Słowa kluczowe
Europa Południowo-Wschodnia
Chiny
geopolityka
soft-power
Jak cytować
Abstrakt
Tekst jest próbą oceny miejsca oraz roli Chin w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem zmiany, z jaką mamy do czynienia w trzeciej dekadzie XXI wieku. Mają one charakter wielowymiarowy, możemy je analizować zarówno z perspektywy politycznej, jak i ekonomicznej oraz społecznej. Nie bez znaczenia jest również wątek geopolityczny oraz geostrategiczny rozpatrywany z perspektywy interesów Stanów Zjednoczonych, Unii Europejskiej oraz Chin. Artykuł zawiera analizę związaną ze zmianami, jakie niesie za sobą perspektywa świata multilateralnego, z Chinami w roli jednego z głównych podmiotów w przestrzeni międzynarodowej. Jednak główny wątek analizy został poświęcony Europie, ze szczególnym uwzględnieniem podregionu geograficznego Europy Południowo-Wschodniej. Pytania badawcze, jakie postawiono to: jaką rolę odgrywają Chiny w Europie Południowo-Wschodniej? Czy miejsce oraz rola Chin w tym podregionie może być przykładem dla pozostałych państw Europy Środkowo-Wschodniej? Czy bliższe relacje z Chinami mogą być korzystne dla rozwoju społeczno-gospodarczego państw Europu Środkowo-Wschodniej? Czy może być szansą na przyśpieszenie rozwoju tych państw? Zastosowane metody badawcze to: analiza porównawcza, analiza dokumentów oraz analiza statystyczna. Zakres przedmiotowy obejmuje relacje wybranych państw z Chinami, ze szczególnym uwzględnieniem lat 2012–2022. Wnioski wynikające z badań wskazują na ekonomiczno-polityczny pragmatyzm cechujący ww. państwa w ich relacjach z Chinami i nie musi to być postrzegane z perspektywy negatywnej oceny. Chiny XXI wieku to dynamicznie rozwijająca się gospodarka, nowoczesne państwo, mające bardzo wiele do zaoferowania swoim ekonomicznym partnerom. Chiny nie narzucają swojej wizji rzeczywistości politycznej, stawiają na poszanowanie różnorodności, co stanowi o ich atrakcyjności w wielu regionach świata.
Bibliografia
A comprehensive overview of China’s belt and road initiative and its implication for the region and beyond (2022), “Journal of Public Affairs”, (14723891), 22(1), s. 1–12.
Albania Is a New Belt and Road Battleground, “Foreign Policy”, 24 January 2022, https://foreignpolicy.com/2022/01/24/albania-china-bri-us-europe-geopolitics/, 22.01.2024.
Arežina S. (2021), The Sino-Western Balkans Relations within “Belt and Road” Initiative Amidst the World’s Grappling with the Rise of China, “TEME: Casopis Za Društvene Nauke”, 45(1), s. 145–164. DOI: https://doi.org/10.22190/TEME200131009A
Bolzen S., Erling J. (2012), Divide, conquer, aim East: China has a sharp new European trade strategy, “Die Welt”, 11 November, https://worldcrunch.com/world-affairs/divide-conquer-aim-east-china-has-a-sharp-new-european-tradestrategy, 19.01.2024.
Brattberg E., Etienne S. (2018), Europe’s Emerging Approach to China’s Belt and Road Initiative, Carnegie Endowment for International Peace.
Brown R. C. (2020), China’s BRI in Central Eastern European Countries: “17+1” Connectivity, Divisiveness, or Pathway to EU-CHINA FTA?, “San Diego International Law Journal”, 22(1), s. 1–39.
Chandra N. (2023), Anti-China Rhetoric Is Off the Charts in Western Media. The mass hysteria reflects the biases inherent in the world’s most powerful media outlets, “The Diplomat”, February 21, https://thediplomat.com/2023/02/anti-china-rhetoric-is-off-the-charts-in-western-media/, 29.12.2024
China’s GDP Compound Annual Growth Rates, World Economics, https://www.worldeconomics.com/Countries-With-Highest-Growth/China.aspx, 15.01.2024.
China: Development, news, research, data, World Bank, https://www.worldbank.org/en/country/china, 15.01.2024.
China Investments in European Non-Maritime Transport Infrastructure, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2023/747279/IPOL_STU(2023)747279_EN.pdf.
Cumpănaşu B. L. (2019), China’s linkages and leverages in Central and Eastern Europe – a new challenge for EU, “Centre for European Studies (CES) Working Papers”, 11(3), s. 185–197.
Domagała P., Masło K. (2022), Prawne aspekty stosunków polsko-tajwańskich, „Prokuratura i Prawo”, nr 10, s. 123–144.
Eggleton O. (2021), The Great Game of the twenty-first century: Can Europe compete?, “Australian & New Zealand Journal of European Studies”, 13(1), s. 99–106. DOI: https://doi.org/10.30722/anzjes.vol13.iss1.15484
Everbright (2016), China Everbright Limited Acquired Tirana International Airport, http://www.everbright165.com/NewsDetails/all/2016/3701?IR=false, 15.01.2024.
Feng Z., Huo Y., Liu Z. (2023), Ten Years of cooperation Between China and Central and Eastern European Countries, Pekin.
Fu X. M., Chen H. X., Xue Z. K. (2018), Construction of the Belt and Road trade cooperation network from the multi-distance’s perspective, “Sustainability”, 10(1439), s. 2–16. DOI: https://doi.org/10.3390/su10051439
Garlick J., Qin F. (2023), China’s Ideational Influence in Central and Eastern Europe (CEE): A Comparative Analysis of Chinese and European Scholars’ Interpretations of China-CEE Cooperation, “Journal of Contemporary China”, 32(139), s. 123–137. DOI: https://doi.org/10.1080/10670564.2022.2052443
Gerstl A. (2020), Governance along the New Silk Road in Southeast Asia and Central and Eastern Europe: A Comparison of Asean, the Eu and 17+1, “Jebat: Malaysian Journal of History, Politics & Strategy”, 47(1), s. 196–224.
Ghiasy R. (2023), European Perceptions of China and Perspectives on the Belt and Road Initiative, “China Journal”, 89(1), s. 160–161. DOI: https://doi.org/10.1086/722874
Gu W., Liu H. (2020), Spatial Structure, Hierarchy and Formation Mechanisms of Scientific Collaboration Networks: Evidence of the Belt and Road Regions, “Chinese Geographical Science”, 30(6), s. 959–975. DOI: https://doi.org/10.1007/s11769-020-1161-9
Habova A. (2021), The China Challenge to the Eu Uniqueness – the Case of Central and Eastern Europe, “Balkan Social Science Review”, 17, s. 185–204. DOI: https://doi.org/10.46763/BSSR21170185h
Hackaj A. (2018), China in Europe: A View from the Balkans, w: How the 16+1 Cooperation promotes the Belt and Road Initiative, red. P. Huang, Z. Liu, China-CEEC Think Tanks Books Series.
Hall T. H., Krolikowski A. (2022), Making Sense of China’s Belt and Road Initiative: A Review Essay, “International Studies Review”, 24(3), s. 1–18. DOI: https://doi.org/10.1093/isr/viac023
Hayhoe R. (2022), China and Europe on the New Silk Road: Connecting Universities across Eurasia, “China Journal”, 88(1), s. 137–139. DOI: https://doi.org/10.1086/720193
Henderson J., Feldmann M., de Graaff N. (2021), The Wind from the East: China and European Economic Development, “Development & Change”, 52(5), s. 1047–1065. DOI: https://doi.org/10.1111/dech.12678
Historyczna wizyta Xi. Jinping przyjeżdża do Europy (2024), „Business Insider” 4 maj 2024, https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/historyczna-wizyta-xi-jinping-przyjezdza-do-europy/rveg0v7, 29.12.2024.
https://unece.org/south-eastern-europe, 29.12.2024.
Huang Y. P. (2016), Understanding China’s belt & road initiative: Motivation, framework and assessment, “China Econ. Rev.”, 40, s. 314–321. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chieco.2016.07.007
Intel zainwestuje w Polsce. To największa w historii inwestycja zagraniczna w Polsce, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/intel-zainwestuje-w-polsce-to-najwieksza-w-historii-inwestycja-zagraniczna-w-polsce, 25.01.2024.
Jarco M. (2021), Dynamiczny rozwój Chin osłabił udział UE i USA w światowym PKB [Raport], „Bankier.pl” z dnia 9.11.2021, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Dynamiczny-rozwoj-Chin-oslabil-udzial-UE-i-USA-w-swiatowym-PKB-Raport-8220488.html.
Ju H. (2018), Economics and Elections. Analysis of Economic Voting in Central and Eastern European Countries, HK Dawa Cultura & Communication Ltd., Hong Kong
Kaczmarek F. (2022), Chiny jako aktor bezpieczeństwa w Afryce, „Przegląd Politologiczny”, nr 1, s. 19–33. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2022.27.1.2
Kang L., Peng F., Zhu Y., Pan A. (2018), Harmony in diversity: Can the one belt one road initiative promote China’s outward foreign direct investment?, “Sustainability” (Switzerland), 10(9), s. 1–28. DOI: https://doi.org/10.3390/su10093264
Koniec złudzeń w relacjach ChRL i państw Europy Środkowej (2023), https://pism.pl/publikacje/koniec-zludzen-w-relacjach-chrl-i-panstw-europy-srodkowej, 12.01.2024.
Kozieł H. (2022), Goldman Sachs: Chiny prześcigną USA w 2035 roku, „Rzeczpospolita” z dnia 6.12.2022, https://www.rp.pl/gospodarka/art37557381-goldman-sachs-chiny-przescigna-usa-w-2035-roku, 24.01.2024.
Kratz A., Huotar M., Hanemann T., Arcesati R. (2020), Chinese FDI in Europe: 2019 Update, Mercator Institute for China Studies (MERICS), April 2020, Berlin, s. 10.
Krpec O., Wise C. (2022), Grand Development Strategy or Simply Grandiose? China’s Diffusion of Its Belt & Road Initiative into Central Europe, “New Political Economy”, 27(6), s. 972–988. DOI: https://doi.org/10.1080/13563467.2021.1961218
Li G. (2016), China & CEE Countries Alight Fast Track of Cooperation, “China Today”, 65(6), s. 49–50.
Mayer G. (2018), Constructing China’s Belt and Road Initiative in Southeast Europe, “Suedosteuropa-Mitteilungen”, 58(3), s. 91–98.
Mclnerney K. (2024), Yellow Techno-Peril: The ‘Clash of Civilizations’ and anti-Chinese racial rhetoric in the US–China AI arms race, “Big Data & Society”, June 4, https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/20539517241227873?icid=int.sj-full-text.citing-articles.5, 29.12.2024.
Nurdun R. (2023), The Impact of “China-Central and Eastern Europe Cooperation” and “Belt and Road Initiative” on Sino-Albanian Relations, “Journal of Gazi Academic View”, 17(33), s. 61–73. DOI: https://doi.org/10.19060/gav.1405842
Pavlićević D. (2014), China’s Railway Diplomacy in Balkans, “China Brief”, vol 14, nr 10, s. 8–12.
Pavlićević D. (2018), ‘China Threat’ and ‘China Opportunity’: Politics of Dreams and Fears in China-Central and Eastern European Relations §, “Journal of Contemporary China”, 27(113), s. 688–702. DOI: https://doi.org/10.1080/10670564.2018.1458057
Pursuing China-CEEC Cooperation: China Wishes to Share its Development Opportunities (2019), “Vital Speeches International”, 11(5), s. 103–106, https://search-1ebscohost-1com-1002dcd9n4357.han.amu.edu.pl/login.aspx?direct=true&db=asn&AN=136144873&lang=pl&site=ehost-live, 24 January 2024.
Ramasamy B., Yeung M. (2022), China’s outward foreign direct investment (OFDI) to developing countries: the case of Central and Eastern Europe (CEE), “Journal of the Asia Pacific Economy”, 27(1), s. 124–146. DOI: https://doi.org/10.1080/13547860.2020.1790182
Rhode G. F. (2021), China’s Emergence as a Power in the Mediterranean: Port Diplomacy and Active Engagement, “Diplomacy & Statecraft”, 32(2), s. 394–415. DOI: https://doi.org/10.1080/09592296.2021.1913352
Rijeka Land Sea Express to Support COSCO Shipping Lines (2019), “Osterreichische Verkehrszeitung”, October 23.
Rrustemi A., de Wijk R., Dunlop C., Perovska J., Palushi L. (2019) Geopolitical Influences of External Powers in the Western Balkans, Hague Centre for Strategic Studies, http://www.jstor.org/stable/resrep19582.
Shlykov P., Koldunova E. (2023), Russia and China in the Eastern Mediterranean: On Parallel Tracks?, “Journal of Balkan & Near Eastern Studies”, 25(1), s. 48–64. DOI: https://doi.org/10.1080/19448953.2022.2129319
Soft power, http://internationalrelations.org/soft-power/, 29.12.2024.
Szczyt EU-Chiny, 7 grudnia 2023, https://www.consilium.europa.eu/pl/meetings/international-summit/2023/12/07/.
The future of multilateralism, https://www.global-solutions-initiative.org/press-news/the-future-of-multilateralism/, 29.12.2024
Tjia Y. L. (2020), The Unintended Consequences of Politicization of the Belt and Road’s China-Europe Freight Train Initiative, “China Journal”, 83(1), s. 58–78. DOI: https://doi.org/10.1086/706743
Vangeli A. (2014), On the Growing Cooperation Between China and the Western Balkans, An Agenda for the Western Balkans: From Elite Politics to Social.
Vangeli A. (2020), European Perceptions of China and Perspectives on the Belt and Road Initiative, ed. by Stephen Rowley (review), “China Review International”, 27(2), s. 1–6. DOI: https://doi.org/10.1353/cri.2020.0033
Wang H. (2019), China’s Approach to the Belt and Road Initiative: Scope, Character and Sustainability, “Journal of International Economic Law”, 22(1), s. 29–55. DOI: https://doi.org/10.1093/jiel/jgy048
Walkowski M. (2021), Chińska strategia rozwoju społeczno-ekonomicznego. Implikacje dla Unii Europejskiej, Poznań.
Winnicki Z. J. (2017), Europa Środkowa czy Europa Środkowo-Wschodnia? Europejskie kręgi cywilizacyjne*, „Wschodnioznastwo”, nr 11, s. 11–20.
Xiwen W. (2023), Is China’s rising presence in Hungary since 2012 impacting on Hungary’s relations with the EU?, “Australian & New Zealand Journal of European Studies”, 15(1), s. 47–63. DOI: https://doi.org/10.30722/anzjes.vol15.iss1.17365
Zuokui L. (2013), The Pragmatic Cooperation between China and CEE; Characteristics, Problems and Policy Suggestions, “Working Paper Series of European Studies”, vol. 7, nr 6, s. 1–9.
Zuokui L. (2014), Central and Eastern Europe in the Building of Silk Road Economic Belt, “Working Paper Series of European Studies”, vol. 8, nr 3, s. 1–12.
Zuokui L., Ljadavac I. (2019), The Cooperation between China and Balkan Countries under the “belt and Road” Initiative.
Zuokui L. (2020), Cooperation between China and the Central and Eastern European Countries in Times of Major Changes, “China International Studies”, 85, s. 24–43.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Wojciech Nowiak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.