Abstrakt
Głównym celem przedmiotowych rozważań jest przedstawienie najważniejszych uwarunkowań i zależności, pozwalających ocenić wpływ, jaki inwazja na Ukrainę w lutym 2022 r. wywarła na politykę państw Bliskiego Wschodu w aspekcie politycznym i ekonomicznym. W tej mierze istotna będzie także próba przeanalizowania, na ile może ulec wzmocnieniu lub osłabieniu rola Federacji Rosyjskiej na przedmiotowym obszarze.
Na wstępie powinniśmy przedstawić stanowisko Iranu, które w niniejszej analizie jest kluczowe ze względu na rosnące znaczenie tego państwa w konfiguracji międzynarodowej. Ponadto przedmiotem zainteresowania jest także pogląd władz Egiptu na działania wojenne na Ukrainie. Dodatkowo właściwe będzie ustosunkowanie się do poglądów władz izraelskich wobec wojny na Ukrainie. Nie możemy także zapominać o prześledzeniu polityki Turcji w tej materii, ważnej ze względu na jej członkostwo w NATO i znaczącą rolę tego państwa w procesach politycznych zachodzących w świecie arabskim. W dalszej części artykułu obecna też jest postawa państw Zatoki Perskiej – szczególnie Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratów Arabskich – wobec działań prowadzonych przez Federację Rosyjską.
W podsumowaniu przybliżone są możliwe scenariusze na przyszłość. Zawarta jest w nim próba odpowiedzi na pytanie, na ile Federacja Rosyjska będzie zdolna do zwiększenia swojej geopolitycznej roli na Bliskim Wschodzie i gotowość państw arabskich do pogłębienia kooperacji z Moskwą.
Bibliografia
Aboudouh A. (2022), Russia’s war in Ukraine is making Saudi Arabia and the UAE rethink how they deal with US pressure over China, 26.04.2022, https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/the-ukraine-war-is-making-saudi-arabia-and-the-uae-rethink-how-they-deal-with-us-pressure-over-china/, 28.06.2023.
Al.-Saidi M. (2023), Caught off guard and beaten: The Ukraine war and food security in the Middle East, 21.02.2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9989265/, 23.05.2023.
Azizi H. (2023), Close but complicated. Iran-Russia relations in the Middle East Amid the War In Ukraine, https://library.fes.de/pdf-files/international/20084.pdf, Friedrich Ebert Stiftung, 12.06.2023.
Баттат З. (2023), Российско-израильские отношения и украинский кризис, 6.03.2023, https://ru.valdaiclub.com/a/highlights/rossiysko-izrailskie-otnosheniya-i-ukrainskiy-krizis/, 24.05.2023.
Bishku M. B. (2017), Ukraine and the Middle East, „Mediterranean Quartely”, vol. 28, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1215/10474552-3882797
Bobkin N. N. (2022), Impact of the Ukrainian Conflict on US Relations with Countries in the Middle East, „Herald of the Russian Academy of Sciences”, vol. 92, nr 5. DOI: https://doi.org/10.18254/S207054760022702-9
Bornio J. (2018), Israeli-Ukrainian Relations after ‘the Euromaidan Revolution’ – the Holocaust and the New Ukrainian Identity in the Context of the European Aspirations of Ukraine, „Polish Political Science Yearbook”, vol 47, nr 2. DOI: https://doi.org/10.15804/ppsy2018212
Borshchevskaya A. (2023), Russia’s Disinformation Machine Has a Middle East Advantage, 23.03.2023, https://foreignpolicy.com/2023/03/23/russia-ukraine-war-disinformation-middle-east-rt-sputnik-arabic/, 22.06.2023.
Chaput V. (2022), The Russian-Iran strateghic partnership in the shadow of Ukraine’s war, (October 2022), https://finabel.org/wp-content/uploads/2022/10/IF.Russia-Iran.Vincent.pdf, 10.06.2023.
Cheterian V. (2023), Friend and Foe: Russia–Turkey relations before and after the war in Ukraine, “Small Wars & Insurgencies”, vol. 34, nr 2. DOI: https://doi.org/10.1080/09592318.2023.2185443
Denselow J., Ukraine and the Middle East: A year since Russia’s invasion, https://www.arabnews.com/sites/default/files/rp_ukraine_and_the_middle_east.pdf, 22.06.2023.
Drażdżewski M. (2022), Wojna na Ukrainie. Arabia Saudyjska gotowa do roli mediatora, 4.03.2022, https://www.wprost.pl/wojna-na-ukrainie/10644040/wojna-na-ukrainie-arabia-saudyjska-gotowa-do-roli-mediatora.html, 29.05.2023.
Egypt: Background and U.S. Relations, 13.07.2022, https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/AD1174971.pdf, 2.06.2023.
For the first time since the beginning of the war in Ukraine, an Israeli Foreign Minister is visiting Kyiv, 16.02.2023, https://www.gov.il/en/departments/news/fm-cohen-diplomaticvisit-to-kiev, 23.06.2023.
Impacts of the war in Ukraine on the Arab region, https://www.unescwa.org/sites/default/files/news/docs/22-0331-policy-brief-impacts-ukraine-russia-en2_0.pdf, 15.06.2023.
Iran: Background and U.S. Policy, 23.03.2023, https://sgp.fas.org/crs/mideast/R47321.pdf, 28.05.2023.
Izrael jako jedyny kraj Zachodu nie poparł w ONZ reparacji dla Ukrainy. Media: To zemsta, 15.11.2022, https://forsal.pl/swiat/ukraina/artykuly/8587828,izrael-jako-jedyny-kraj-zachodu-nie-poparl-w-onz-reparacji-dla-ukrainy-media-to-zemsta.html, 11.06.2023.
Izrael nie chce się narazić Rosji? Odmówiono rozmowy z ministrem obrony Ukrainy, 18.10.2022, https://polskieradio24.pl/5/1223/artykul/3055652,izrael-nie-chce-sie-narazic-rosji-odmowiono-rozmowy-z-ministrem-obrony-ukrainy, 25.06.2023.
Izraelska pomoc dla Ukrainy. „Nie można posunąć się za daleko bez prowokowania Rosji”, 4.02.2023, https://wiadomosci.onet.pl/swiat/premier-izraela-o-pomocy-dla-ukrainy-bez-prowokowania-rosji/df734sh, 4.05.2023.
Jenkins B. M. (2023), Consequences of the War in Ukraine: Two Areas of Contention – Turkey and the Balkans, 6.03.2023, https://www.rand.org/blog/2023/03/consequences-of-the-war-in-ukraine-turkey-and-the-balkans.html, 21.06.2023.
Kappel R. (2022), Russia and Africa: the Invasion of Ukraine Leads to the Next Major Crisis, „Strategic Review for Southern Africa”, vol. 44, nr 1. DOI: https://doi.org/10.35293/srsa.v44i1.4044
Karami J. (2022), Iran-Russia Relations: New Opportunities and Existing Problems, „In Quaestio Rossica”, vol. 10, nr 4. DOI: https://doi.org/10.15826/qr.2022.4.727
Концепция внешней политики Российской Федерации (утверждена Президентом Российской Федерации В. В. Путиным 31 марта 2023 г.), 31.03.2023, https://www.mid.ru/ru/detail-material-page/1860586/, 22.06.2023.
Kostem S. (2022), Managed Regional Rivalry Between Russia and Turkey After the Annexation of Crimea, „Europe-Asia Studies”, vol. 74, nr 9. DOI: https://doi.org/10.1080/09668136.2022.2134308
Ларюэль M. (2023), Мусульманский мир и война в Украине, „Notes De L’Ifri”, nr 127.
Loft P., Stewart I., Curtis J. (2022), Alternatives to Russian oil: Saudi Arabia, the Gulf and Venezuela?, 11.04.2022, https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/CBP-9518/CBP-9518.pdf, 11.06.2023.
Маслов A. A., Свиридовв Ю., Коломин В. О., Тангаева А. В., Великих Г. П., Ерохина С. А. (2022), Россия и египет: траектория сотрудничества, https://roscongress.org/upload/medialibrary/a68/Russia_Egypt_rus.pdf.
Masters J. (2020), Ukraine: Conflict at the Crossroads of Europe and Russia, 5.02.2020, https://indianstrategicknowledgeonline.com/web/Ukraine_%20Conflict%20at%20the%20Crossroads%20of%20Europe%20and%20Russia%20_%20Council%20on%20Foreign%20Relations.pdf, 19.06.2023.
Middle East and North Africa: Implications of the Russia-Ukraine War, 2.06.2023, https://sgp.fas.org/crs/mideast/R47160.pdf, 25.06.2023.
Miguel M., Russia’s relationship with Iran in the context of the 21st century geopolitics, 22.04.2022, https://www.ieee.es/Galerias/fichero/docs_opinion/2022/DIEEEO36_2022_MARBAL_Rusia_ENG.pdf, 13.06.2023.
Niakooee S. A., Rahdar H. (2022), The Middle East and Iran in Russia’s Foreign Policy after the Ukraine War, “Iranian Review of Foreign Affairs”, nr 2.
Notte H. (2022), “The Impact of the Ukraine War on Russia’s Role in the Middle East” Testimony before the House Foreign Affairs Subcommittee on the Middle East, North Africa, and Global Counterterrorism, https://nonproliferation.org/wp-content/uploads/2022/05/impact_russias_ukraine_invasion_middle_east_north_africa.pdf, 18.05.2022.
Palik J., Tank P. (2022), The Impact of the War in Ukraine on the Saudi-Iranian Relationship, „Mideeast Policy Brief”, nr 3.
Rivlin P. (2022), The Ukraine War and the Middle East: The Rich Get Richer and the Poor Get Poorer, „Middle East Economy”, nr 3.
Surdel B. (2022), Wojna na Ukrainie: reakcje Bliskiego Wschodu, https://csm.org.pl/wojna-na-ukrainie-reakcje-bliskiego-wschodu/, 14.06.2023.
Szymański D. (2022), Turcja zaczyna nowy atak. Dla Rosji to kolejna rozgrywka o dużą stawkę, 14.11.2022, https://www.money.pl/gospodarka/turcja-zaczyna-nowy-atak-dla-rosji-to-kolejna-rozgrywka-o-duza-stawke-6837100303661760a.html, 24.06.2023.
Vatanka A., Divsallar A. (2023), Can the West Stop Russian-Iranian Convergence?, 3.04.2023, https://www.mei.edu/publications/can-west-stop-russian-iranian-convergence, 29.05.2023.
Waleński T. (2022), Władimir Putin ostrzegł następcę tronu w Arabii Saudyjskiej, 4.03.2022, https://wiadomosci.wp.pl/putin-ostrzega-przed-upolitycznieniem-energii-6743625981147712a, 22.06.2023.
Wehrey F. (2022), The Impact of Russia’s Invasion of Ukraine in the Middle East and North Africa, 19.05.2022, https://carnegieendowment.org/2022/05/19/impact-of-russia-s-invasion-of-ukraine-in-middle-east-and-north-africa-pub-87163, 20.06.2023.
Wojnarowicz M. (2023), Stosunki izraelsko-rosyjskie w kontekście wojny na Ukrainie, 2.03.2023, https://www.pism.pl/publikacje/stosunki-izraelsko-rosyjskie-w-kontekscie-wojny-na-ukrainie, 30.05.2023.
Wójcik Ł. (2023), Iran i Arabia Saudyjska podały sobie ręce. Powiało rewolucją. Ale to zagrywka Pekinu, 13.03.2023, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/2205072,1,iran-i-arabia-saudyjska-podaly-sobie-rece-powialo-rewolucja-ale-to-zagrywka-pekinu.read, 1.07.2023.
Zachód naciska na ZEA. Podejrzewa, że kraj ten pomaga Rosji obchodzić sankcje, 2.03.2023, https://www.money.pl/gospodarka/zachod-naciska-na-zea-podejrzewa-ze-kraj-ten-pomaga-rosji-obchodzic-sankcje-6872114191579840a.html, 26.06.2023.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Paweł Bielicki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.