Słowa kluczowe
feminizm
gender
postpozytywizm
przestępczość kobiet
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza problemu terroryzmu poprzez pryzmat założeń zróżnicowanej teorii feminizmu, zaliczanej do podejść postpozytywistycznych. Hipotezą artykułu jest przypuszczenie, że badanie terroryzmu z wykorzystaniem teorii feminizmu pozwala poszerzyć zakres jego analizy oraz skonstatować, że to zjawisko ma szerokie uwarunkowania kulturowe i społeczne, a nawet biologiczne, które kształtują jego genezę, strukturę, funkcjonowanie i konsekwencje. Ujęcie feministyczne umożliwia pełniejszą analizę motywów podejmowania i sposobów prowadzenia działalności terrorystycznej przez kobiety, a tym samym pozwala wykazać specyfikę terroryzmu kobiecego. Przyjęte podejście jest charakterystyczne dla gender studies. Koncentruje się na dostrzeganiu różnic i podobieństw między mężczyznami a kobietami, które są wytworem życia społecznego. Zakłada się przy tym, że status społeczny oraz role i możliwości kobiet są zjawiskami relacyjnymi, które wyznaczane są w odniesieniu do statusu, pozycji i ról społecznych mężczyzn. Teoria feminizmu może być wykorzystana do analizy terroryzmu, ze względu na to, że skupia się na badaniach na poziomie jednostki, kobiety i mężczyzny. Różnica płci jako zmiennej konstytuującej rzeczywistość społeczną ma więc kluczowe znaczenie w badaniu terroryzmu. W konkluzji artykułu autorka stwierdza, że kobiety są obecne w organizacjach terrorystycznych i dlatego ich udział winien być badany, a użyteczną do tego metodologią jest podejście wypracowane przez teorie feministyczne.Bibliografia
Adler F. (1975), Sisters in Crime: The Rise of the New Female Criminal, McGraw-Hill, New York.
Archer J. (2004), Sex Differences in Aggression in Real-World Settings: A Meta-Analytic Review, „Review of General Psychology”, vol. 8, no. 4.
Ashley R. K. (1998), Untying the Sovereign State: A Double Reading of the Anarchy Problematique, „Millennium: Journal of International Studies”, vol. 17, no. 2.
Baron R. A., Richardson D. R. (red.), (1994), Human Aggression, 2. wyd., Plenum Press, New York.
bell hooks [Watkins G.] (2013), Teoria feministyczna: od marginesu do centrum, przeł. E. Majewska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Berger P. L., Luckmann T. L. (1966), The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Doubleday Garden City (N.Y).
Bettencourt B., Miller N. (1996), Gender Differences in Aggression as a Function of Provocation.
A Meta-Analysis, „Psychological Bulletin”, vol. 119, no. 3.
Bloom M. (2011), Bombshell: The Many Faces of Women Terrorism, Hurts, London.
Bógdał-Brzezińska A. (2015), Postmodernizm, w: Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych, red. R. Zięba, S. Bieleń, J. Zając, WDiNP UW, Warszawa.
Campbell A. (2006), Sex Differences in Aggression: What are the psychological mediators?, „Aggression and Violent Behavior”, vol. 11, no. 3.
Cragin R. K., Daly S. A. (2009), Women as Terrorists: Mothers, Recruiters and Martyrs, Praeger Security International, Santa Barbara–Denver–Oxford.
Cunningham K. J. (2012), Countering Female Terrorism, w: Terrorism Studies: A Reader, red. J. Horgan, K. Braddock, Routledge, London–New York.
Czaputowicz J. (2007), Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, PWN, Warszawa.
Der Derian J. (1987), On Diplomacy: a Genealogy of Western Estrangement, Blackwell, Oxford.
Devetak R. (1996), Postmodernism, w: Theories of International Relations, red. S. Burchill, A. Linklater (i in.), Macmillan Press Ltd, New York.
Elsthain J. B. (1987), Women and War, Basic Books, New York.
Encyklopedia gender. Płeć w kulturze (2014), red. M. Rudaś-Grodzka (i in.), Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Enloe C. (1989), Bananas, Beaches and Bases: Making Feminist Sense of International Politics, Pandora Books, London.
Freud Z. (2001), Wykład XX Życie seksualne człowieka, w: Wstęp do psychoanalizy, Z. Freud, przekł. dr S. Kempnerówny, dr W. Zaniewickiego, De Agostino, Altaya, Warszawa.
Freud Z. (1995), Wykład XXXIII Kobiecość, w: Wykłady ze wstępu do psychoanalizy: Nowy cykl, red. Z. Freud, tłum. P. Dybel, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Gasztold A. (2017), Teorie feministyczne w naukach o polityce, Kwartalnik Naukowy OAP “e-Politikon” 2017, nr 22.
Gibbs J. P. (1989), Conceptualization of Terrorism, „American Sociological Review”, vol. 54, no. 3.
Habermas J. (1985), Der philosophische Diskurs der Moderne: zwölf Vorlesungen, Surhkamp, Frankfurt am Main [polskie wydanie Filozoficzny dyskurs nowoczesności, przeł. M. Łukasiewicz, Universitas, Kraków 2000].
Humm M. (1993), Słownik teorii feminizmu, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Irigaray L. (2010), Ta płeć (jedną) płcią niebędąca, przekł. S. Królak, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Jenkins B. M. (1975), International Terrorism. A New Mode of Conflict, w: International Terrorism and World Security, red. D. Carlton, C. Schaerf, Croom Helm, London.
Laqueur W. (1987), The Age of Terrorism, 2 wyd. Little, Brown, Boston.
Linklater A. (1992), The Question of the Next Stage in International Relations Theory: A Critical-Theoretical Point of View, „Millennium: Journal of International Studies”, vol. 21, no. 1.
Lombroso C. (2016), Zbrodniarka urodzona, tłum. dr I. Szenhak, Wydawnictwo słowo/obraz/terytoria, Gdańsk.
Majchrzyk Z. (2009), Kiedy kobieta zabija: motywy, osobowość, relacja sprawca–ofiara, strategie obronne. Opinia sądowo-psychologiczna stanu silnego wzburzenia, UKSW, Warszawa.
Mann M. (2005), Incoherent Empire, Verso, London–New York.
Mazur A. G. (2002), Theorizing Feminist Policy, Oxford University Press, Oxford.
Moir A., Jessel D. (1989), Płeć mózgu: o prawdziwej różnicy między kobietą a mężczyzną, tłum. N. Kancewicz-Hoffman, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Moir A., Jessel D. (1998), Zbrodnia rodzi się w mózgu. Zagadnienia biologicznych uwarunkowań przestępczości, tłum. H. Jackowska, Książka i Wiedza, Warszawa.
Millett K. (2005), Theory of Sexual Politics, w: Feminist Theory: A Philosophical Anthology, red. A. E. Cud, R. O. Andreasen, Blackwell Publishing, Malden MA.
Mitchell J. (1974), Psychoanalysis and Feminism, Penguin, Harmonsworth–New York.
Mukherjee S. K., Scutt J. A. (red.), (2016), Women and Crime, Routledge Taylor & Francis Group, London–New York.
Naffine N. (2016), Female Crime: The Construction of Women in Criminology, Routledge Taylor & Francis Group, London–New York.
Nicolson M. (1998), International Relations: A Concise Introduction, Macmillan, Basingstoke.
Nowicka A. (2017), Partycypacja kobiet w wybranych organizacjach przestępczych, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Peterson V. S., Runyan A. S. (1999), Global Gender Issues, II wyd., Westview, Boulder Colorado.
Peterson V. S. (1992), Transgressing Boundaries: Theories of Knowledge, Gender and International Relations, „Millennium: Journal of International Studies”, vol. 21, no. 2.
Pollak O. (1961), Criminality of Women, A. S. Barnes & Compan, New York.
Renzetti C. M. (2013), Feminist Criminology, Routledge Taylor & Francis Group, London–New York.
Rosenau P. M. (1992), Post-Modernism and the Social Sciences: Insights, Inroads and Intrusion, Princeton Press, Princeton.
Sałajczyk S. (1988), Nurt scjentystyczny w amerykańskiej nauce o stosunkach międzynarodowych, w: Zmienność i instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych, red. J. Kukułka, PWN, Warszawa.
Simon R. J. (1975), Women and Crime, Lexington Books, Mass.
Skocpol Th. (1984), States and Social Revolutions: A Comparative Analysis of France, Russia, and China, Cambridge University Press, Cambridge.
Smart C. (1976), Women, Crime and Criminology: A Feminist Critique, Routledge & Kegan Paul, Henley–London.
Sylvester Ch. (1994), Feminist Theory and International Relations in the Post-Modern Era, Cambridge University Press, Cambridge.
Ślęczka K. (1999), Feminizm. Ideologie i koncepcje współczesnego feminizmu, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice.
Tilly Ch. (2006), Regimes and Repertoires, The University of Chicago Press, Chicago–London.
Titkow A. (2007), Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość – zmiana – konteksty, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Walker R. B. J. (1993), Inside/Outside: International Relations as Political Theory, Cambridge University Press, Cambridge.
Wendt A. (1992), Anarchy is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics, „International Organization”, vol. 46, Issue 2.
Wilkinson P. (1996), Inquiry into Legislation Against Terrorism, Report by Lord Loyd of Berwick, vol. 2, Cm 3420, London.
Włoch R. (2015), Teoria krytyczna, w: Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach Międzynarodowych, red. R. Zięba, S. Bieleń, J. Zając, WDiNP UW, Warszawa 2015.
Wojciechowski S. (2017), Podstawowe pojęcia i ich znaczenie, w: Zrozumieć współczesny Terroryzm, red. S. Wojciechowski, P. Osiewicz, Difin, Warszawa.
Zięba A. (2017), Radykalizacja kobiet do terroryzmu, w: Bezpieczeństwo antyterrorystyczne.
Świadomość społeczna i edukacyjna, red. K. Liedel, P. Piasecka, Difin, Warszawa.
Zięba A. (2015), Problem udziału kobiet w organizacjach terrorystycznych, w: Terroryzm wczoraj i dziś: wybrane problemy, red. P. de la Fuente, W. Gizicki, C. Taracha. Instytut Sądecko-Lubelski, KUL, Lublin.