Abstract
The subject of the research covers civic education in Poland on the example of the subject History and the present introduced in 2022 (to secondary schools). The main aim of the article was to determine the content of teaching civic education in accordance with the core curriculum of the educational activities studied. What subject scope should be implemented during formal civic education and what was planned in the core curriculum of the subject History and the present? The research problem formulated in this way determined the course of the conducted scientific research, the structure of the article and the research methods used, among which the following were of primary importance: the method of analysis and criticism of literature (sources), the method of examining documents, the comparative method, the institutional and legal approach, the systemic method (formal civic education was included in the broader context of the functioning of the social system).
As a result of the conducted research, it was established that the authors of publications devoted to the issue of civic education recommend that it should include teaching content that falls primarily within the area of social sciences with the leading role of political and administrative science (history – especially contemporary history – should be the background for civic education, not its main dimension). Meanwhile, the subject History and the present is set in a historical perspective, taking into account mainly the component of knowledge from the history of the world and Poland from 1945 to the second decade of the 21st century.
References
Ćwiek-Karpowicz J. (2008), Edukacja obywatelska w Polsce, w: Edukacja obywatelska w Niemczech i Polsce. Raport z badań, red. K. E. Siellawa-Kolbowska, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, https://www.isp.org.pl/pl/publikacje/edukacja-obywatelska-w-niemczech-i-polsce, 14.08.2024.
Historia i Teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników, klasa 1: 1945–1979, Wydawnictwo Biały Kruk, https://bialykruk.pl/ksiegarnia/ksiazki/historia-i-terazniejszosc-podrecznik-dla-liceow-i-technikow-klasa-1-1945-1979, 16.08.2024.
Korzeniowski J., Machałek M. (2011), Edukacja obywatelska w szkole. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Lubik-Reczek N. (2024), Partycypacja i edukacja obywatelska młodego pokolenia. Rozważania na tle doświadczeń polskich debat oksfordzkich, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Ministerstwo Edukacji Narodowej, Uszczuplone podstawy programowe – rozporządzenia podpisane, 28.06.2024, https://www.gov.pl/web/edukacja/uszczuplone-podstawy-programowe--rozporzadzenia-podpisane, 16.08.2024.
Opinia Polskiego Towarzystwa Historycznego w sprawie projektu zmiany rozporządzeń Ministerstwa Edukacji i Nauki dotyczących Podstawy programowej kształcenia ogólnego w szkołach ponadpodstawowych w zakresie przedmiotów „Historia” oraz „Historia i Teraźniejszość”, 10.01.2022, https://pth.net.pl/uploads/opinia_HiT_1_03.2022.pdf, 28.10.2024.
Ośrodek Rozwoju Edukacji, Reforma edukacji 2017, https://ore.edu.pl/wp-content/uploads/2018/03/ore-reforma-edukacji-2017.-prezentacja-ogolna.-stan-prawny-na-01.06.2017.pdf, 19.08.2024.
Pytlak J. (26.10.2024), Trzeba włożyć dużo pracy, żeby nic się nie zmieniło, https://www.wokolszkoly.edu.pl/blog/trzeba-wlozyc-duzo-pracy-zeby-nic-sie-nie-zmienilo.html, 28.10.2024.
Rachwał M. (2010), Demokracja bezpośrednia w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Rachwał M. (2022), Miejsce edukacji obywatelskiej w systemie oświaty Rzeczypospolitej Polskiej, w: Salus rei publicae suprema lex esto. Księga jubileuszowa Doktora Stefana Grysa, red. P. Jóźwiak, A. Kuźmiński, Wydawca: Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie, Leszno.
Rachwał M. (2023), Rola edukacji obywatelskiej we współczesnym państwie demokratycznym. Wybrane zagadnienia, „Przegląd Politologiczny”, nr 4. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2023.28.4.6
Rachwał M. (2024), Recenzja książki: Politologia teoretyczna w Polsce – wybrane zagadnienia. Bilans 50-lecia, red. Z. Blok, A. Stelmach, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2023, „Przegląd Politologiczny”, nr 1. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2024.29.1.15
Rozporządzenie-a = Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 20 maja 2024 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, Dz. U. 2024, poz. 781.
Rozporządzenie-b = Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11 października 2022 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych, Dz. U. 2022, poz. 2202, z późn. zm.
Rozporządzenie-c = Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, Dz. U. 2022, poz. 622.
Rozporządzenie-d = Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz. U. 2022, poz. 609.
Rozporządzenie-e = Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, t.j. Dz. U. 2024, poz. 80.
Rozporządzenie-f = Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 28 czerwca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, Dz. U. 2024, poz. 1019.
Rozporządzenie-g = Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, Dz. U. 2018, poz. 467.
Stanowisko-a = Stanowisko Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk w sprawie wprowadzenia do szkół przedmiotu historia i teraźniejszość, 13 stycznia 2022 r., https://www.facebook.com/photo?fbid=3017650535230320&set=pcb.3017651171896923, 30.12.2024.
Stanowisko-b = Stanowisko Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk w sprawie projektu wprowadzenia do szkół przedmiotu historia i teraźniejszość, 23.11.2021, https://www.facebook.com/photo?fbid=2983317101996997&set=pcb.2983317278663646, 30.12.2024.
Stanowisko-c = Stanowisko Walnego Zjazdu Delegatów Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych postulujące przywrócenie do szkół przedmiotu wiedza o społeczeństwie, 29.11.2022, https://www.ptnp.org.pl/wp-content/uploads/2023/03/Stanowisko-WOS_WZD_WK.pdf, 30.12.2024.
Ścigaj P. (2023), Spór o tożsamość nauki o polityce, w: Politologia teoretyczna w Polsce – wybrane zagadnienia. Bilans 50-lecia, red. Z. Blok, A. Stelmach, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, t.j. Dz. U. 2020, poz. 226, z późn. zm.
Żywczyk N., Wochniak M. (2022), Diagnoza edukacji obywatelskiej w Polsce. Bariery rozwoju i dobre praktyki, Warszawa, https://pow.dzierzoniow.pl/www/files/2023/01/Diagnoza-edukacji.pdf, 30.12.2024.
License
Copyright (c) 2024 Marcin Rachwał

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.