Abstrakt
Taking into consideration the etymology of the concept, it seems obvious that democracy stands for the power of the people. It needs to be borne in mind, however, that the concept of democracy was coined in Antiquity and served to describe the political reality at the time. The premises and practice of modern democratic states have considerably diverted from the ancient model. It therefore seems justifiable to ask whether democracy continues to stand for the power of the people. From the point of view of Ch. W. Mills, for instance, the power of the people is an idealistic intention and a noble postulate rather than a realistically achievable political phenomenon. He is not alone in this opinion. Therefore, the question arises of how to define modern democracy. Bearing in mind the considerable variety of current democratic states, it can be assumed that modern democracy is a system where the authorities are publicly accountable to the citizens, who act by means of elected representatives that compete and cooperate with one another. In other words, democracy is the power of a political elite controlled by the people via cyclical, competitive elections. Direct democracy needs to be highlighted here, as it is considerably closer to the etymology of the word ‘democracy’ and its Greek roots. Apart from Switzerland, however, the instruments of direct democracy are tools construed not for the citizens but rather for an opposition that can use them in order to build their position. In this manner the institutions that, by definition, should belong to the citizens have become instruments used by the political elite.
Bibliografia
Antoszewski A., Demokracja, w: Leksykon politologii, red. A. Antoszewski, R. Herbut, Wrocław 2002.
Antoszewski A., Modele demokracji przedstawicielskiej, w: Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, red. A. Antoszewski, R. Herbut, Wrocław 1997.
Bankowicz M., Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Kraków 2006.
Becker C. L., Modern democracy, New Haven–London 1941.
Bernacki W., Demokracja, w: Słownik historii doktryn politycznych, t. 2, red. M. Jaskólski, Warszawa 1999.
Birch A. H., The concepts and theories of modern democracy, London-New York 1993.
Chmaj M., Żmigrodzki M., Sokół W., Teoria partii politycznych, Lublin 2000.
Dahl R. A., A Preface to Democratic Theory, Chicago 1956.
Dahl R. A., After the Revolution? Authority in a Good Society, New Haven–London 1970.
Dahl R. A., Democracy and its critics, New Haven–London 1989.
Dahl R. A., Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995.
Dahl R. A., Introduction, w: Regimes and Oppositions, red. R. A. Dahl, New Haven–London 1973.
Dahl R. A., Modern Political Analysis, New Jersey 1963.
Dahl R. A., O demokracji, Kraków–Warszawa 2000.
Dahl R. A., Polyarchy: Participation and opposition, New Haven–London 1971.
Dahl R. A., Stinebrickner B., Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007.
Dahl R. A., Toward democracy: a journey reflections 1940–1997, Berkeley 1997.
Grzybowski K., Referendum, „Państwo i Prawo” 1946, nr 3.
Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa. Struktura, zasady i ideologia, Warszawa 1999.
Held D., Modele demokracji, Kraków 2010.
Huntington S. P., Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 1995.
Kelsen H., O istocie i wartości demokracji, Warszawa (b.r.w.).
Kobach K. W., The Referendum: Direct Democracy in Switzerland, Dartmouth 1993.
Kołakowski L., O władzy, „Gazeta Wyborcza” z 7–8 września 1996 roku.
Krasnodębski R., Rozważania o demokracji. Uwarunkowania, istota, implikacje, Wrocław 1994.
Lombardo A., Gaetano Mosca e la classe politica nell’eta giolittiana, w: G. Mosca, Il tramonto dello stato liberale, Catania 1974.
Marczewska-Rytko M., „Przyjaciele ludu” i ich instytucje polityczne, w: Idee – Instytucje – Demokracja. Instytucjonalizacja polskiej transformacji ustrojowej, red. L. Rubisz, Toruń 2006.
Marczewska-Rytko M., Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Lublin 2001.
Mert T., Recenzja książki: Gdańsk i Ateny. O demokracji bezpośredniej w Polsce, „Res Publica Nowa” 1996, nr 3.
Michels R., Political Parties. A Sociological Study of the Oligarchical Tendencies of Modern Democracy, New York–London 1968.
Miklaszewska J., Demokracja – dzieje pojęcia, w: Oblicza demokracji, red. R. Legutko, J. Kloczkowski, Kraków 2002.
Mills Ch. W., Elita władzy, Warszawa 1961.
Mills Ch. W., The American Political Elite: A Collective Portrait, w: Power, Politics and People: the Collected Essays of C. Wright Mills, red. I. L. Horowitz, New York 1963.
Monteskiusz, O duchu praw, Kęty 1997.
Mucha J., C. W. Mills, Warszawa 1985.
Nocoń J., Elity polityczne. Studium interpretacji funkcjonalnej, Toruń 2004.
Parenti M., Demokracja dla nielicznych, Warszawa 1982.
Pułło A.,W sprawie pojęcia demokracji bezpośredniej w państwie socjalistycznym, „Państwo i Prawo” 1986, nr 12.
Rachwał M., Prawo wzrastającej dysproporcji w procesie rekrutacji elit politycznych a sytuacja kobiet w Polsce (w druku).
Rhodes P. J., Democracy and Empire, w: The Cambridge Companion to the Age of Pericles, red. L. J. Samons II, New York 2007.
Rosanvallon P., Kontrdemokracja. Polityka w dobie nieufności, Wrocław 2011.
Roskin M. G., Cord R. L., Medeiros J. A., Jones W. S., Wprowadzenie do nauk politycznych, Poznań 2001.
Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1998.
Schumpeter J. A., Kapitalizm. Socjalizm. Demokracja, Warszawa 1995.
Sieklucki D., Instytucje demokracji bezpośredniej w Polsce – głos obywateli czy instrument walki politycznej?, w: Demokracja w Polsce i w świecie, red. S. Zyborowicz, Toruń 2009.
Smith G., The Functional Properties of the Referendum, „European Journal of Political Research” 1976, vol. 4, issue 1.
Stefaniuk M., Teoria elit Vilfreda Pareta, Lublin 2001.
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2008.
Śpiewak P., Lud i demokracja, „Wiedza i Życie” 1997, nr 2.
Tansey S. D., Nauki polityczne, Poznań 1997.
Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, Warszawa 1976.
Ulicka G., Demokracje zachodnie, Warszawa 1992.
Uziębło P., Demokracja bezpośrednia i semibezpośrednia, w: Demokracja w XXI wieku, red. M. Szyszkowska, Warszawa 2009.
Walker J. L., A Critique of the Elitist Theory of Democracy, „The American Political Science Review” 1966, vol. 60, no. 2.
Wasilewski J., Społeczne procesy rekrutacji regionalnej elity władzy,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1990.
Wesołowski W., Teoria politycznej warstwy rządzącej Gaetano Mosca, w: Społeczeństwo i socjologia. Księga poświęcona Profesorowi Janowi Szczepańskiemu, red. J. Kulpińska, Wrocław 1985.
Wykrętowicz S., Samorząd jako wyraz demokracji obywatelskiej, w: Samorząd w Polsce. Istota. Formy. Zadania, red. S. Wykrętowicz, Poznań 1998.
Zacher L.W., Demokracja jako rozczarowanie i nadzieja – uwagi i refleksje wprowadzające, w: Transformacje demokracji.
Doświadczenia, trendy, turbulencje, perspektywy, red. L. W. Zacher, Warszawa 2011.
Zyborowicz S., Partycypacyjny model demokracji, w: Między historią a politologią: Kazimierzowi Robakowskiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red.W. Gill, M. Kosman, T.Wallas, A. Adamczyk, Poznań 1998.
Żyromski M., Demokracja ateńska jako demokracja dla elity, w: Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej w Polsce, red. M. Marczewska-Rytko, Lublin 2010.
Żyromski M., Gaetano Mosca: twórca socjologicznej teorii elity, Poznań 1996.
Żyromski M., Teorie elit a systemy polityczne, Poznań 2007.