Słowa kluczowe
przestępstwa przeciwko państwu
szpiegostwo
działalność szpiegowska
kontrwywiad
Jak cytować
Abstrakt
Problem badawczy w tekście dotyczy polityki kryminalnej w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstwom szpiegostwa w Polsce w latach 1998–2023. Polityka kryminalna jest rozumiana jako szczególna forma polityki prawa, obejmująca programowanie działań przeciwdziałających przestępczości poprzez kary i inne środki prawne, regulacje dotyczące penalizacji i depenalizacji oraz celowe tworzenie przepisów karnych. Głównym celem analizy jest dokonanie porównania poprzedniego stanu prawnego z nowymi rozwiązaniami prawnymi, kryminalizującymi i penalizującymi kolejne typy szpiegostwa a wprowadzonymi w 2023 roku. Konsekwencją tak przyjętego celu komparatystycznego jest prezentacja oceny nowych rozwiązań w perspektywie polityki karnej. Analiza opiera się na dwóch podejściach: dogmatycznym i historyczno-porównawczym. Podejście dogmatyczne koncentruje się na analizie samych przepisów prawa karnego oraz ich interpretacji, podczas gdy podejście historyczno-porównawcze porównuje obecne przepisy z wcześniejszymi zmianami zgodnie z perspektywą diachroniczną. Badanie ma na celu odpowiedzieć na pytania dotyczące różnic między obecnym a poprzednim stanem prawnym, dotyczącym kryminalizacji szpiegostwa oraz ocenę skuteczności wprowadzonych zmian z 2023 roku.
Bibliografia
Act of 19 April 1969 – The Penal Code (Journal of Laws 1969, no. 13, item 94, as amended).
Act of 6 June 1997 – The Penal Code (Journal of Laws 1997, no. 88, item 553, as amended).
Act of 24 May 2002 on the Internal Security Agency and the Intelligence Agency (Journal of Laws 2002, no. 74, item 676, as amended).
Act of 9 June 2006 on the Military Counter-Intelligence Service and the Military Intelligence Service (Journal of Laws 2006, no. 104, item 709).
Act of 17 August 2023 amending the Act – the Penal Code and certain other acts (Journal of Laws, 2023 item, 1834).
Andrejew I. (1978), Kodeks karny. Krótki komentarz, PWN, Warszawa.
Andrejew I., Pławski S. (1953), Prawo karne. Część szczególna, PWN, Warszawa.
Ankersmit F. R. (1983), Narrative logic. A semantic analysis of the historian’s language, Martinus Nijhoff Pub., Hague–Boston–London.
Aro J. (2022), Putin’s Trolls: On the Frontlines of Russia’s Information War Against the World, Ig Publishing, New York.
Bafia J., Hochberg L., Siewierski M. (1965), Ustawy karne PRL. Komentarz, Wyd. Prawnicze, Warszawa.
Bafia J., Mioduski K., Siewierski M. (1977), Kodeks karny. Komentarz, Wyd. Prawnicze, Warszawa.
Bekrycht T., Leszczyński J., Łabieniec P. (2021), Podstawy doktryny prawnej, Wolters Kluwer, Warszawa.
Bojarski M. (eds.) (2020), Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Wolters Kluwer, Warszawa.
Budyn-Kulik M. (2013), Wybrane dogmatyczne i kryminologiczne aspekty paserstwa, „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne”, no. 13.
le Carré J. (1961), Call for the Dead, Pub. Victor Gollancz, London.
le Carré J. (1963), The Spy Who Came In from the Cold, Pub. Victor Gollancz, London.
le Carré J. (1965), The Looking-Glass War, Pub. William Heinemann, London.
le Carré J. (1974), Tinker, Tailor, Soldier, Spy, Alfred A. Knopf, Inc., New York.
Chałubińska-Jentkiewicz K. (2021a), Dezinformacja jako akt agresji w cyberprzestrzeni, „Cybersecurity and Law”, no. 1. DOI: https://doi.org/10.35467/cal/142175
Chałubińska-Jentkiewicz K. (2021b), Disinformation – and what else?, „Cybersecurity and Law”, no. 2. DOI: https://doi.org/10.35467/cal/146453
Chałubińska-Jentkiewicz K. (2023), Prawne granice dezinformacji w środkach społecznego przekazu, Wyd. A. Marszałek, Toruń.
Chybiński O., Gutekunst W., Świda W. (1965), Prawo karne. Część szczególna, PWN, Warszawa.
Decree of 13 June 1946 on crimes posing especial danger in the period of the reconstruction of the State (Journal of Laws 1946, no. 30, item 192, as amended).
Dubber M. D. (1998), Historical Analysis of Law, „Law and History Review”, no. 16. DOI: https://doi.org/10.2307/744325
Dukiet-Nagórska T. et al. (eds.) (2018), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Wolters Kluwer, Warszawa.
Dziennikarz z Hiszpanii zatrzymany w Polsce. Był rosyjskim szpiegiem? (2022), https://www.rp.pl/przestepczosc/art35815071-dziennikarz-z-hiszpanii-zatrzymany-w-polsce-byl-rosyjskim-szpiegiem, 06.03.2022.
Gabriel-Węglowski M. (2018), Działania antyterrorystyczne. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa.
Gardocki L. (1990), Zagadnienia teorii kryminalizacji, PWN, Warszawa.
Gardocki L. (2002), Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa.
Gardocki L. (ed.) (2013), System prawa karnego. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym. vol. 8, C.H. Beck, Warszawa.
Gardocki L. (2023), Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa.
Giezek J. (ed.) (2021), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa.
Gołda-Sobczak M., Sobczak W. (2018), Problem definicji terroryzmu, „Themis Polska Nova”, no. 2.
Górniok O. (2004), Przestępstwo o charakterze terrorystycznym w art. 115 § 20 k.k., „Przegląd Sądowy”, no. 10.
Grycuk A. (2021), Fake newsy, trolle, boty i cyborgi w mediach społecznościowych, „Analizy Biura Analiz Sejmowych”, no. 1.
Grześkowiak A., Wiak K. (eds.) (2019), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa.
Grześkowiak A., Wiak K. (eds.) (2024), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa.
Guidelines for training on countering espionage, sabotage and corruption in offices [translated from German] (1944), Ministry of Public Security.
Hoc S. (1985), Zagadnienia odpowiedzialności karnej za szpiegostwo, Akademia Spraw Wewnętrznych, Warszawa.
Hoc S. (2002), Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. UO, Opole.
Hoc S. (2013), Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, in: System prawa karnego. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, vol. 8, ed. L. Gardocki, C.H. Beck, Warszawa.
Hoc S. (2018), Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, in: Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, eds. T. Dukiet-Nagórska et al., Wolters Kluwer, Warszawa.
Hoc S. (2023), Szpiegostwo w znowelizowanym Kodeksie karnym, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego”, no. 67. DOI: https://doi.org/10.19195/2084-5065.67.8
Kacparzak I., Zawadka G. (2023), Szpiedzy chcą kary bez procesu, „Rzeczpospolita” 18.12.2023.
Kent S. (1965), Strategic intelligence for American world policy, Archon Books, Hamden. DOI: https://doi.org/10.1515/9781400879151
Knorr K. (1964), Foreign Intelligence and the Social Sciences, Princeton University, Princeton.
Konarska-Wrzosek V. (ed.) (2020), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa.
Kuczur T. (2012), Przestępstwa polityczne w uwarunkowaniach systemowych Polski XX wieku, UKW, Bydgoszcz.
Kuczur T. (2020a), Historyczne i prawne uwarunkowania przestępstwa szpiegostwa w Polsce w XX wieku, „Dzieje Najnowsze”, no. 52.
Kuczur T. (2020b), Przestępstwo szpiegostwa w Polsce w XX i XXI wieku. Polityka kryminalna, zakres kryminalizacji, uwarunkowania systemowe, UKW, Bydgoszcz.
Kuczur T. (2020c), Uwarunkowania normatywne i systemowe przestępstwa politycznego w Polsce w latach 1944/1945–1997, „Przegląd Sejmowy”, no. 1. DOI: https://doi.org/10.31268/PS.2022.86
Kulesza J. (eds.) (2023), Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, Wolters Kluwer, Warszawa.
Lande J. (1958), Socjologia Petrażyckiego, „Przegląd Socjologiczny”, no. 12.
Lem S. (1973), Memoirs Found in a Bathtub, trans. Michael Kandel, Christine Rose, The Seabury Press, New York.
Lityński M. (1960), Przestępstwa przeciwko państwu ludowemu, PWN, Łódź.
Michalska-Warias A. (2019), Threat to Commit an Offence of a Terrorist Character According to Article 115 § 20 of the Polish Criminal Code – Selected Interpretation Problems, „Studia Iuridica Lublinensia”, no. 3.
Ministry of Justice set to combat the wave of online disinformation (2022), https://www.rp.pl/prawo-karne/art35775701-ministerstwo-sprawiedliwosci-chce-walczyc-z-fala-internetowej-dezinformacji, 15.07.2023.
Minkina M. (2014), Sztuka wywiadu w państwie współczesnym, Bellona, Warszawa.
Mozgawa M. (ed.) (2010), Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa.
Mozgawa M. et al. (eds.) (2017), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa.
Mozgawa M. (eds.) (2020), Prawo karne materialne. Część ogólna, Wolters Kluwer, Warszawa.
Own amendment to the parliamentary bill to amend the act – the Penal Code and certain other acts of 26 May 2023 (Paper no. 3232-A), https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/647F73E3ECF16D6EC12589BE00 416D98/$File/3232-A.pdf, 01.03.2024.
Parliamentary bill amending the Act – the Penal Code and certain other acts submitted to the Sejm on 17 April 2023, EW-020-1196/23 (2023), https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-1196-2023/$file/9-020-1196-2023.pdf, 14.03.2024.
Parliamentary bill amending the Act – the Penal Code and certain acts submitted to the Sejm on 17 April 2023 (Paper no. 3232) (2023), https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/F53D07E65F8EC17AC12589B1003F2A96/$File/3232.pdf, 14.03.2024.
Pikulski S. (1987), Przestępstwo szpiegostwa w teorii i praktyce, Departament Szkolenia i Doskonalenia. Zawodowego MSW, Warszawa.
Pikulski S. (2009), Polityka karna w Polsce z perspektywy międzynarodowej, „Białostockie Studia Prawnicze”, no. 6. DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2009.06.01
Podgórecki A. (1962), Socjologia prawa, WP, Warszawa.
Podraza-Majewska N. (2023), An assessment of the legal effects of the regulation contained in the parliamentary bill amending the Act – the Penal Code and certain other acts (Paper no. 3232), Bureau of Research of the Chancellery of the Sejm, Warszawa.
Pohl Ł. (2019), Prawo karne. Wykład części ogólnej, Wolters Kluwer, Warszawa.
Report of the Internal Security Agency of 28.03.2024 (2024), https://www.abw.gov.pl/pl/informacje/2471,Komunikat.html, 28.03.2024.
Report of the special committee on amendments to the codifications on the Senate resolution about the act to amend the act – the Penal Code and certain other acts (Paper no. 3596) (2023), https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=3596, 14.03.2024.
Resolution of the Senate on the act amending the act – the Penal Code and certain other acts (Paper no. 3553) (2023), https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=3553, 14.03.2024.
Rosicki R. (2018), Information security as exemplified by the crime of espionage in the Polish and Swedish criminal law, „Studia Politologiczne”, vol. 49.
Rosicki R. (2021), State Security as Exemplified by the Offense of Espionage Under Polish Law, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, no. 3. DOI: https://doi.org/10.14746/ssp.2021.3.4
Rosicki R. (2023), Polityka kryminalna w zakresie zwalczania działalności szpiegowskiej w Polsce, Grupa Wydawnicza FNCE, Poznań.
Samuel G. (2014), An Introduction to Comparative Law Theory and Method, Hart Pub., Portland.
Solzhenitsyn A. (1975), The Gulag Archipelago 1918–1956. An Experiment in Literary Investigation, vol. I–II, trans. T. P. Whitney, Harper & Row Publishers, New York.
Stańdo-Kawecka B. (2020), Polityka karna i penitencjarna między punitywizmem i menedżeryzmem, Wolters Kluwer, Warszawa.
Stefański R. A. (ed.) (2023), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa.
Supplementary report of the special committee on amendments to the codifications on the parliamentary bill to amend the act – the Penal Code and certain other acts (Paper no. 3358) (2023), https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=3358, 14.03.2024.
Supplementary report of the special committee on amendments to the codifications on the parliamentary bill to amend the act – the Penal Code and certain other acts (Paper no. 3358-A) (2023), https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=3358-A, 14.03.2024.
Świecki D. (ed.) (2023), Kodeks karny. Orzecznictwo, Wolters Kluwer, Warszawa.
Theuss P. K. (2020), Prawne i kryminologiczne aspekty paserstwa w polskim prawie karnym i wykroczeń (praca doktorska), UwB WP, Białystok.
Warylewski J. (2007), Prawo karne. Część ogólna, LexisNexis, Warszawa.
Warylewski J. (2017), Prawo karne. Część ogólna, Wolters Kluwer, Warszawa.
Woźnicki Ł. (2022), Nawet dożywocie za szpiegostwo. Wojna w pretekstem do drakońskiej reformy kodeksu karnego, https://wyborcza.pl/7,75398,28282261,nawet-dozywocie-za-szpiegostwo-wojna-w-pretekstem-do-drakonskiej.html, 16.04.2023.
Wójcik J. W. (2014), Kryminologia. Współczesne aspekty, Wolters Kluwer, Warszawa.
Wronkowska S., Ziembiński Z. (1997), Zarys teorii prawa, Wyd. Ars boni et aequi, Poznań.
Zieliński M. (1998), Wyznaczniki reguły wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, no. 3–4.
Ziembiński Z. (1975), Socjologia prawa jako nauka prawna, PWN, Warszawa–Poznań.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Remigiusz Rosicki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.