Abstrakt
The paper presents meaning and use of two technical words important for understanding and interpretation of the ancient mystery cults and mystical experience of ancient Greeks: arrheton and aporrheton – “unspeakable” and “forbidden”. The introduction contains general guidelines of so called “Greek religion” with its focus on performance and ritual and describes the rôle of mystery cults in the frame of this adogmatic religious system. The paper explains lexicography of the crucial terms, including etymology, ancient vocabularies and grammar and then turns to the catalogue and interpretation of the most important literary and epigraphical evidence on the use and meaning of arrheton in the Greek culture. The catalogue contains Aristotle, Xenophon, Herodotus, Aristophanes, Euripides, Sophocles, Apuleius and Derveni Papyrus as well as early Christian writers.
Bibliografia
Apuleius of Madauros, The Isis-Book (Metamorphoses, Book XI), oprac. i tłum. J.G. Griffiths, Leiden 1975.
Apulejusz, Metamorfozy albo Złoty osioł, tłum. E. Jędrkiewicz, Warszawa 1999.
Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, tłum. D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski, Warszawa 1996.
Bartol K., Wypędzić poezję, wygnać poetów. Współczesne interpretacje Platońskiego postulatu, „Poznańskie Studia Polonistyczne”. Seria Literacka 19(39) 2012, s. 13-30.
Bekees R., Etymological Dictionary of Greek, Leiden 2010.
Bernays J., Gesammelte Abhandlungen und Aufsätze, t. 1, Berlin 1885.
Betegh G., The Derveni Papyrus. Cosmology, Theology and Interpretation, Cambridge 2004.
Bielawski K., Ani święty, ani spokój. Sylwy religijne – antyk, chrześcijaństwo, Kraków 2013.
Bielawski K., Pojęcia theologia i theologos w greckiej tradycji literackiej, „Terminus” V (1/2003), s. 81-105.
Bielawski K., Teksty poetyckie greckich fragmentów muzycznych. Komentarz filologiczny, Kraków 2012.
Burkert W., Greek Religion, Harvard 1985.
Burkert W., Starożytne kulty misteryjne, tłum. K. Bielawski, Bydgoszcz 2001.
Chantraine P., Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, Paris 1968.
Euripides, Bacchae, red. E.R. Dodds, Oxford 1989.
Gödde S., Euphēmia. Die gute Rede in Kult und Literatur der griechischen Antike, Heidelberg 2001.
Grimaldi N., Le shamanisme socratique, „Revue Métaphysique et Morale” 73(1968), s. 401-429.
Henrichs A., What is Greek Priest?, w: Practitioners of the Divine. Greek Priests and Religious Officials from Homer to Heliodorus, red. B. Dignas, K. Trampedach, Washington 2008, s. 1-14.
Kerényi K., Eleusis. Archetypowy obraz matki i córki, tłum. I. Kania, Kraków 2004.
Kulig K., Papirus z Derveni (przekład), „Studia Antyczne i Mediewistyczne” 3[38] (2005), s. 5-17.
Lengauer W., Religijność starożytnych Greków, Warszawa 1994.
Lesky A., Tragedia grecka, tłum.. M. Weiner, Kraków 2006.
Miles M.M., The City Eleusinion (The Athenian Agora, vol. 31), Princeton 1998.
Murray G., Excursus on the Ritual Forms Preserved in Greek Tragedy, w: J. Harrison, Themis, Cambridge 1912, s. 341-363.
Nietzsche F., Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm, tłum. B. Baran, Kraków 1994.
Parker R., Athenian Religion. A History, Oxford 1996.
Scarpi P., Le religioni dei misteri, t. 1, Eleusi, Dionisismo, Orfismo, Milano 2007.
Smyth H. W., Greek Grammar, Harvard 1920 [reprint 1984].
Sourvinou-Inwood C., What is Polis Religion?, w: Greek City. From Homer to Alexander, red. O. Murray, S. Price, Oxford 1990, s. 295-322.
Wilamowitz-Moellendorff U. von, Der Glaube der Hellenen, t. 2, Berlin 1932.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Filozofia Chrześcijańska pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).