Słowa kluczowe
język polski
nazwy potraw
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł prezentuje określenia pewnego dania – ‘galarety z mięsa’. Skupiono się na nazwach dyferencyjnych wobec polszczyzny ogólnej (np. galart, zylc, studzienina, tymbalik). Zaprezentowano ich frekwencję oraz zasięg terytorialny. Stan współczesny (materiał zebrano za pomocą ankiety internetowej w latach 2019–2020) skonfrontowano z danymi starszymi, sprzed 50 lat, dzięki czemu uzyskano obraz zaszłych zmian językowych. Na podstawie kwerendy leksykograficznej oraz analizy rozprzestrzenienia społecznego wskazano regionalizmy, takie jak galart.
Bibliografia
Barowicz T. (2007), Polskie kuchnie regionalne, Warszawa.
Berger S. i in. (1987), Kuchnia polska, Warszawa.
Bielska-Krawczyk J. (2011), Szary człowiek, szara rzeczywistość (wizja życia w PRL-u na podstawie nie tylko Zbyluta Grzywacza i Stanisława Barańczaka), [w:] Barwa w języku, literaturze i kulturze 2, red. nauk. E. Komorowska i D. Stanulewicz, Szczecin, s. 159–166.
Bystroń J. (1960), Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI–XVIII, t. 2, Warszawa.
Czerniecki S. (1682), Compendium fernculorum, albo zebranie potraw, Kraków.
Dąbrowska M. (1988), Na wsi wesele. Opowiadania, Warszawa.
Kasprzyk-Chevriaux M. (2021), Sztukamięs ze szlachtuza. Nieopowiedziana historia mięsa,Wołowiec.
Kitowicz J. (1985), Opis obyczajów za panowania Augusta III, wstęp M. Dernałowicz, Warszawa.
Kostecka-Sadowa A. (2016), Zasięgi leksykalne zapożyczeń wschodniosłowiańskich w gwarach polskich, „Gwary Dziś” 8, s. 35–56.
Kucharz doskonały, pożyteczny dla zatrudniających się gospodarstwem..., z franc. przeł. W. Wielądka, wyd. 2 popr., Warszawa 1786.
Kuchnia, „Nasza Historia. Wydanie specjalne”: Kuchnia. Historyczne przepisy, smaki, tradycje, nr 1, 2015.
Kuźmiński A. (2012), Biskupizna ze smakiem. Przewodnik kulinarny po kuchni biskupiańskiej, Krobia.
Lajf, https://lajf.info/o-tymbalikach-dryglach-galercie-i-innych-auszpikach/, 18.02.2022.
Lista, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/galart-zimne-nozki-studzienina,18.02.2022.
Łozińscy M. i J. (2013), Historia polskiego smaku. Kuchnia, stół, obyczaje, Warszawa.
Pelcowa H. (2019), Ludowe nazewnictwo kulinarne w interpretacji pokoleniowej (na wybranych przykładach z Lubelszczyzny), „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 33–43.
Pelcowa H. (2020), Nazwy potraw w gwarach Lubelszczyzny (na wybranych przykładach), [w:] Verba multiplicia, veritas una. Prace dedykowane Profesor Alicji Pihan-Kijasowej, t. 2, red.
T. Lisowski, P. Michalska-Górecka, J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, A. Sieradzki, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, s. 103–118.
Próchniewicz D. (2015), Polska kuchnia regionalna. Kuchnia Warszawy i Mazowsza, Ożarów Mazowiecki.
Przybylak Z. (2009), Tradycyjna kuchnia pomorsko-wielkopolska, czyli od poliwek i golców pookrasy i pierniki, Poznań.
Rembiszewska D. (2019), Z lokalnych zapożyczeń wschodniosłowiańskich w gwarach polskich – dryhle ‘galareta’, „Prace Filologiczne” 74, s. 213–219. https://doi.org/10.32798/pf.460 DOI: https://doi.org/10.32798/pf.460
Rembiszewska D., Siatkowski J. (2021). Pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie. Studia wyrazowe, cz. 2, Warszawa.
Smyl J. (1969), Polskie gwarowe nazwy galarety, „Prace Filologiczne” 19, s. 227–230.
Tarnowska B. (2015), Polska kuchnia regionalna. Smak tradycji, Bełchatów.
Wykop, https://www.wykop.pl/wpis/37653603/jak-sie-nazywa-ta-potrawa-ku-mojemu-zdziwieniuw-i/, 18.02.2022.
Żywczak K. (2013), Polska kuchnia regionalna, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Błażej Osowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Gwary Dziś są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Gwary Dziś udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 r. w Gwarach Dziś pod następującymi warunkami:
uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).