesiołowska A., Perzyńska M., Żak J., Badania na posesji Ostrów Tumski 13 w latach 1950-1953, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. II, red. W. Hensel, Wrocław-Warszawa 1960.
Nowak A., Badania wykopaliskowe w ogrodzie arcybiskupim na Ostrowie Tumskim w Poznaniu w latach 1960-1961, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. IV, red. W. Hensel, J. Żak, Wrocław i in. 1974.
Pawlak P., Cmentarzyska przedlokacyjnego Poznania, [w:] Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Poznań 2005.
Pawlak P., Sikorski A., Wawrzyniak P., Mury obronne biskupa Jana Lubrańskiego, „Kronika Miasta Poznania” 2003, z. 1.
Pawlakowie E. i P., Sprawozdanie z nadzoru archeologicznego przeprowadzonego w związku z budową obiektu biurowego na posesji przy ulicy Zagórze 13a w Poznaniu, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne” 6 (2003).
Perzyńska M., Badania wykopaliskowe w południowo-wschodniej partii ogrodu arcybiskupiego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu 1961 r., [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. IV, red. W. Hensel, J. Żak, Wrocław i in. 1974.
Pieczyński Z., Materiały z warstw przedsakralnych odsłoniętych w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956, „Fontes Archeologici Posnanienses” 13 (1963).
Sankiewicz P., Wczesnośredniowieczne konstrukcje obronne grodu poznańskiego, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. VI, red. H. Kóčka-Krenz, Poznań 2008.
Sankiewicz P., Wczesnośredniowieczne umocnienia obronne grodu na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, maszynopis pracy magisterskiej w Bibliotece IP UAM, Poznań 2006.
Wawrzyniak P., Wczesnośredniowieczne wały obronne na poznańskim Ostrowie Tumskim, „Kronika Miasta Poznania” 2003, z. 1.
Wiślański T., Badania wykopaliskowe w Poznaniu na posesji Ostrów Tumski 11 w roku 1948, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, t. II, red. W. Hensel, Wrocław-Warszawa 1960.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).