Słowa kluczowe
lewica
prawica
młodzież
różnica pokoleń
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem zainteresowań jest różnorodność orientacji ideologicznych ze względu na płeć i wiek. Dotychczasowe ustalenia teoretyczne wskazują, że w rozwiniętych demokracjach już pod koniec lat 90. doszło do odwrócenia pozycji ideologicznych kobiet i mężczyzn. Z ostatnich badań społecznych wynika, że także w Polsce kobiety w większym stopniu niż mężczyźni identyfikują się z lewicą, a w młodszym pokoleniu różnice te są jeszcze większe. Celem artykułu jest szczegółowe ukazanie różnic ideowych pomiędzy młodymi mężczyznami i kobietami w Polsce. Autor stawia dwa typy pytań badawczych: (1) opisowe i wyjaśniające, które dotyczą charakterystyki podobieństw i różnic w orientacjach ideologicznych młodych kobiet i mężczyzn; (2) metodologiczne, które dotyczą sposobu pomiaru tego zjawiska. Autor wychodzi z założenia, że stosowany w wielu badaniach pomiar lewicowo-prawicowej samoidentyfikacji daje nadmiernie uproszczony obraz rzeczywistych poglądów, przekonań i wartości respondentów, które można określić mianem orientacji ideologicznych. Dlatego proponuje zastosowanie narzędzi wielowymiarowych (skala problemowa), które pozwalają lepiej opisać złożone postawy polityczne. W poszukiwaniu odpowiedzi autor analizuje dane z własnego badania przeprowadzonego wśród dużej grupy polskich studentów.
Bibliografia
Aspelund A., Lindeman M., Verkasalo M. (2013), Political Conservatism and Left-Right Orientation in 28 Eastern and Western European Countries, “Political Psychology”, vol. 34, no. 3. DOI: https://doi.org/10.1111/pops.12000
Caprara G. V. et al. (2017), Basic Values, Ideological Self-Placement, and Voting: A Cross-Cult ural Study, “Cross-Cultural Research”, vol. 51, no. 4. DOI: https://doi.org/10.1177/1069397117712194
CBOS (2021a), Zainteresowanie polityką i poglądy polityczne młodych Polaków na tle ogółu badanych, no. 16.
CBOS (2021b), Poglądy polityczne młodych Polaków a płeć i miejsce zamieszkania, no. 28.
Dalton R. J. (2006), Social Modernization and the End of Ideology Debate: Patterns of Ideological Polarization, “Japanese Journal of Political Science”, vol. 7, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1017/S1468109905002045
Dassonneville R. (2020), Change and Continuity in the Ideological Gender Gap: A Longitudinal Analysis of Left–Right Self-Placement in OECD Countries, “European Journal of Political Research”, vol. 60, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1111/1475-6765.12384
Druckman J. N., Peterson E., Slothuus R. (2013), How Elite Partisan Polarization Affects Public Opinion Formation, “American Political Science Review”, vol. 107, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1017/S0003055412000500
Esposito L., Theuerkauf U. G. (2021), Economic Well-Being and Self-Placements on a Left-Right Scale: Evidence From Undergraduate Students in Seven Countries, “Journal of Political Ideologies”. DOI: https://doi.org/10.1080/13569317.2021.2003974
Farneti R. (2012), Cleavage Lines in Global Politics: Left and Right, East and West, Earth and Heaven, “Journal of Political Ideologies”, vol. 17, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1080/13569317.2012.676850
Freire A. (2015), Left-Right Ideology as a Dimension of Identification and of Competition, “Journal of Political Ideologies”, vol. 20, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1080/13569317.2015.991493
Freire A., Kivistik K. (2013), Western and Non-western Meanings of the Left-Right Divide Across Four Continents, “Journal of Political Ideologies”, vol. 18. DOI: https://doi.org/10.1080/13569317.2013.784009
Fuchs D., Klingemann H.-D. (1990), The Left-Right Schema, in: Continuities in Political Action: A Longitudinal Study of Political Orientations in Three Western Democracies, eds. M. K. Jennings, J. W. van Deth, Walter de Gruyter, Berlin–New York. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110882193.203
Giebler H., Meyer T. M., Wagner M. (2021), The Changing Meaning of Left and Right: Supply- And Demand-Side Effects on the Perception of Party Positions, “Journal of Elections, Public Opinion and Parties”, vol. 31, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1080/17457289.2019.1609001
Giger N. (2009), Towards a Modern Gender Gap in Europe?, “Social Science Journal”, vol. 46, no. 3. DOI: https://doi.org/10.1016/j.soscij.2009.03.002
Godlewski T. (2007), Postrzeganie procesu transformacji w Polsce przez zwolenników orientacji lewicowej i zwolenników orientacji prawicowej, „Studia Politologiczne”, vol. 11.
Harring N., Sohlberg J. (2017), The Varying Effects of Left-Right Ideology on Support for the Environment: Evidence From a Swedish Survey Experiment, “Environmental Politics”, vol. 26, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1080/09644016.2016.1244965
Huber J. D. (1989), Values and Partisanship in Left-Right Orientations: Measuring Ideology, “European Journal of Political Research”, vol. 17, no. 5. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-6765.1989.tb00209.x
Inglehart R. (1977), The Silent Revolution: Changing Values and Political Styles among Western Publics, Princeton University Press, Princeton.
Inglehart R. (1990), Culture Shift in Advanced Industrial Society, Princeton University Press, Princeton. DOI: https://doi.org/10.1515/9780691186740
Inglehart R., Klingemann H.-D. (1976), Party Identification, Ideological Preference and the Left-Right Dimension among Western Mass Publics, in: Party Identification and Beyond. Representations of Voting and Party Competition, eds. I. Budge, I. Crewe, D. Farlie, Wiley, London.
Inglehart R., Norris P. (2000), The Developmental Theory of the Gender Gap: Women’s and Men’s Voting Behavior in Global Perspective, “International Political Science Review”, vol. 21, no. 4. DOI: https://doi.org/10.1177/0192512100214007
Inglehart R., Norris P. (2003), Rising Tide: Gender Equality and Cultural Change Around the World, Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511550362
Jacoby W. G. (1991), Ideological Identification and Issue Attitudes, “American Journal of Political Science”, vol. 35, no. 1. DOI: https://doi.org/10.2307/2111443
Jahn D. (2014), What Is Left and Right in Comparative Politics? A Response to Simon Franzmann, “Party Politics”, vol. 20, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1177/1354068813520273
Jahn D. (2022), The Changing Relevance and Meaning of Left and Right in 34 Party Systems From 1945 to 2020, “Comparative European Politics”. DOI: https://doi.org/10.1057/s41295-022-00305-5
Jennings M. K., Niemi R. G. (1968), The Transmission of Political Values From Parent to Child, “The American Political Science Review”, vol. 62, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1017/S0003055400115709
Kwiatkowska A., Cześnik M., Żerkowska-Balas M., Stanley B. (2016), Ideologiczna treść wymiaru lewica–prawica w Polsce w latach 1997–2015, „Studia Socjologiczne”, vol. 223, no. 4.
Lesschaeve C. (2017), The Predictive Power of the Left-Right Self-placement Scale for the Policy Positions of Voters and Parties, “West European Politics”, vol. 40, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1080/01402382.2016.1229088
Lipset S. M., Rokkan S. (1967), Party Systems and Voter Alignments: Cross-National Perspectives, Free Press, New York.
Łukowski W., Sadowski I. (2013), Podział społeczno-polityczny w Polsce. Kilka uwag teoretycznych, „Studia Politologiczne”, vol. 29.
Noël A., Thérien J.-P. (2008), Left and Right in Global Politics, Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511790751
Noël A., Thérien J.-P., Boucher É. (2021), The Political Construction of the Left-Right Divide: A Comparative Perspective, “Journal of Political Ideologies”, vol. 26, no. 3. DOI: https://doi.org/10.1080/13569317.2021.1978734
Rico G., Jennings M. K. (2016), The Formation of Left-Right Identification: Pathways and Correlates of Parental Influence, “Political Psychology”, vol. 37, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1111/pops.12243
Sadowski I. (2013), Lokalne i kontekstowe czynniki krystalizacji elektoratów w nowym podziale politycznym, „Studia Politologiczne”, vol. 29.
Shorrocks R. (2018), Cohort Change in Political Gender Gaps in Europe and Canada: The Role of Modernization, “Politics & Society”, vol. 46, no. 2. DOI: https://doi.org/10.1177/0032329217751688
Szawiel T. (2001), Podział lewica–prawica w polityce oraz w szerszym kontekście kulturowym, in: Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, eds. M. Grabowska, T. Szawiel, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Turska-Kawa A., Wojtasik W. (2009), Postawy, zachowania i decyzje polityczne jako przedmiot badań empirycznych, „Preferencje Polityczne”, vol. 1.
van Deth J. W., Geurts P. A. T. M. (1989), Value Orientation, Left-Right Placement and Voting, “European Journal of Political Research”, vol. 17, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-6765.1989.tb00179.x
van Ditmars M. M. (2022), Political Socialization, Political Gender Gaps and the Intergenerational Transmission of Left-Right Ideology, “European Journal of Political Research”, vol. 62, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1111/1475-6765.12517
Vegetti F. (2019), The Political Nature of Ideological Polarization: The Case of Hungary, “The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science”, vol. 681, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1177/0002716218813895
Wiesehomeier N., Doyle D. (2012), Attitudes, Ideological Associations and the Left-Right Divide in Latin America, “Journal of Politics in Latin America”, vol. 4, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1177/1866802X1200400101
Wojcik A. D., Cislak A., Schmidt P. (2021), The Left Is Right’: Left and Right Political Orientation Across Eastern and Western Europe, “The Social Science Journal”. DOI: https://doi.org/10.1080/03623319.2021.1986320
Zechmeister E. (2006), What’s Left and Who’s Right? A Q-Method Study of Individual and Contextual Influences on the Meaning of Ideological Labels, “Political Behaviour”, vol. 28. DOI: https://doi.org/10.1007/s11109-006-9006-5
Zuell C., Scholz E. (2019), Construct Equivalence of Left-Right Scale Placement in a Cross-National Perspective, “International Journal of Sociology”, vol. 49. no. 1. DOI: https://doi.org/10.1080/00207659.2018.1560982
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Radosław Marzęcki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.