Keywords
practice
form and content
problematization
interpretation
translation
understanding
art
education
everyday language
specialized languages
methodology
crisis
crisis of the humanities
critique
interdisciplinarity
rhetoric
rhetoric of multiple translation
hermeneutics
philosophical hermeneutics
hermeneutics of multilinguisticality
How to Cite
Abstract
The specific status of concepts in the field of sciences of social reality (i.e. the humanities in the broad sense, or more narrowly: social sciences and humanities) is determined by difficulties in attempting to capture the precise meaning of concepts, among which the fundamental ones for this field deserve particular attention: “theory,” “practice,” and “hermeneutics.” A deeper reflection on the specificity of this research activity leads to the question: Shouldn’t the lack of a deeper awareness of the specificity of this type of scientific activity be considered one of the main causes of the crisis present there? In turn, attempting to confront this challenge thus conceptualized demonstrates the importance of carefully redefining the assumptions regarding the relationship between form and content in the communicative layer of this field. In the light of certain similarities and differences between the communicative dimensions of (1) the field of everyday language and (2) the field of the language of natural sciences and (3) the field of sciences of social reality – and therefore (ad 1) one area of the language of the lifeworld, and (ad 2 and ad 3) two different lingual fields of a specialized nature – the aim of this text is to present possible challenges in attempts to unambiguously understand the terms “theory” and “practice,” which will be proceeded from the perspective of the hermeneutics of multilinguisticality.
References
Arystoteles (2003), Hermeneutyka, in: Arystoteles, Dzieła wszystkie, tom 1, przeł., wstępy i komentarze K. Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [Πεϱὶ ἑϱμηνείας – Peri hermeneias].
Arystoteles (2012), Etyka Nikomachejska, przeł., wstęp i komentarz D. Gromska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια – Aristotélēs, Ēthiká Nikomácheia].
Arystoteles (2013), Metafizyka, przeł. Wstęp i komentarz K. Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa [Ἀριστοτέλης, Τὰ Μετὰ Τὰ Φυσικά – Aristotélēs – Ta Metá Ta Physiká].
Aristotle (1934), Nicomachean Ethics, transl. H. Rackham., Harvard University Press, Cambridge, vol. 19.
Aristotle (2011), Nicomachean Ethics, transl., with an interpretive essay, notes, and glossary by R. C. Bartlett, S. D. Collins, The University Of Chicago Press, Chicago–London.
Bellah R. N., Madsen R., Sullivan W. M., Swidler A., Tipton S. M. (1985), Habits of the Heart: Individualism and Commitment in American Life, University Of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.
Bourdieu P. (1980), Le sens pratique, Les Éditions de Minuit, Paris.
Bourdieu P. (2008), Zmysł praktyczny, przeł. M. Falski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Bourdieu P., Wacquant L. J. D. (1992a), Réponses: Pour une anthropologie réflexive, Seuil, Paris.
Bourdieu P., Wacquant L. J. D. (1992b), An Invitation to Reflexive Sociology, University of Chicago Press, Chicago.
Bourdieu P., Wacquant L. J. D. (2001), Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, przeł. A. Sawisz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Bronk A. (1982), Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Burnet J. (1908), Early Greek Philosophy, Adam and Charles Black, London.
Cornford F. M. (1912), From religion to philosophy: a study in the origins of western speculation, Longmans Green & Co, New York.
Dehnel P., Sierocka B. (2003), Posłowie, in: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, przeł. P. Dehnel, B. Sierocka, Aletheia, Warszawa.
Deleuze G., Guattari F. (1980), Mille plateaux. Capitalisme et schizophrénie 2, Minuit, Paris.
Eco U. (1979a), Lector in fabula. La cooperazione interpretativa nei testi narrativi, Bompiani, Milano.
Eco U. (1979b), The Role of the Reader: Explorations in the Semiotics of Texts, Indiana University Press, Bloomington. DOI: https://doi.org/10.2979/2846.0
Eco U. (1994), Lector in fabula, przeł. P. Salwa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Gadamer H.-G. (1986 [1960]), Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik, in: H.-G. Gadamer, Gesammelte Werke, Bd. 1, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen.
Gadamer H.-G. (1989), Truth and Method, 2nd rev. ed., transl. J. Weinsheimer, D. G. Marshall, continuum, London–New York.
Gadamer H.-G. (1998), Praise of Theory. Speeches and Essays, transl. C. Dawson, Yale University Press, New Haven–London. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt211qwts
Gadamer H.-G. (1999), Lob der Theorie (1980), in: H.-G. Gadamer, Gesammelte Werke, Bd. 4 (Neuere Philosophie II (Probleme / Gestalten)), J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen.
Gadamer H.-G. (2000), Boundaries of Language, in: Language and Linguisticality in Gadamer’s Hermeneutics, ed. Lawrence K. Schmidt, Lexington Books, Lanham.
Gadamer H.-G. (2004), Język i rozumienie, przeł. P. Dehnel, B. Sierocka, Aletheia, Warszawa.
Gadamer H.-G. (2007), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Grondin J. (1993a), L’universalité de l’herméneutique, Préface de Hans-Georg Gadamer, PUF, collection « Épiméthée », Paaris.
Grondin J. (1993b), L’horizon herméneutique de la pensée contemporaine, Librairie philosophique J. Vrin, Bibliothèque d’histoire de la philosophie, Paris.
Grondin J. (1994), Introduction to Philosophical Hermeneutics, Yale University Press, New Haven.
Grondin J. (1995), Sources of Hermeneutics, SUNY Press, Albany.
Grondin J. (1999a), Hans-Georg Gadamer. Eine Biographie, Mohr Siebeck, Tübingen.
Grondin J. (1999b), Introduction à Hans-Georg Gadamer, Cerf, collection « La nuit surveillée », Paris.
Grondin J. (2001), Einführung in die Philosophische Hermeneutik, Wissenschaftliche Buchgesellschaft (2., überarbeitete Auflage), Darmstadt.
Grondin J. (2004), Introduction à la métaphysique, Presses de l’Université de Montréal, collection «Paramètres», Montréal.
Grondin J. (2007a), Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, przeł. L. Łysień, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Grondin J. (2007b), Hans-Georg Gadamer. Biografia, przeł. J. Wilk, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Grondin J. (2019), La beauté de la métaphysique : essai sur ses piliers herméneutiques (Philosophie et théologie), Cerf, Paris.
Grondin J. (2021), Piękno metafizyki. Esej o filarach hermeneutycznych, przeł. M. Marczak, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Husserl E. (1954 [1936]), Die Krisis der europäischen Wissenschaften und die transzendentale Phänomenologie. Eine Einleitung in die phänomenologische Philosophie, Martinus Nijhoff, Haag.
Husserl E. (2024) Kryzys nauk europejskich a transcendentalna fenomenologia. Wprowadzenie do fenomenologicznej filozofii, przeł. A. Chrudzimski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Jullien F. (1995), Le détour et l’accès. Stratégies du sens en Chine, en Grèce, Éditions Grasset & Fasquelle, Paris.
Jullien F. (2004), Detour and Access. Strategies of Meaning in China and Greece, transl. S. Hawkes, Z. Books, New York.
Jullien F. (2006), Drogą okrężną i wprost do celu. Strategie sensu w Chinach i Grecji, przeł. M. Falski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria: Ex Oriente, Kraków.
Kłoskowska A. (1998), Bourdieu Pierre, in: Encyklopedia Socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa, vol. 1.
Kotarbiński T. (2003 [1966]), Arystoteles, in: Arystoteles, Dzieła wszystkie, vol. 1, przeł., wstępy i komentarze K. Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ortega y Gasset J. (1929), La rebelion de las masas, “El Sol,” Madrid.
Ortega y Gasset J. (1982), Bunt mas i inne pisma socjologiczne, wstęp J. Szacki, wybór S. Cichowicz, przeł. P. Niklewicz, H. Woźniakowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Piecychna B. (2019), Rozumienie, dzieje, dialog. Kompetencje tłumacza w hermeneutyce filozoficznej Hansa-Georga Gadamera, Wydawnictwo Prymat, Białystok.
Plato (1864), Plato’s Gorgias, literally transl., an introductory essay, containing a summary of the argument by E. M. Cope (Fellow Of Trinity College), Deighton, Bell, and Co., Cambridge–London.
Plato (1967), Gorgias, in: Plato in Twelve Volumes, vol. 3 translated by W. R. M. Lamb, Harvard University Press, London–Cambridge, MA.
Platon (1958), Gorgiasz, przeł. W. Witwicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa [Πλάτων, Γοργίας – Pláton, Gorgías].
Reale G. (1988), Storia della filosofia antica. Platone e Aristotele, Vita e pensiero, 6 ed., Milano, vol. II.
Reale G. (1989a), Storia della filosofia antica. Dalle origini a Socrate, Vita e pensiero, 5 ed., Milano, vol. I.
Reale G. (1989b), Storia della filosofia antica. Lessico indici e bibliografia, con la collaborazione di R. Radice, Vita e pensiero, 4 ed., Milano, vol. V.
Reale G. (1990), A History of Ancient Philosophy. Plato and Aristotle, transl. J. R. Catan, State University of New York Press, Albany, vol. II.
Reale G. (1994), Historia filozofii starożytnej. Od początków do Sokratesa, transl. E. I. Zieliński, KUL, Lublin, vol. I.
Reale G. (2001), Historia filozofii starożytnej. Słownik, indeksy i bibliografia, współpraca R. Radice, przeł. E. I. Zieliński, KUL, Lublin, vol. V.
Reale G. (2005), Historia filozofii starożytnej. Platon i Arystoteles, transl. E. I. Zieliński, KUL, Lublin, vol. II.
Russell B. (1979 [1946]), A History of Western Philosophy, Unwin Paperbacks, London.
Saffrey H.-D. (1968), Ἀγεωμέτρητος μηδεὶς εἰσίτω. Une inscription légendaire, „Revue des études grecques”, Paris. DOI: https://doi.org/10.3406/reg.1968.1013
Szymczyński T. R. (2013), Horyzonty sporu wokół istoty zjawiska deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Szymczyński T. R. (2016), Wielowymiarowość rozumienia pojęć mythos i logos z perspektywy zasady dziejów skutkujących Hansa-Georga Gadamera, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, no. 1.
Szymczyński T. R. (2020), Polityka drogi okrężnej jako strategia sensu w chińskim obszarze kulturowym z perspektywy hermeneutyki wielojęzykowości, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Szymczyński T. R. (2022a), Jean Grondin i aktualność jego perspektywy hermeneutycznej dla Europy i świata, „Rocznik Integracji Europejskiej.” DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2022.16.24
Szymczyński T. R. (2022b), François Jullien and the Methodological Viewpoint Presented in his Detour and Access. Strategies of Meaning in China and Greece. Hermeneutical Perspective, „Przegląd Politologiczny”, no. 4. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2022.27.4.3
Szymczyński T. R. (2023a), Hans-Georg Gadamer i propozycja zastosowania jego ujęcia rozumu hermeneutycznego w przestrzeni komunikacji międzykulturowej i interdyscyplinarnej, in: Na ścieżkach nauki. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin Profesora Janusza Wiśniewskiego, eds. E. Jeliński, B. Hordecki, Wydawnictwo Naukowe WNPiD, Poznań.
Szymczyński T. R. (2023b), Interpretacja oraz przekład jako wyzwania między wolnością a odpowiedzialnością. Z perspektywy hermeneutyki wielojęzykowości, in: Wspólnoty wartości. Dziedzictwo i tożsamość, Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Porębskiemu, eds. F. Czech, L. Korporowicz, P. Plichta, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, UJ, Kraków. DOI: https://doi.org/10.12797/9788381380904.05
Szymczyński T. R. (2023c), Szwajcarska demokracja z perspektywy hermeneutyki wielojęzykowości, „Politeja”, no. 1(82). DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2023.82.09
Szymczyński T. R. (2024), Świadomość językowa jako przedmiot badań w obszarze nauk o polityce, in: Świadomość językowa dawniej i dziś, eds. M. Hawrysz, A. Hącia, M. Steciąg, Rada Języka Polskiego, PAN, Warszawa.
Woroniecka G. (2005), Hermeneutyka, in: Encyklopedia Socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa, Suplement.
License
Copyright (c) 2025 Tomasz R. Szymczyński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.