Słowa kluczowe
kobiety
bezpieczeństwo
płeć
równość
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja przejawów i determinant bezpieczeństwa w zawodzie dziennikarza z perspektywy kobiet. Uwzględnienie perspektywy płci w analizie umożliwia również poruszenie kwestii równości w obrębie zawodu. W artykule przyjęto założenie, że zagrożenia w dziennikarstwie mogą dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet; jednak ze względu na utrzymujące się nierówności płci zidentyfikowane zagrożenia częściej dotyczą kobiet. Aby zweryfikować tę hipotezę, w badaniu wykorzystano metodę porównawczą, krytyczną analizę źródeł oraz wywiady pogłębione. Uzyskane wyniki umożliwiły identyfikację głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa w zawodzie dziennikarskim, obejmujących bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a także społeczno-ekonomiczne. Badania ujawniły istniejące nierówności związane z płcią w tym obszarze, przy czym dziennikarki doświadczają w większym stopniu występowania zidentyfikowanych zagrożeń, choć jest to również związane z rodzajem tych zagrożeń.
Bibliografia
Arguedas A. R., Mukherjee M., Nielsen R. K. (2024), Women and Leadership in the News Media 2024: Evidence from 12 Markets, Reuters Institute.
Aronson E., Wilson T. D., Akert R. M. (2006), Psychologia społeczna [Social Psychology], Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Balczyńska-Kosman A. (2017), Wielowymiarowość partycypacji kobiet w systemach medialnych a polityka równości [The Multidimensionality of Women’s Participation in Media Systems and Equality Policy], Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Boczek K. (2023), Kobiety na celowniku. Hejt dotyka częściej dziennikarek. Za hejtem idą groźby i przemoc, http://press.pl.
Committee to Protect Journalists (CPJ) (2025), CPJ data on killed journalists 1992–2025, https://cpj.org/data/killed/all/?status=Killed&motiveConfirmed%5B%5D=Confirmed&type%5B%5D=Journalist&start_year=1992&end_year=2025&group_by=year.
Czapiński J. (2015), Indywidualna jakość i styl życia, in: Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków [Social Diagnosis 2015. Conditions and Quality of Life of Poles], eds. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa.
Czarnacka A. (2023), Hejt wobec dziennikarek. Dlaczego w spolaryzowanym świecie dostaje im się mocniej, http://okopress.pl.
Deuze M., Witschge T. (2018), Beyond Journalism: Theorizing the Transformation of Journalism, “Journalism”, 19(2). DOI: https://doi.org/10.1177/1464884916688550
Deuze M. (2023), Considering Mental Health and Well-Being in Media Work, “Australian Journalism Review”, 45(1), pp. 15–26. DOI: https://doi.org/10.1386/ajr_00115_7
Dobek-Ostrowska B., Barczyszyn P., Michel A. (2013), Zmiana w dziennikarstwie. Kultura zawodowa polskich dziennikarzy (badania ilościowe), “Studia Medioznawcze”, 1.
Dziennikarze i informatycy piją najwięcej alkoholu (2009), https://finanse.wp.pl/dziennikarze-i-informatycy-pija-najwiecej-alkoholu-6114719375095425a.
Feinstein A., Sinyor M. (2009), Women War Correspondents: They Are Different in So Many Ways, Nieman Reports.
Gender-Sensitive Indicator for Media. Framework of Indicators to Gauge Gender Sensitivity in Media Operations and Content (2012), http://unescdoc.unesco.org.
Global Report on the Status of Women on the News Media (2011), http://www.iwmf.org/wp-content/uploads/2018/06/IWMF-Global-Report.pdf.
Gober G. (2015), Dlaczego media są rodzaju męskiego?, Krytyka Polityczna.
Gober G. (2018), Instytucja medialna przez pryzmat płci [The Media Institution through the Lens of Gender], Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Hodalska M. (2017), Trauma dziennikarzy. Dziennikarstwo traumy [Journalists’ Trauma. Journalism of Trauma], Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ, Kraków.
Inicjatywa TVN24 – Diversity Tracker – laureatem nagrody Karty Różnorodności (2022), http://www.tvnmedia.pl/aktualnosci/premium-tv/inicjatywa-tvn24-diversity-tracker-laureatem-nagrody-karty-r.
International Media Support (2024), Safety of Women Journalists. IMS Learning Brief 1.
Januszewska P. (2024), Gównodziennikarstwo. Dlaczego w polskich mediach pracuje się tak źle? [Why It Is So Bad to Work in Polish Media], Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Johnson S. (2024), Dealing with Work Stress: the Top 10 Most and Least Stressful Jobs, businessnewsdaily.com.
Kantola J. (2012), Polityka równości płci w Unii Europejskiej [Gender Equality Policy in the European Union], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Klamut R. (2012), Bezpieczeństwo jako pojęcie psychologiczne [Security as a Psychological Concept], “Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne”, 9(4). DOI: https://doi.org/10.7862/rz.2012.einh.26
Kożdoń-Dębecka M. (2025), Emocje w newsroomie. Analiza czynników wpływających na dobrostan psychiczny dziennikarzy i dziennikarek telewizyjnych na przykładzie trzech największych polskich nadawców telewizyjnych, “Media Biznes Kultura”, 1(18). DOI: https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.25.014.21934
Malewska A. (2016), Zawody wysokiego ryzyka. Dlaczego dziennikarze i artyści piją więcej niż inni, Radio RAMPAT.
Mocek S. (2006), Dziennikarze po komunizmie [Journalists after Communism], Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Najder A., Merecz D. (2014), Stres zawodowy a ryzyko psycho-społeczne w pracy dziennikarzy, “Medycyna Pracy”, 1(3), pp. 85–97.
Omidi A., dal Zotto C., Picard R. G. (2022), The Nature of Work in the Media Industries: A Literature Review and Future Directions, “Journalism and Media”, 3(1). DOI: https://doi.org/10.3390/journalmedia3010013
Paluch A. (2016), Rola płci i jej wpływ na wykonywanie zawodu, in: Zmiana w dziennikarstwie w Polsce, Rosji i Szwecji [Change in Journalism in Poland, Russia and Sweden], eds. B. Dobek-Ostrowska, P. Barczyszyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Parka R. (2023), Oni tak szybko odchodzą. Dziennikarski styl życia zbiera żniwo, “Press”, pp. 11–12.
Perez C. C. (2020), Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony przez mężczyzn [Invisible Women. Data Bias in a World Designed for Men], trans. A. Sak, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Piotrowska A. (2023), Katarzyna Włodkowska o mobbingu w Press, https://dobrzydziennikarze.pl/2023/06/15/katarzyna-wlodkowska-o-mobbingu-w-press/.
Plaskota T. (2019), Hazard wypiera gorzałę, sdp.pl.
Posetti J., Aboulez N., Bontcheva K., Harrison J., Waisbord S. (2020), Online Violence Against Women Journalists: A Global Snapshot of Incidence and Impact, UNESCO / ICFJ.
Posetti J., Shabir N., Maynard D., Bontcheva K., Aboulez N. (2022), The Chilling: Global Trends in Online Violence Against Women Journalists, in: The Chilling: A Global Study on Online Violence Against Women Journalists, eds. J. Posetti, N. Shabbir.
Prokuratura umorzyła postępowanie w sprawie Tomasza Lisa… (2024), rp.pl.
Raport. Molestowanie seksualne dziennikarek w Polsce (2023), Instytut Zamenhoffa.
Raport OGB. Badanie opinii i poglądów Polaków (CATI) (2025), OGB, www.ogb.pl.
Rick J., Hanitsch T. (2024), Journalists’ Perceptions of Precarity: Toward a Theoretical Model, “Journalism Studies”, 25(2), pp. 199–217. DOI: https://doi.org/10.1080/1461670X.2023.2293827
Ross K. (2018), A Hard Ladder to Climb: Women and Power in Media Industries, Global Alliance on Media and Gender / UNESCO.
Slavtcheva-Petkova V., Ramaprasad J., Springer N., Hughes S., Hanitzsch T., Hamada B., Steindl N. (2023), Conceptualizing Journalists’ Safety around the Globe, “Digital Journalism”, 11(7), pp. 1211–1229. DOI: https://doi.org/10.1080/21670811.2022.2162429
Sobczak J., Kakareko K. (2017), Zawód dziennikarza w obliczu zmian, “Zeszyty Naukowe KUL”, 1, pp. 107–141. DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2018.0.289
Sytuacja kobiet w Polsce z perspektywy społeczno-ekonomicznej (2023), Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
Ustawa z dn. 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, Dz. U. 1984, Nr 5, poz. 24 z późn. zm.
Włodkowska K. (2023), W redakcji Andrzeja Skworza. “Odliczam. Aż się rozryczysz i wyjdziesz”, “Duży Format”, 25 May.
Who Makes the News? 6th Global Media Monitoring Project (2020), GMPP WACC, https://whomakesthenews.org/wp-content/uploads/2021/07/GMMP2020.ENG_.FINAL20210713.pdf.
Zalesiński Ł. (2023), Kobieta i życie, “Press”, 11–12, pp. 48–52.
Zarobki copywriterów, dziennikarzy, korektorów i redaktorów (2025), Whitepress, https://www.whitepress.com/pl/baza-wiedzy/615/zarobki-copywriterow-dziennikarzy-korektorow-i-redaktorow.
Zięba R. (2008), Pozimnowojenny paradygmat bezpieczeństwa międzynarodowego, in: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie [International Security after the Cold War], ed. R. Zięba, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Alina Balczyńska-Kosman, Beata Pająk-Patkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.