The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues
PDF

Keywords

inflection
grammatical gender
dialect
language of villages

How to Cite

Kobus, J. (2020). The dynamics of changes within grammatical gender of dialectal nouns – selected issues. Gwary Dziś, 13, 65–110. https://doi.org/10.14746/gd.2020.13.4

Abstract

Due to problems with obtaining the materials and the description thereof, dialectal inflection is an element of language which does not attract lots of dialectologists’ attention. On the other hand, the inflection of Wielkopolska dialects poses more problems in the description because there is no starting point in the form of previous characteristics of inflection that would create a need for a continuous description that shows the changes in the evolution of a dialect. The language spoken in rural areas in the late 20th and the early 21st centuries has entered a stage of dynamic changes on all its levels. This fact cannot be disregarded in selecting the appropriate research tools. Dialectal inflection cannot be unambiguously categorised, it is full of inconsistencies and deviations from (what seems to be) the adopted paradigm. As a result, it is much more interesting to show it as a flexible creation of oral language i.e. in a dynamic way, resulting from statistical analyses. The dynamics of inflection forms within grammatical gender is a part of a larger monograph dedicated to the gender-related variability of nouns and the change of gender in the course of inflection and the well-recognised opposition of masculine gender and non-masculine gender. My intention was not only to describe phenomena of grammatical gender of the nouns recorded in contemporary Wielkopolska as well as to show the changes against the material from the 1950s–1980s. The gender category defies attempts at restoring some normative order in it. Oral language is particularly susceptible to gender-related variations where the rules of correction are suspended. Oral language tends to be dynamic and this active nature determines the intensity of the specific features of the spoken variety of the Polish language – the right form is created when an act of speech appears (conformity with the general Polish norm does not count – communication prevails). Despite its specificity, the spoken variety stays within the more or less flexible language norm. An analysis of the materials intended to illustrate the dynamics of changes within grammatical gender leads to drawing general conclusions. Dialects are a variety of the national language to which we would like to attribute many distinctive historical and even pre-historical features. However, this is a variety of language which evolves as do the other varieties of the national language. Speakers will always choose forms which suffice for an efficient act of communication. Dialects are at a stage of their development where researchers try to determine elements typical of a dialect and forget to examine their latest structure which results from the latest communication needs of speakers in rural areas.

https://doi.org/10.14746/gd.2020.13.4
PDF

References

AGP, Atlas gwar polskich, vol. 1: K. Dejna, Małopolska, Warszawa 1998; vol. 2: K. Dejna, S. Gala, A. Zdaniukiewicz, Mazowsze, Warszawa 2000; vol. 3: K. Dejna, S. Gala, Śląsk, Warszawa 2001; vol. 4: Dejna K., Wielkopolska, Kaszuby, Warszawa 2002.

AGP–4, K. Dejna, Atlas gwar polskich, vol. 4. Wielkopolska, Kaszuby, Warszawa 2002.

AJKLW, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, vol. I–VI, Z. Sobierajski, J. Burszta (eds.), Wrocław 1979–1991; vol. VII–XI, Z. Sobierajski (ed.), Wrocław 1992–2005.

AJKLW–I, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, vol. I. Gospodarstwo domowe – pożywienie, part 2. Wykazy i komentarze do map 1–115, Z. Sobierajski, J. Burszta (eds.), Wrocław [et al.] 1979.

AJKLW–II, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, vol. 2. Człowiek – Przyroda, part 2. Wykazy i komentarze do map 116–235, Z. Sobierajski, J. Burszta (eds.), Wrocław 1979.

AJKLW–III, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, vol. 3. Rolnictwo, part 2. Wykazy i komentarze do map 236–365, Z. Sobierajski, J. Burszta (eds.), Wrocław 1982.

AJKLW–V, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, vol. 5. Transport, part 2. Wykazy i komentarze do map 436–512, Z. Sobierajski, J. Burszta (eds.), Wrocław 1989.

AJKLW–IX, Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski, vol. 9. Rybołówstwo, part 1. Mapy 702–763, part 2. Wykazy i komentarze do map 702–763, Z. Sobierajski (ed.), Poznań 1996.

Ampel-Rudolf M. (2009), Kategoria rodzaju gramatycznego i semantyczna kategoria istotności poznawczej (żywotności), “Linguistica Copernicana”, no. 2 (2), pp. 209–221.

Andrzejczuk A. (2011), Dwoje urodzin to brzmi dziwnie. Norma językowa dotycząca połączeń rzeczowników plurale tantum z liczebnikami a jej realizacja w tekstach, “Język Polski” 91, no. 4, pp. 273–283.

Bajerowa I. (1977), Zmiany fleksyjne języka polskiego we współczesnym trzydziestoleciu na tle zmian fleksyjnych języka dawniejszego (XVIII w., XIX w.), “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, issue 35, pp. 13–25.

Bańko M. (2012), Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa.

Batko-Tokarz B. (2013), O różnorodnych definicjach słownikowych rzeczowników męskoosobowych, “Poradnik Językowy”, issue 10, pp. 71–86.

Bobrowski I. (2005), Rodzaj gramatyczny rzeczownika a jego liczba, “Język Polski” 85, issue 2, pp. 83–89.

Bobrowski I. (2006), Jeszcze o rodzaju gramatycznym rzeczownika, “Polonica” 26–27, pp. 231–254.

Brzezina M. (1977), Twardotematowe feminina gwarowe typu ta łodyg, ta łeb, “Język Polski” 57, issue 5, pp. 347–357.

Brzezina M. (1982), Wariancja rodzaju gramatycznego rzeczowników nieżywotnych w potocznej polszczyźnie, Wrocław.

Brzozowska D. (2005), Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim, “Język Polski” 85, issue 1, pp. 36–42.

Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H. (1973), Kultura języka polskiego, Warszawa.

Danysz A. (1914), Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicji, “Język Polski” 2, issue 8–10, pp. 243–261.

Doroszewski W. (1952), Podstawy gramatyki polskiej, part 1, Warszawa.

EWJ, Encyklopedia wiedzy o języku polskim, S. Urbańczyk (ed.), Warszawa 1978.

Friedelówna T. (1968), Kategoria plurale tantum w języku polskim, Toruń.

Gardzińska J. (1989), Mowa mieszkańców Mogielnicy. Studium socjolingwistyczne, Siedlce.

Górnowicz H. (1967), Dialekt malborski, Gdańsk.

Grad-Mucowa M. (1970), Fleksja rzeczowników w gwarach Mazowsza, Warszawa.

Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1998.

Grochola-Szczepanek H. (2010), Korelacja rodzaju gramatycznego i naturalnego w dialektach polskich, “Jezikoslovni zapiski” 16/2, pp. 157–164.

Gruchmanowa M. (1959), Wielkopolskie materiały gwarowe zebrane przez Adama Tomaszewskiego, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza”, no. 23, “Filologia”, Poznań, pp. 3–10 (reprinted in Gwary w ojczyźnie i na obczyźnie. Studia, Poznań 2003, pp. 32–38).

Gruchmanowa M. (1967), Gwary wielkopolskie, [in:] Kultura ludowa Wielkopolski, J. Burszta (ed.), vol. 3, Poznań, pp. 351–391 (reprinted in: Gwary w ojczyźnie i na obczyźnie. Studia, Poznań 2003, pp. 118–156).

Gruchmanowa M. (2003), Gwary w ojczyźnie i na obczyźnie. Studia, Poznań.

Heinz A. (1974a), Pojęcie i rola wariantu językowego, “Biuletyn PTJ”, issue 32, pp. 137–157.

Heinz A. (1974b), Uwagi o wariancji, [in:] Studia indoeuropejskie, J. Kuryłowicz (ed.), Wrocław, pp. 57–63.

Ivić M. (1967), O rodzaju i typach paradygmatycznych polskich rzeczowników, [in:] Studia z filologii polskiej i słowiańskiej 6, Warszawa, pp. 57–61.

Jadacka H. (2005), Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa.

Karpluk M. (1974), Wahania rodzaju gramatycznego zapożyczeń pod wpływem wyrazów bliskoznacznych (na przykładzie pol. chomąto, dyszel), [in:] Studia indoeuropejskie, J. Kuryłowicz (ed.), Wrocław, pp. 87–90.

Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim, R. Laskowski (ed.), Wrocław 1976.

Kąś J. (2015), Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej, vol. 1: A–B, Bukowina Tatrzańska–Nowy Sącz.

Kępińska A. (2006), Kształtowanie się polskiej kategorii męsko- i niemęskoosobowości. Język wobec płci, Warszawa.

Kleczkowski A. (1920), Dialekt Wilamowic w Zachodniej Galicji. Fonetyka i fleksja, Kraków.

Kobus J. (2007a), Dwie warstwy chronologiczne leksyki z pola tematycznego PRACA w języku mieszkańców wsi wielkopolskich, [in:] “Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, vol. 52, pp. 73–82.

Kobus J. (2007b), Rozwarstwienie chronologiczne słownictwa z pola tematycznego PRACA w gwarze Baranówka pod Poznaniem, [in:] Studia nad słownictwem dawnym i współczesnym języków słowiańskich, J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kulwicka-Kamińska (eds.), Toruń, pp. 301–305.

Kobus J. (2007c), Zróżnicowanie pokoleniowe wsi a problem rozwarstwienia języka jej mieszkańców – leksyka wielkopolska początku XXI wieku, [in:] Gwary dziś, 4. Konteksty dialektologii, J. Sierociuk (ed,), Poznań, pp. 307–314.

Kobus J. (2010), Zmiany leksykalne w języku mieszkańców wielkopolskich wsi wymuszone czynnikami pozajęzykowymi – na przykładzie nazw cepów i ich części, “LingVaria”, no. 1 (9), pp. 139–146.

Kobus J. (2014), Opis statyczny czy dynamiczny fleksji gwarowej – rekonesans badawczy, [in:] Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia, M. Rak and K. Sikora (eds.), Kraków, pp. 81–93.

Kobus J. (2015a), Kierunki dynamika zmian w języku mieszkańców wielkopolskich wsi na przełomie wieków XX i XXI, Poznań.

Kobus J. (2015b), Reprezentacja cech systemowych fleksji imiennej w tekstach gwarowych (na przykładzie dopełniacza), [in:] Діалектологічні студії. 10. Традиції та новаторство, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів, c. 123–140.

Kobus J. (2019), Studia nad fleksją rzeczownika w gwarach wielkopolskich, Poznań.

Kobus J., Gniazdowski T. (2017), O poczuciu przynależności lokalnej na przykładzie języka mieszkańców Modliszewka i okolicy (gm. i pow. Gniezno), [in:] Język w regionie, region w języku 2, B. Osowski, J. Kobus, P. Michalska-Górecka, A. Piotrowska-Wojaczyk (eds.), Poznań, pp. 156–157, 158.

Kobus J., Przydatność studenckich materiałów kwestionariuszowych do badań fleksji gwarowej rzeczownika (in press).

Kreja B. (1977), Drobiazgi słowotwórcze, “Język Polski” 57, issue 2, pp. 118–124.

Kucała M. (1976), O rodzaju gramatycznym w języku polskim (Uwagi związane z referatem Z. Saloniego: Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim), [in:] Kategorie gramatyczne grup imiennych grup imiennych w języku polskim. Materiały Konferencji Pracowni Gramatyki Współczesnej Polszczyzny Instytutu Języka Polskiego PAN. Zawoja 13–15 XII 1974, R. Laskowski (ed.), Wrocław, pp. 79–87.

Kucała M. (1978), Rodzaj gramatyczny w historii polszczyzny, Wrocław.

Kurek H. (2019), Przemiany fleksji nominalnej w w polszczyźnie przełomu wieków XX i XXI, Kraków.

Kuryłowicz J. (1968), O rozwoju kategorii gramatycznych, Kraków.

Kuryłowicz J. (1931), Polski gen.-acc. plur. męskoosobowy, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, issue 3, pp. 107–110.

Kuryłowicz J. (1960), W sprawie genezy rodzaju gramatycznego, [in:] Esquissess linguistiques, Wrocław, pp. 151–154.

Kurzowa Z. (1970), Polskie rzeczowniki męskie na -o na tle słowiańskim, Wrocław.

Laskowski R. (1998), Kategorie morfologiczne języka polskiego. Charakterystyka funkcjonalna. 2.2. Rodzaj gramatyczny, [in:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (eds.), Warszawa.

Makowska D. (2008), Formy deprecjatywne w Słowniku gramatycznym języka polskiego. Stan obecny i postulaty, “Polonica” 29, pp. 205–226.

Makowska D., Saloni Z. (2009), Polska konstrukcja iść w sołdaty a fleksyjna kategoria deprecjatywności w języku polskim, “Pamiętnik Literacki”, issue 1, pp. 145–158.

Małecki M., Nitsch K. (1934), Atlas językowy polskiego Podkarpacia, Kraków.

Mały słownik gwar polskich, J. Wronicz (ed.), Kraków 2010.

Mańczak W. (1956), Ile rodzajów jest w języku polskim?, “Język Polski” 36, issue 2, pp. 116–121.

Mańkowski L. (1901), Jak powstał zwrot tą razą obok tym razem?, “Poradnik Językowy”, issue 7, p. 108.

Mazur J. (1978), Gwary okolic Biłgoraja. Część 2. Fleksja, Wrocław.

Gramatyka współczesnego języka polskiego, vol. 2. Morfologia, R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (eds.), Warszawa 1984, ed. 2 (changed) 1998.

Nagórko A. (1996), Zarys gramatyki polskiej, Warszawa.

Nitsch K. (1914), Odrębności słownikowe Poznania, Krakowa, Warszawy, “Język Polski” 2, issue 8–10, pp. 261–270.

Nowak H. (1970), Gwary chazackie w powiecie rawickim, Poznań.

Nowak H. (1982), Gwary południowej Wielkopolski, Poznań.

Nowosad-Bakalarczyk M. (2009), Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie, Lublin.

NSJP, Nowy słownik języka polskiego, B. Dunaj (ed.), Warszawa 2007.

NSPP, Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, A. Markowski (ed.), Warszawa 2003.

Osowski B. (2015), Nazwy istot niedorosłych w osiemnastowiecznych inwentarzach z Wielkopolski, ze szczególnym uwzględnieniem formacji z -ę i -ak, “Gwary Dziś”, vol. 7, pp. 97–128, DOI 10.14746/gd.2015.7.10.

Pastusiak K. (2004), Fleksja gwar ukraińskich okolic Włodawy, Lublin.

Pelcowa H. (1977), Z zagadnień synkretyzmu fleksyjnego w gwarach Lubelszczyzny. Formy typu te , 57, issue 5, pp. 335–342.

Pluta F. (1964), Dialekt głogówecki, cz. 2: Słowotwórstwo, fleksja, teksty gwarowe, Opole.

SRK, Powiedziane po krakowsku. Słownik regionalizmów krakowskich, D. Ochmann, R. Przybylska (eds.), Kraków 2017.

Preyzner M. (1986), Rodzaj w języku polskim, “Prace Filologiczne”, vol. 33, pp. 221–228.

PSWP, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, H. Zgółkowa (ed.), vol. 1–50, Poznań 1994–2005.

Reichan J. (1975), Zmiany we fleksji rzeczowników męskich pierwotnie na spółgłoski wargowe palatalne, Wrocław.

Reczkowa B. (1966), Dwurodzajowość niektórych rzeczowników w gwarach polskich, [in:] Studia językoznawcze poświęcone Profesorowi Doktorowi Stanisławowi Rospondowi, S. Bąk (ed.), Wrocław, pp. 257–261.

Rothstein R.A. (1976), Uwagi o rodzaju gramatycznym i cechach semantycznych wyrazów, “Język Polski” 41, issue 4, pp. 241–253.

Rudnicki S. (2000), Gwara polska wsi Korczunek koło Żytomierza. Fonetyka, fleksja, Warszawa.

Saloni Z. (1976), Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim, [in:] Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim, R. Laskowski (ed.), Wrocław, pp. 43–78.

Saloni Z. (1988), O tzw. formach nieosobowych [rzeczowników] męskoosobowych we współczesnej polszczyźnie, “Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, issue 41, pp. 155–166.

SDor, Słownik języka polskiego, W. Doroszewski (ed.), vol. 1–11, Warszawa 1958–1969.

Siatkowski J. (1962), Dialekt czeski okolic Kudowy, part 2. Fleksja, słownictwo, teksty, Wrocław.

Sierociuk J. (2003), Założenia metodologiczne badań języka wsi, “Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, vol. 11, Z. Krążyńska, Z. Zagórski (eds.), Poznań, 131–136.

Sierociuk J. (2007), Język mieszkańców wsi czy gwara. Problem nie tylko teoretyczny, “Prace Filologiczne”, vol. 53, pp. 527–534.

SJP PWN, Słownik Języka Polskiego PWN (online version) <https://sjp.pwn.pl> (accessed 15.10.2018).

SJP Szymczaka, Słownik języka polskiego, M. Szymczak (ed.), vol. 1–3, Warszawa 1988–1989.

Skowrońska D. (2011), Konstrukcje hybrydalne typu stare profesory wiedzieli, młode doktory pytali w języku polskim, “Język Polski” 41, issue 4, pp. 284–293.

Skubalanka T. (1983), O pojęciu variantu fleksyjnego, [in:] Z polskich studiów slawistycznych 6, Warszawa, pp. 369–381.

Skubalanka T. (1989), Warianty fleksyjne w tekstach gwarowych, “Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, vol. 34 (1988), pp. 235–242.

Skubalanka T., Książek-Bryłowa W. (1992), Wariantywność polskiej fleksji, Wrocław.

SGP–PAN, Słownik gwar polskich PAN, vol. 1, issues 1–3, M. Karaś (ed.), Wrocław 1977, 1981, 1981; vol. 2, issue 1 (4)–3 (6), J. Reichan, S. Urbańczyk (eds.), Wrocław 1983, 1983, 1986; vol. 3, issue 1 (7)–3 (9), J. Reichan, S. Urbańczyk (eds.), Wrocław 1989, 1990, 1991; vol. 4, issue 1 (10)–3 (12), J. Reichan, S. Urbańczyk (eds.), Kraków 1992, 1992, 1993; vol. 5, issue 1 (13)–3 (15), J. Reichan, S. Urbańczyk (eds.), Kraków 1994, 1996, 1998; vol. 6, issue 1 (16)–4 (19), J. Okoniowa, J. Reichan (eds.), Kraków 2001, 2002, 2003, 2004; vol. 7, issue 1 (20)–4 (23), J. Okoniowa, J. Reichan, B. Grabka (eds.), Kraków 2005, 2006, 2007, 2010, vol. 8, issue 1 (24)–4 (27), J. Okoniowa, J. Reichana, B. Grabka (eds.), Kraków 2011, 2012, 2013, 2013, vol. 9, issue 1 (28)–4 (31), B. Grabka, R. Kucharzyk, J. Okoniowa, J. Reichan (eds.), Kraków 2014, 2015, 2016, 2017; vol. 10, issue 1 (32)–2 (33), B. Grabki, R. Kucharzyk (eds.), Kraków 2018, 2019.

Słownik gwary miejskiej Poznania: <http://www.poznan.pl/mim/slownik/words.html?co=word&word=krawatka> (accessed 18.10.2018).

Sobierajski Z. (1972a), Kwestionariusz do Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski, part I.: Słownictwo, fonetyka, słowotwórstwo, Poznań (cooperation: M. Gruchmanowa, H. Nowak, Z. Zagórski).

Sobierajski Z. (1972b), Kwestionariusz do Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski, part 2. Deklinacja, koniugacja, składnia, Poznań (cooperation: M. Gruchmanowa, H. Nowak, Z. Zagórski).

Sobierajski Z. (1972c), Kwestionariusz do Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski, part 3. Etnographica, Poznań (supplemented by T. Wróblewski).

Staszewska Z. (1975), Wahania rodzaju gramatycznego rzeczowników we współczesnym języku polskim, “Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, vol. 21, pp. 101–116.

Stefańczyk W.T. (2007), Kategoria rodzaju i przypadka polskiego rzeczownika. Próba synchronicznej analizy morfologicznej, Kraków.

Szałkiewicz Ł. (2010), Chamy posły i zuchy doktory – głos w sprawie deprecjatywności, “LingVaria” 5 (1), pp. 219–232.

Szymczak M. (1966), Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach języka polskiego, Warszawa.

Taszycki W. (1934), Powstanie i rozwój rzeczowników typu cielak (Ustęp z historji narzecza mazowieckiego), “Lud Słowiański. Pismo poświęcone dialektologji i etnografji Słowian”, vol. 3, pp. 17–33.

TGPnW, Sobierajski Z. (1990), Teksty gwarowe z północnej Wielkopolski, Wrocław 1990.

TGŚrW, Sobierajski Z., Teksty gwarowe ze środkowej Wielkopolski, Poznań 1995.

TGZchW, Teksty gwarowe z zachodniej Wielkopolski, Wrocław 1985.

Tokarski J. (1973), Fleksja polska, Warszawa.

Tokarski J. (1964), Gwara Serpelic. Fonetyka. Fleksja, Wrocław.

Tokarski J. (1949), Sposoby oznaczania płci w języku a rodzaj gramatyczny, “Poradnik Językowy”, issue 4, pp. 8–16.

Tomaszewski A. (1934), Mowa ludu wielkopolskiego. Charakterystyka ogólna z dwoma mapami, Poznań.

Urbańczyk S. (1977), Hierarchia kryteriów poprawności językowej we współczesnym języku polskim, [in:] Wariancja normy we współczesnych słowiańskich językach literackich, S. Urbańczyk (ed.), Wrocław, pp. 75–83.

USJP, Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, S. Dubisz (ed.), Warszawa 2004 (electronic version).

Wojdak P. (2013), Wielorodzajowość wśród rzeczowników współczesnej polszczyzny, Szczecin.

Woliński M. (2001), Rodzajów w polszczyźnie jest osiem, [in:] Nie bez znaczenia… Prace ofiarowane Profesorowi Zygmuntowi Saloniemu. Z okazji jubileuszu 15000 dni pracy naukowej, W. Gruszczyński (ed.), Białystok, pp. 303–305.

Zagórski Z. (1967), Gwary północnej Wielkopolski, Poznań.

Zagórski Z. (1991), O mowie mieszkańców kilkunastu wsi wokół Konina, Wrocław.

Zaron Z. (2004a), Aspekty funkcjonalne polskiej kategorii rodzaju. Charakterystyka fleksyjna, Warszawa.

Zaron Z. (2004b), Rzeczowniki dwurodzajowe – jakie i które?, [in:] Studia z gramatyki i semantyki języka polskiego, A. Moroz, M. Wiśniewski (eds.), Toruń, pp. 161–170.

Zieniukowa J. (1968), Kategoria męskoosobowości w językach słowiańskich, [in:] Językoznawstwo, Prace na VI Międzynarodowy Kongres Slawistów w Pradze 1968, Warszawa, pp. 109–114.

Zieniukowa J. (1974a), Rodzaj męskoosobowy. Rodzaj niemęskoosobowy, [w:] Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów pokrewnych, vol. 11, pod kier. H. Popowskiej-Taborskiej, Wrocław 1974, m. 516–524, s. 87–123.

Zieniukowa J. (1974b), Rodzaj męskoosobowy w dialektach polskich (w świetle opracowań dialektologicznych), “Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, vol. 13–14, pp. 55–63.

Zieniukowa J. (1975), Nominativus pl. rzeczowników męskoosobowych [i] rzeczowników męskożywotnych, [in:] Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów pokrewnych, vol. 12, H. Popowska-Taborska (ed.), Wrocław, entries 560–564, pp. 70–93.

Zieniukowa J. (1981), Rodzaj męskoosobowy we współczesnych językach zachodniosłowiańskich, Wrocław.

Zierhoffer K. (1956), Nazwy cepów i ich części w Wielkopolsce, “Zeszyty Naukowe UAM. Filologia”, no. 3, pp. 11–23.

Zierhoffer Z. i K. (1987), Nazwy miast Wielkopolski, Poznań.