Abstract
The subject of this article is historical anniversaries in the Polish education system. Due to the breadth of the research topic, considerations were limited to one subject: civic education implemented in upper secondary schools (general secondary schools and technical schools). The author of this text encompasses two subjects under the term “civic education”: social studies at the basic level (2018 core curriculum), and history and the present (2022 core curriculum). The aim of the study was to determine the scope and manner of presenting historical anniversaries during civic education lessons. The research question addressed is as follows: to what extent did changes to the core curriculum for civic education in the studied upper secondary schools address the issue of presenting historical anniversaries? The adopted methodological assumptions influenced the choice of research methods. Among them, the following were of primary importance: the method of analysis and criticism of literature (sources), the method of document analysis, the comparative method, and the systemic approach.
Research findings indicate that the 2018 and 2022 core curriculum for civic education differed significantly in terms of the inclusion of historical anniversaries. The 2018 regulation was based on a social science perspective, with the primary goal of the subject being analyzed being the development of civic skills and competencies. This does not mean that there was no scope for addressing historical anniversaries, but they did not constitute the primary focus of study. The situation was different in the 2022 core curriculum. In this case, historical anniversaries constituted an important component of civic education, which was related to the adoption of a new model of civic education, i.e., a national-conservative model.
References
Aronson E., Wilson T. D., Akert R. M. (2012), Psychologia społeczna, Wydawnictwo: Zysk i S-ka, Poznań.
Edukacja obywatelska i edukacja na rzecz praw człowieka jako zadanie wszystkich nauczycieli. Opis kompetencji nauczycielskich i sposobów ich rozwijania (2012), red. S. Keating-Chetwynd, Publikacja Rady Europy, Wydanie polskie: Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa.
Gierszewski D. (2017), Edukacja obywatelska w przestrzeni lokalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Hildebrandt-Wypych D. (2012), Edukacja obywatelska w świetle współczesnych przemian koncepcji obywatelstwa w państwie narodowym, „Studia Edukacyjne”, nr 21.
Kaszlińska K. (2013), Edukacja obywatelska – podstawowe uwarunkowania, „Zbliżenia Cywilizacyjne”, nr 9.
Leżańska W. (2019), Edukacja obywatelska w szkołach średnich ogólnokształcących w Polsce międzywojennej, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, nr 1–2.
Lubik-Reczek N. (2024), Partycypacja i edukacja obywatelska młodego pokolenia. Rozważania na tle doświadczeń polskich debat oksfordzkich, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań.
Maj A. (2022), Podmiotowość i autonomia – nauczyciel w polskim systemie edukacji, „Roczniki Pedagogiczne”, nr 14(2). DOI: https://doi.org/10.18290/rped22142.2
Małek U., Napiontek O., Paździor K., Rabiega A., Wasilewska O., Witkowski J., Zamęcki Ł., Zaremba M. (2025), Edukacja obywatelska. Komentarz metodyczny do podstawy programowej przedmiotu, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Instytut Badań Edukacyjnych Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, https://biblioteka.ceo.org.pl/wp-content/uploads/sites/4/2025/08/EDUKACJA_OBYWATELSKA_-_Komentarz_metodyczny_do_podstawy_programo-1.pdf, 10.08.2025.
Nowosad I., Segiet W. (2025), Autonomia szkoły. Studia z pedagogiki szkoły, Wydawnictwo: Difin, Warszawa.
Rachwał M. (2010), Demokracja bezpośrednia w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Rachwał M. (2024), Edukacja obywatelska w Polsce. Rozważania na tle przedmiotu historia i teraźniejszość, „Przegląd Politologiczny”, nr 4. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2024.29.4.18
Rozporządzenie-a = Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 6 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, Dz. U. 2025, poz. 382.
Rozporządzenie-b = Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 20 maja 2024 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, Dz. U. 2024, poz. 781, z późn. zm.
Rozporządzenie-c = Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, Dz. U. 2019, poz. 639, z późn. zm.
Rozporządzenie-d = Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, Dz. U. 2022, poz. 658.
Rozporządzenie-e = Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, Dz. U. 2018, poz. 467.
Rozporządzenie-f = Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11 października 2022 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych, t.j. Dz. U. 2025, poz. 211.
Rozporządzenie-g = Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, Dz. U. 2022, poz. 622.
Solarczyk-Szwec H., Kopińska V., Od edukacji narodowej do obywatelskiej w Polsce. Wprowadzenie, w: V. Kopińska, H. Solarczyk-Szwec, Edukacja obywatelska w Polsce („Bürgerbildung in Polen”), https://www.pedagogika.umk.pl/panel/wp-content/uploads/EO_PL.pdf, 20.09.2025.
Stobiecki R. (2016), Polityka historyczna a edukacja szkolna we współczesnej Polsce. Kilka uwag do dyskusji, w: Historia i pamięć. Studia i szkice historiograficzne, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-412-0.11
Ustawa-a = Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, t.j. Dz. U. 2024, poz. 986, z późn. zm.
Ustawa-b = Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, t.j. Dz. U. 2025, poz. 1043, z późn. zm.
Ustawa-c = Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, t.j. Dz. U. 2024, poz. 1606.
Wolff-Powęska A. (2007), Polskie spory o historię i pamięć. Polityka historyczna, „Przegląd Zachodni”, nr 1.
License
Copyright (c) 2025 Marcin Rachwał

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
