Abstrakt
Inicjatywa Trójmorza (Three Seas Initative, 3SI) stanowi prezydencką platformę współpracy regionalnej, powołaną w 2016 r. i tworzoną obecnie przez przedstawicieli 13 państw członkowskich UE: Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Grecji, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii i Węgier. Według deklaracji założycielskiej w Dubrowniku 3SI służy przede wszystkim rozwojowi infrastruktury transportowej, wzmocnieniu bezpieczeństwa energetycznego i rozwojowi gospodarki cyfrowej w Europie Środkowej. Celem artykułu jest analiza percepcji i dyskursu publicznego na temat Inicjatywy Trójmorza w wybranych państwach uczestniczących tego formatu. Pod uwagę wzięto przykłady trzech państw odmiennie podchodzących do aktywności w ramach 3SI: państwo aktywnie zaangażowane w rozwój współpracy trójmorskiej (Polska), państwo podchodzące do współpracy trójmorskiej ambiwalentnie (Czechy) oraz państwo, które pomimo uczestnictwa w 3SI de facto dystansuje się od tej inicjatywy (Austria). Zakres chronologiczny badań objął lata 2016–2025. Artykuł opiera się na wypowiedziach polityków, materiałach analitycznych, źródłach prasowych i artykułach naukowych. W badaniach wykorzystano metodę porównawczą, jakościową analizę treści oraz analizę dokumentów.
Bibliografia
Alexander Van der Bellen beim Drei-Meere-Gipfel in Bukarest (6.09.2023), Bundespräsident Alexander Van der Bellen, https://www.bundespraesident.at/aktuelles/detail/gipfel-der-dreimeeresinitiative-in-bukarest.
Bajda P., Stanowisko Republiki Czeskiej wobec Inicjatywy Trójmorza w latach 2016–2024. Stałe poszukiwanie własnej roli, 05.2024, trojmorze.isppan.waw.pl, https://trojmorze.isppan.waw.pl/publikacje-w-ramach-centrum-badawczego-3si/stanowisko-republiki-czeskiej-wobec-inicjatywy-trojmorza-w-latach-2016-2024-stale-poszukiwanie-wlasnej-roli/, 10.07.2025.
Bornio J., Lewkowicz Ł., Dziesiąty szczyt Inicjatywy Trójmorza w Warszawie – główne postanowienia i perspektywy rozwoju, 19.05.2025, ies.lublin.pl, https://ies.lublin.pl/komentarze/dziesiaty-szczyt-inicjatywy-trojmorza-w-warszawie-glowne-postanowienia-i-perspektywy-rozwoju/, 10.07.2025.
Brzezińska M. M. (2021), Austria wobec Inicjatywy Trójmorza, Collegium Interethnicum, Warszawa, https://interethnicum.pl/wp-content/uploads/2022/01/Alert_Austria_finalny.pdf.
Dostál V. (2024), The Czech Republic and the Three Seas Initiative, in: The Three Seas Initiative: an original concept of regional cooperation in different approaches, ed. A. Orzelska-Stączek, Institute of Political Studies Polish Academy of Sciences, Warsaw.
Dostál V., Strážay T., Végh Z. (2021), The perspective of the Czech Republic, Hungary, and Slovakia on the Three Seas Initiative, AMO, Prague, https://www.amo.cz/wp-content/uploads/2021/06/AMO_The_Perspective_on_the_3SI.pdf.
Havlíček P., Czechy: dlaczego Trójmorze jest szansą?, 23.06.2022, respublica.pl, https://respublica.pl/teksty/czechy-dlaczego-trojmorze-jest-szansa-69947.html, 30.08.2025.
Informacja Ministra Spraw Zagranicznych na temat aktualnego stanu współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza (Komisja Spraw Zagranicznych, Sejm, 10 października 2024) (2025), Centrum Badawcze Inicjatywy Trójmorza przy ISP PAN, https://trojmorze.isppan.waw.pl/badania/projekt-pt-centrum-badawcze-inicjatywy-trojmorza-przy-isp-pan/.
Kornis V., Austria’s Perspective on the Three-Seas-Initiative, 14.02.2022, freiheit.org, https://www.freiheit.org/central-europe-and-baltic-states/austrias-perspective-three-seas-initiative-0, 10.07.2025.
Kowal P., Orzelska-Stączek A. (2019), Inicjatywa Trójmorza: geneza, cele i funkcjonowanie, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Lewkowicz Ł., Gołębiowska M. (2024), The Three Seas Initiative as a Subject of Academic and Expert Discourse in Poland, in: The Three Seas Initiative: an original concept of regional cooperation in different approaches, ed. A. Orzelska-Stączek, Institute of Political Studies Polish Academy of Sciences, Warsaw.
Lewkowicz Ł., Inicjatywa Trójmorza – projekt współpracy regionalnej in statu nascendi, 1.07.2024, forumakademickie.pl, https://forumakademickie.pl/wokol-nauki/inicjatywa-trojmorza-projekt-wspolpracy-regionalnej-in-statu-nascendi/, 10.07.2025.
Lewkowicz Ł., Szwed-Walczak A. (2022), (Nie)potrzebny format współpracy regionalnej? Inicjatywa Trójmorza w dyskursie publicznym państw Grupy Wyszehradzkiej, Instytut Europy Środkowej, Lublin.
Ogrodnik Ł., Elastyczna neutralność. Austria wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę, 22.04.2022, pism.pl, https://www.pism.pl/publikacje/elastyczna-neutralnosc-austria-wobec-rosyjskiej-agresji-na-ukraine, 10.07.2025.
Orzelska-Stączek A., Szczyt Inicjatywy Trójmorza w Warszawie w 2025 roku, 23.05.2025, trojmorze.isppan.waw.pl, https://trojmorze.isppan.waw.pl/szczyty-trojmorza/szczyt-trojmorza-w-warszawie-2/, 10.07.2025.
Orzelska-Stączek A., Ukielski P. (2020), Inicjatywa Trójmorza z perspektywy jej uczestników, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Podiumsdiskussion “Die Drei-Meere-Initiative. Ein Instrument für die Stärkung der Zusammenarbeit in der Region“, 27.04.2022, diplomacyandcommerce.at, http://diplomacyandcommerce.at/podiumsdiskussion-die-drei-meere-initiative-ein-instrument-fur-die-starkung-der-zusammenarbeit-in-der-region/, 30.08.2025.
Tchakarova V., Benko L. (2022), Austria: The bridge-building approach to the Three Seas Initiative – avenues for improvement, in: Three Seas Initiative Mapping National Perspectives, eds. A. Sprūds, M. Vargulis, Latvian Institute of International Affairs, Riga, https://www.liia.lv/en/publications/three-seas-initiative-mapping-national-perspectives-1002?get_file=1.
Tchakarova V., Benko L., The Three Seas Initiative as a Geopolitical Approach and Austria’s role, 11.2021, aies.at, https://www.aies.at/download/2021/AIES-Fokus-2021-11.pdf, 10.07.2025.
Ukielski P. (2018), Inicjatywa Trójmorza w polskiej polityce zagranicznej, “Studia Europejskie”, no. 2.
Workshop “Die Lage der Drei-Meere-Initiative aus der Perspektive des Völkerrechtes, der Politikwissenschaften und der Internationalen Relationen” (25.01.2024), Institut für den Donauraum und Mitteleuropa, https://www.idm.at/workshop-die-lage-der-drei-meere-initiative-aus-der-perspektive-des-voelkerrechtes-der-politikwissenschaften-und-der-internationalen-relationen/?utm_source=chatgpt.com.
Żornaczuk T. et al., Promocja Inicjatywy Trójmorza w krajach członkowskich i wśród państw-obserwatorów, 10.12.2021, pism.pl, https://www.pism.pl/publikacje/promocja-inicjatywy-trojmorza-w-krajach-czlonkowskich-i-wsrod-panstw-obserwatorow, 10.07.2025.
Żurawski vel Grajewski P., Czechy wobec Inicjatywy Trójmorza, 23.01.2023, trimarium.pl, https://trimarium.pl/projekt/czechy-wobec-inicjatywy-trojmorza/, 10.07.2025. DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2025.86.11
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Łukasz Lewkowicz

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
