Krajobraz po Brexicie obserwowany z perspektywy Ankary. Czy “rozwodowa” decyzja Wielkiej Brytanii dodatkowo rozluźni więzi UE–Turcja i wpłynie na przyszłość Europy?

Abstrakt

29 marca 2017 r. szef Rady Europejskiej Donald Tusk otrzymał od brytyjskiego ambasadora Tima Barrowa pismo, które uruchamia zapisaną w artykule 50 traktatu lizbońskiego procedurę wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Gideon Rachman z “Financial Times” porównał Brexit z rozwodem, stwierdzając, że przedstawiciel rządu brytyjskiego w Brukseli “wręczył papiery rozwodowe” i tym samym zapoczątkował “długotrwałą (na razie zaplanowaną na ponad dwa lata) próbę poukładania sobie stosunków na nowo”. Z kolei w oświadczeniu dla prasy D. Tusk skomentował to wydarzenie w następujący sposób: “Nie ma powodu, żeby udawać, że to szczęśliwy dzień, zarówno w Brukseli, jak i Londynie […] Większość Europejczyków, włączając w to prawie połowę brytyjskich głosujących, wolałaby, żebyśmy zostali razem”. Z całą pewnością stanowisko RE odzwierciedla nastroje wywołane przez decyzję o Brexicie, które są i będą odczuwalne dla wszystkich państw członkowskich Wspólnoty. Warto jednak zauważyć, że opuszczenie przez Brytyjczyków UE oddziałuje nie tylko na sytuację polityczną ich samych, ale także określa działania władz państw aspirujących do członkostwa we Wspólnocie. Celem niniejszego artykułu nie jest omówienie powodów Brexitu, ale zaprezentowanie postawy tureckiego rządu. W tym kontekście na podstawie analizy artykułów prasowych oraz wystąpień polityków omówiona zostanie prawdopodobna strategia Ankary. Teza, którą postawiliśmy, zakłada, że wraz z Brexitem Turcja straciła jedyne poparcie na drodze wejścia do Unii Europejskiej. Turcja zaczyna nowy etap w stosunkach między UE i Wielką Brytanią. Należy się również zastanowić, jak Turcja postrzega i ocenia prowadzoną obecnie politykę zewnętrzną, zredefiniowaną przez trwający konflikt w Syrii, walkę z ISIS i problem imigracyjny, oraz bezcelowość procesu prowadzącego do opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię. Jaki będzie kierunek tureckiej polityki zagranicznej w relacjach z Zachodem? Czy Turcja odejdzie od statusu kandydata unijnego (tzw. Turexit)?