Europejski konsensus w wybranych kwestiach społecznie wrażliwych jako wyraz ewolucji europejskich systemów politycznych

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę europejskiego konsensusu w wybranych kwestiach wrażliwych społecznie – związkach jednopłciowych, aborcji, eutanazji i wspomaganym samobójstwie. Analizuje, w jaki sposób tematy te są regulowane w Europie Zachodniej i Środkowo-Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem relacji między prawem UE a krajowymi ramami prawnymi i politycznymi. Badanie koncentruje się na tym, w jaki sposób zmiana obyczajowa jest negocjowana przez normy prawne, debatę polityczną i wartości społeczne. Stawia pytania o to, w jaki sposób integracja europejska i orzecznictwo europejskie wpływają na krajowe procesy decyzyjne, a także jak odmienne uwarunkowania historyczne i polityczne kształtują rozbieżności w politykach publicznych. Analiza opiera się na jakościowej i porównawczej metodologii, łączącej analizę prawną orzecznictwa europejskiego, porównawczy przegląd ustawodawstwa i orzecznictwa krajowego oraz analizę dyskursu debat instytucji unijnych. Wyniki wskazują, że państwa Europy Zachodniej generalnie wprowadzają bardziej progresywne reformy, podczas gdy państwa Europy Środkowo-Wschodniej działają ostrożniej, ograniczane przez tradycje konserwatywne. Artykuł konkluduje, że choć europejskie standardy prawne wywierają presję integracyjną, to konteksty lokalne wciąż wyznaczają granice normatywnej konwergencji. Utrzymanie równowagi między podejściem liberalnym a konserwatywnym jest niezbędne dla zachowania zarówno spójności prawnej, jak i pluralizmu kulturowego w UE.