Abstrakt
Identyfikowanie luk badawczych to etap wytyczania kierunków badań, kluczowy dla zapewnienia oryginalności i wartości poznawczej wyników. Wskazanie właściwej luki uzasadnia podjęcie tematu, wybór problemu badawczego, umożliwia kontekstualizację badań w literaturze przedmiotu oraz wyznaczenie wkładu do rozwoju nauki. Krytyczna analiza istniejących ujęć definicyjnych i klasyfikacji luk badawczych ujawnia nadmierne skomplikowanie, brak spójnych i jasnych kryteriów rozróżnienia poszczególnych rodzajów luk badawczych, niedostateczną hierarchizację ich istotności oraz tendencję do mylenia definicji z samą klasyfikacją. Taka fragmentaryzacja i brak precyzji w istniejących ramach semantycznych utrudniają skuteczne rozróżnianie typów luk i określanie ich znaczenia dla konkretnych problemów badawczych, co prowadzi do niewystarczającego uporządkowania i ograniczeń w kumulowaniu wiedzy. Celem artykułu jest zaproponowanie nowej klasyfikacji luk badawczych, opartej na autorskich kryteriach zakresu generalizowalności oraz stopnia dojrzałości pola badawczego. Proponowane ujęcie stanowi wkład w rozwój narzędzi konceptualnych wspomagających identyfikację i systematyzację luk w badaniach społecznych. Ma ono ułatwić zrozumienie głównych rodzajów deficytów wiedzy w ramach danego pola badawczego, co jest ważne dla precyzyjnego formułowania problemów badawczych i ich efektywnego rozwiązywania. Artykuł odpowiada na potrzeby dydaktyczne oraz badaczy samodoskonalących swój warsztat badawczy.
Bibliografia
Adu P., Miles D. A. (2024), Dissertation Research Methods: A Step-by-Step Guide to Writing Up Your Research in the Social Sciences, Routledge, London–New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003268154
Ali I. (2025), Reimagining Research Gaps, SSRN: https://ssrn.com/abstract=5155635. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.5155635
Baako I., Alhassan H., Gidisu P. (2022), Understanding and Spotting Research Gaps through a Systematic Literature Review, „International Journal of Research and Innovation in Social Science”, vol. 6, nr 3.
Bäcker R. et al. (2016), Metodologia badań politologicznych, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Warszawa, https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/3891/Metodologia_badan_politologicznych.pdf?sequence=1.
Borry P., Schotsmans P., Dierickx K. (2005), The Birth of the Empirical Turn in Bioethics, „Bioethics”, vol. 19, nr 1. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8519.2005.00424.x
Coakley N. (2023), What Are Public Data Gaps? , University of York, New York.
Dias J. M., Costa V. A. (2018), Adsorption Heat Pumps for Heating Applications: A Review of Current State, Literature Gaps and Development Challenges, „Renewable and Sustainable Energy Reviews”, vol. 98. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2018.09.026
Farooq R. (2017), A Framework for Identifying Research Gap in Social Sciences: Evidence from the Past, „IUP Journal of Management Research. Hyderabad”, vol. 16, nr 4.
Giest S. (2020), “For Good Measure”: Data Gaps in a Big Data World, „Policy Sciences”, vol. 53, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1007/s11077-020-09384-1
Holzheu T., Turner G. (2018), The Natural Catastrophe Protection Gap: Measurement, Root Causes and Ways of Addressing Underinsurance for Extreme Events, „The Geneva Papers on Risk and Insurance – Issues and Practice”, vol. 43. DOI: https://doi.org/10.1057/s41288-017-0075-y
Jacobs R. L. (2011), Developing a Research Problem and Purpose Statement, w: The Handbook of Scholarly Writing and Publishing, red. T. S. Rocco, T. Hatcher, A Wiley Imprint, San Francisco–Jossey-Bass.
Klingner J. K., Boardman A. G. (2011), Addressing the “Research Gap” in Special Education Through Mixed Methods, „Learning Disability Quarterly”, vol. 34, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1177/0731948711417559
Mallick C., Yang Y. (2013), Spatiotemporal Analysis of Thermal Inequity: A Case Study of Hong Kong, „Landscape Architecture and Regional Planning”, vol. 8, nr 1.
Miles D. A. (2017). A Taxonomy of Research Gaps: Identifying and Defining the Seven Research Gaps, „Doctoral Student Workshop: Finding Research Gaps-Research Methods and Strategies”, Dallas, Texas.
Müller-Bloch C., Kranz J. (2015), A Framework for Rigorously Identifying Research Gaps in Qualitative Literature Reviews, „Thirty Sixth International Conference on Information Systems, Fort Worth 2015”, https://core.ac.uk/download/pdf/301367526.pdf.
Nord C. (2002), Bridging the Cultural Gap: Bible Translation as a Case in Point, „Acta Theologica”, vol. 22, nr 1. DOI: https://doi.org/10.4314/actat.v22i1.5397
Nziku D. M., Struthers J. J. (2018), Female Entrepreneurship in Africa: Strength of Weak Ties in Mitigating Principal-Agent Problems, „Journal of Small Business and Enterprise Development”, vol. 25, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1108/JSBED-03-2017-0115
Punch F. K. (2014), Introduction to Social Research: Quantitative and Qualitative Approaches, Sage, London.
Rak J., Skrzypek M. (2023), Określanie wpływu własnych badań na rozwój nauki: wymiar metodologiczny, teoretyczny i empiryczny, w: Na ścieżkach nauki. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin profesora Janusza Wiśniewskiego, red. E. Jeliński, B. Hordecki, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań.
Research Gaps from Systematic Reviews, „Journal of Epidemiology”, vol. 64, nr 1.
Ribeiro R. G., Rios R. (2021), Temporal Gap Statistic: A New Internal Index to Validate Time Series Clustering, „Chaos, Solitons & Fractals”, vol. 142. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chaos.2020.110326
Robinson K., Saldanha I., McKoy N. A. (2011), Development of a Framework to Identify, “Journal of Clinical Epidemiology”, nr 64. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclinepi.2011.06.009
Wahid N., Yahya M. H., Osman M. N. H. (2023), Insider Ownership and Firm Performance: Comparative Analysis based on Emerging Economy of Malaysia and Bangladesh, „International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences”, vol. 13, nr 4. DOI: https://doi.org/10.6007/IJARAFMS/v13-i4/19717
Weerarathna R. S. (2017), Research Gaps in Organizational Conflicts: Future Research Perspectives, „International Journal of Human Resource Studies”, vol. 7, nr 4. DOI: https://doi.org/10.5296/ijhrs.v7i4.12214
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Rak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.