Abstrakt
Cechą wspólną w państwach Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW) wydaje się być dość podobny poziom jakości demokracji. Celem artykułu jest przeanalizowanie, czy w państwach EŚW mamy obecne zjawisko odwrotu od demokracji oraz czy istnieją wyraźne różnice w poziomie demokracji między państwami EŚW a starymi państwami UE. Ocenie poddano wskaźniki jakości demokracji w grupach państw EŚW, Północnej, Południowej oraz Zachodniej. Analiza ujawniła, podobnie jak wcześniejsze badania litewskiego politologia Sauliusa Spurgi, iż nie ma wyraźnej różnicy między wskaźnikami grupy państw EŚW a grupą państw Europy Południowej (m.in. Hiszpanii, Portugalii, Grecji). Z kolei w przypadku państw skandynawskich i południowoeuropejskich pojawiają się istotne różnice w poziomie wskaźników demokracji. Dane wyraźnie wskazują wyższy poziom jakości demokracji w państwach skandynawskich. Potwierdzają to wyniki raportów jakości demokracji z lat 2006, 2008 oraz 2010. Na podstawie dokonanej analizy można stwierdzić, że różnice w jakości demokracji w grupie starych państw członkowskich UE są większe niż różnice pomiędzy państwami grupy EŚW a państwami Europy Południowej.
Bibliografia
Dahl R. (2012), Demokracja i jej krytycy, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa.
Diamond L., Morlino L. (2004), The Quality of Democracy. an Overview, “Journal of Democracy”, nr 4.
Dzień wolności prasy: Gdzie na świecie jest najgorsza cenzura, Raport (2015), https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1617931,1,dzien-wolnosci-prasy-gdzie-na-swiecie-jest-najgorsza-cenzura.read, 15.02.2021.
Economist Intelligence Unit, Report (2013), https://pl.wikipedia.org/wiki/Wska%C5%BAnik_demokracji.
Economist Intelligence Unit, Report (2019), https://www.in.gr/wp-content/uploads/2020/01/Democracy-Index-2019.pdfhttps://www.in.gr/wp-content/uploads/2020/01/Democracy-Index-2019.pdf, 15.02.2021.
Freedom in the World 2017. Report (2017) Populists and Autocrats: The Dual Threat to Global Democracy, https://freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2017, 15.02.2021.
Freedom House. Report (2020), https://freedomhouse.org/countries/freedom-world/scores, 15.02.2021.
Gastil R. D. (1990), The Comparative Survey of Freedom: Experiences and Suggestions, „Studies in Comparative International Development”, vol. 25, nr 1.
How the Index is Compiled (2020), https://rsf.org/en/detailed-methodology, 15.02.2021.
Nacjonalizm w Europie. BBC prezentuje ranking (2019), https://www.dw.com/pl/nacjonalizm-w-europie-bbc-prezentuje-ranking/a-51271134, 15.02.2021.
Press Freedom Index 2020. Report (2020), https://rsf.org/en/ranking/2020.
Public opinion in the European Union 2019, Report (2019), https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/general/doChangeLocale/locale/EN/curEvent/WhatsNew.index/WhatsNew/index//, 15.02.2021.
Linz J. J., Stepan A. (1996), Problems of Democratic Transition and Consolidation – Southern europe, South america, and Post-Communist europe, The Johns Hopkins University Press, Baltimore–London.
Kapsa I., Musiał-Karg M. (2020), Alternatywne metody głosowania w opiniach Polaków. Postawy i poglądy względem wybranych form partycypacji w wyborach, UAM WNPiD, Poznań.
Schopfin G. (1994), Postcommunism: The Problems of Democratic Construction, Deda-lus 123 Nr 3.
Schumpeter J. A. (2009), Kapitalizm, socjalizm, demokracja, tłum. M. Rusiński, Warszawa 2009.
Spurga S. (2011), Pokomunizmas po dvidešimt metų: Šiaurės Europos valstybių, Pietų Europos valstybių ir Vidurio ir Rytų Europos valstybių demokratijos rodiklių palyginimas, „Politologija” nr 4.
Śliwiński M. (2005), Analiza porównawcza systemów politycznych. Drogi do współczesności, vol. 1, Drogi do współczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Szewczyk W. (2010), Jak zmierzyć demokrację? Teoretyczne i metodologiczne podstawy budowy skal demokracji politycznej w politologii porównawczej, „Przegląd Politologiczny” nr 4.
World Press Freedom Index 2005 i 2010. Report (2010), https://rsf.org/en/world-press-freedom-index-2010, 15.02.2021.
Wyniki wyborów europejskich w 2019 r. Report (2019), https://www.europarl.europa.eu/election-results-2019/pl/frekwencja/, 15.02.2021.