Jedność Zjednoczonego Królestwa jako wyzwanie wywołane Brexitem
PDF (English)

Słowa kluczowe

Brexit
Szkocja
Irlandia Północna
Zjednoczone Królestwo
jedność

Jak cytować

Danel, Łukasz. (2023). Jedność Zjednoczonego Królestwa jako wyzwanie wywołane Brexitem. Przegląd Politologiczny, (3), 59–72. https://doi.org/10.14746/pp.2023.28.3.4

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest zmianom, jakie następują w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej po opuszczeniu przez nie Unii Europejskiej, co ostatecznie miało miejsce 31 stycznia 2020 roku. Jak się okazało, jednym ze skutków ubocznych Brexitu stało się naruszenie jedności państwa brytyjskiego – pod tym względem jego przyszłość, w kształcie w którym funkcjonuje ono obecnie, stanęła pod znakiem zapytania. Utrzymanie tej jedności należy traktować jako jedno z najważniejszych wyzwań stojących dziś przed brytyjskimi elitami politycznymi.

Celem artykułu jest analiza stanu aktualnego jeśli chodzi o jedność państwa brytyjskiego – przede wszystkim w kontekście tendencji separatystycznych w Szkocji oraz potencjalnego ponownego zjednoczenia Irlandii, a także, choć w mniejszym stopniu, w kontekście rozwoju nacjonalizmu walijskiego oraz angielskiego. Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie na ile w dłuższej perspektywie czasowej Brexit może wpłynąć na tę jedność i czy może doprowadzić do rozpadu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. By odpowiedzieć na tak postawione pytanie badawcze Autor posługuje się metodą historyczną, metodą analizy instytucjonalno-prawnej, a także metodą analizy treści.

Przeprowadzona analiza prowadzi Autora do wniosku, że Zjednoczone Królestwo w najbliższym czasie czeka pogłębiona dewolucja, a co za tym idzie – ewolucja w kierunku klasycznego państwa federalnego. Tego rodzaju reforma konstytucyjna wydaje się być dziś ceną utrzymania jedności tego państwa.

https://doi.org/10.14746/pp.2023.28.3.4
PDF (English)

Bibliografia

Adler J. (2013), Constitutional & Administrative Law, Palgrave Macmillan, Basingstoke–New York.

Black J. (2018), English Nationalism. A Short History, C. Hurst & Co. Publishers Ltd., London.

Bland A. (2023), Tuesday briefing: What Humza Yousaf’s win means for Scotland, the SNP and independence, 28.03.2023, “The Guardian”, https://www.theguardian.com/world/2023/mar/28/first-edition-humza-yousaf-snp-leader, 30.04.2023.

Bogdanor V. (2001), Devolution in the United Kingdom, Oxford University Press, Oxford–New York.

Brooks L., Crerar P., Quinn B. (2022), We will find another lawful way to express will of Scots, says Nicola Sturgeon, 23.11.2022, “The Guardian”, https://www.theguardian.com/politics/2022/nov/23/we-will-find-another-lawful-way-to-express-will-of-scots-says-nicola-sturgeon, 30.04.2023.

Brooks L. (2021), Sturgeon: SNP will hold Scottish independence vote if it wins in May, 24.01.2021, “The Guardian”, https://www.theguardian.com/politics/2021/jan/24/scotland-independence-referendum-nicola-sturgeon-snp-wins-may-, 30.04.2023.

Carroll R. (2022), Catholics outnumber Protestants in Northern Ireland for first time, 22.09.2022, „The Guardian”, https://www.theguardian.com/world/2022/sep/22/catholics-outnumber-protestants-northern-ireland-census, 01.05.2023.

Danel Ł. (2017), Brytyjskie dylematy konstytucyjne „pytania z West Lothian”, „Studia Polityczne”, no. 4.

Danel Ł. (2022), Zrozumieć Brexit. Przyczyny wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw.

Edgington T., Kovacevic T. (2023), Brexit: What are the Northern Ireland Protocol and Windsor Framework, 12.04.2023, BBC News, https://www.bbc.com/news/explainers-53724381, 01.05.2023.

Ford J. (2007), The Legal Provisions in the Acts of Union, “The Cambridge Law Journal”, vol. 66, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1017/S0008197307000050

Hankus P. (2015), Szkockie referendum niepodległościowe jako przykład dążeń secesjonistycznych w Europie, „Dyplomacja i Bezpieczeństwo”, no. 1(3).

Interim Report by The Independent Commission on the Constitutional Future of Wales (2022), Welsh Government, https://www.gov.wales/sites/default/files/publications/2022-12/independent-commission-the-constitutional-future-of-wales-interim-report-december-2022.pdf, 10.05.2023.

Kaczorowska M. (2006), Proces dewolucji w Wielkiej Brytanii – między regionalizacją a federalizmem. Przypadki: Szkocji, Walii, Anglii, in: Dylematy państwowości, ed. K. Trzciński, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warsaw.

Kumar K. (2003), The Making of English National Identity, Cambridge University Press, Cambridge. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511550058

McDonald A. (2023), Northern Ireland’s DUP to vote against Windsor Framework Brexit deal, 20.03.2023, Politico, https://www.politico.eu/article/northern-irelands-dup-to-vote-against-windsor-framework-deal/, 01.05.2023.

McVeigh K. (2014), Scottish referendum: yes and no agree it’s a once-in-a-lifetime vote, 17.09.2014, “The Guardian”, https://www.theguardian.com/politics/2014/sep/17/scottish-independence-referendum-yes-no-agree-once-in-lifetime-vote, 30.04.2023.

Mitchell J. (2009), Devolution in the UK, Manchester University Press, Manchester–New York.

Morris S. (2020), Plaid Cymru sets out possible roadmap for Welsh independence, 25.09.2020, „The Guardian”, https://www.theguardian.com/politics/2020/sep/25/plaid-cymru-sets-out-possible-roadmap-for-welsh-independence, 10.05.2023.

New Labour because Britain deserves better (1997), Labour Party Manifesto.

Nicolson S. (2022), Independence referendum: Scottish government loses indyref2 court case, 23.11.2022, BBC News, https://www.bbc.com/news/uk-scotland-scotland-politics-63727562, 30.04.2023.

Northern Ireland Act 1998, Schedule 1, https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1998/47/schedule/1, 01.05.2023.

Launching the Independence Commission report (2020), Plaid Cymru – Party of Wales, https://www.partyof.wales/indy_com_comisiwn_annibyniaeth, 10.05.2023.

Protocol on Ireland/Northern Ireland (2020), Legislation.gov.uk, https://www.legislation.gov.uk/eut/withdrawal-agreement/attachment/1/adopted, 01.05.2023.

Pryde G. S. (ed.) (1950), The Treaty of Union of Scotland and England 1707, Thomas Nelson and Sons Ltd, London.

Russell M., Lodge G. (2005), Westminster and the English Question, The Constitution Unit, UCL.

Sanderson D. (2022), Boris Johnson formally rejects Nicola Sturgeon’s request for Indyref2, 06.07.2022, “The Telegraph”, https://www.telegraph.co.uk/politics/2022/07/06/boris-johnson-formally-rejects-nicola-sturgeons-request-indyref2/, 30.04.2023.

Sarnecki P. (2008), Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Wolters Kluwer Polska, Warsaw.

Scullion D. (2021), European Research Group demand NI Protocol is scrapped, 25.02.2021, The Critic, https://thecritic.co.uk/european-research-group-demand-ni-protocol-is-scrapped/, 01.05.2023.

Should Wales be an independent country? (2023), YouGov, https://docs.cdn.yougov.com/mr1b35b4c8/YG%20Trackers%20-%20Wales%20-%20Indy%20Ref%20W.pdf, 10.05.2023.

Smith M. (2023), Nicola Sturgeon’s legacy, according to Scots, 21.02.2023, YouGov, https://yougov.co.uk/topics/politics/articles-reports/2023/02/21/nicola-sturgeons-legacy-according-scots, 30.04.2023.

The Belfast Agreement: An Agreement Reached at the Multi-Party Talks on Northern Ireland (1998), Cm. 3883, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1034123/The_Belfast_Agreement_An_Agreement_Reached_at_the_Multi-Party_Talks_on_Northern_Ireland.pdf, 30.04.2023.

Working Group on Unification Referendums on the Island of Ireland. Final Report (2021), The Constitution Unit, University College London.