Keywords
local memory
Poznań Oral History Archive
regional identity
eyewitness accounts
How to Cite
Abstract
The article presents the activities of the Poznań Oral History Archive as an institution that collects, compiles, and makes available the accounts of witnesses to history related to Poznań and Greater Poland. The aim of the article is to present PAHM as a local memory actor which, by documenting the experiences of groups previously underrepresented in official narratives, co-creates the local dimension of memory politics and contributes to the institutionalization of social memory.
The authors show the development of oral history in Poland from initiatives undertaken in the late communist era, through the activities of the KARTA Center after 1989, to contemporary projects documenting social and local memory.
The theoretical part emphasizes that oral history is a research method combining elements of history, anthropology, and sociology, focusing on the individual experiences of participants in events and on the emotional dimension of memory. Its function is not only cognitive but also social, enabling the restoration of voice to groups and individuals previously overlooked in official narratives.
Against the backdrop of this reflection, the achievements of the Poznań Oral History Archive, which documents the fate of the region’s inhabitants, creating a resource of over 400 video accounts, were presented. The most important collections were discussed: recordings made by Piotr Frydryszek in the 1980s, a series of interviews with displaced residents of Greater Poland (the “Wypędzeni 1939...” project), accounts of the families of the victims of the Katyn massacre, as well as materials devoted to Lech Raczak and the Eighth Day Theatre, and contemporary topics such as a series on Poznań craftsmen and Himalayan climbers.
The authors emphasize the social and community-building function of the archive: recording previously marginalized experiences becomes a form of collective memory therapy and local identity building. The activities of the Archive prove that oral history can be not only a tool for researching the past, but also a living process of preserving and transmitting the memory of the community.
References
Abrams L. (2000), Oral History Theory, Routledge, London.
Assmann A. (2013), Między historią a pamięcią. Antologia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Borkowski I. (2020), Techniki historii mówionej jako narzędzia pracy dydaktycznej ze studentami dziennikarstwa. Teoria i praktyka, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. X, s. 54–68. DOI: https://doi.org/10.26774/wrhm.271
Chwedoruk R. (2018), Polityka historyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ebbrecht T. (2007), Docudramatizing history on TV, „European Journal of Cultural Studies”, 10, s. 35–53. DOI: https://doi.org/10.1177/1367549407072969
Edgerton G. R., Rollins P. C. (2001), Television Histories: Shaping Collective Memory in the Media Age, University Press of Kentucky, Lexington.
Filipkowski P. (2014), Historia mówiona jako historia ratownicza: doświadczenie, opowieść, egzystencja, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 27–30.
Gormly E. K. (2001), Television Histories: Shaping Collective Memory in the Media Age, „Journalism & Mass Communication Quarterly”, 78, s. 876.
Gusevskaya N., Plotnikova E. (2020), Historical Memory and National Identity, „Advances in Social Science, Education and Humanities Research”, 505, s. 1025–1030,
Kałwa D. (2014), Historia mówiona, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa, s. 255–256.
Kałwa D. (2017), Historia mówiona w polskich badaniach dziejów najnowszych, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. VII, s. 164–167. DOI: https://doi.org/10.26774/wrhm.171
Kącka K., Piechowiak-Lamparska J., Ratke-Majewska A. (red.) (2015), Narracje pamięci. Między polityką a historią, Toruń, s. 59–82.
Kierzkowski M. (2014), Historia mówiona – próba definicji pojęcia, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. IV, s. 6–8. DOI: https://doi.org/10.26774/wrhm.64
Korczarowska-Różycka N. (2013), Inne spojrzenie. Wyobrażenia historii w filmach Wojciecha J. Hasa, Jana Jakuba Kolskiego, Filipa Bajona i Anny Jadowskiej – studium przypadków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego/Wydawnictwo Biblioteki PWSFTviT, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-848-6
Leavy P. (2005), The Memory – History – Popular Culture Nexus: Pearl Harbor as a Case Study in Consumer-Driven Collective Memory, „Sociological Research Online”, 10, s. 1–16. DOI: https://doi.org/10.5153/sro.1021
Molden B. (2016), Resistant Pasts versus Mnemonic Hegemony: On the Power Relations of Collective Memory, „Memory Studies”, 9(2), s. 125–142. DOI: https://doi.org/10.1177/1750698015596014
Neiger M., Meyers O., Zandberg E. (2011), On Media Memory: Collective Memory in a New Media Age, Palgrave Macmillan, Basingstoke–New York. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230307070
Nijakowski L. M. (2008), Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
PAHM, Chciałem być Polakiem, ale mi nie dali, https://historiamowiona.poznan.pl/swiadectwa/chcialem-byc-polakiem-ale-mi-nie-dali/, 3.11.2025.
PAHM, Poznańskie Archiwum Historii Mówionej, www.historiamowiona.poznan.pl.
PAHM-a, https://historiamowiona.poznan.pl/kultura-i-sztuka-relacje/, 3.11.2025.
PAHM-b, https://historiamowiona.poznan.pl/sport/, 3.11.2025.
PAHM-c, https://historiamowiona.poznan.pl/poznanski-czerwiec-1956-relacje/, 3.11.2025.
PAHM, Przed śmiercią mama rzuciła klątwę, https://historiamowiona.poznan.pl/swiadectwa/przed-smiercia-mama-rzucila-klatwe/, 3.11.2025.
Portelli A. (2009), What Makes Oral History Different, w: Oral History, Oral Culture, and Italian Americans, Palgrave Macmillan, New York, s. 21. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230101395_2
Ridder H. G. (2017), The theory contribution of case study research designs, „Business Research”, October 10, Issue 2, s. 281–305. DOI: https://doi.org/10.1007/s40685-017-0045-z
Stake R. (1995), The Art of Case Study Research, SAGE Publications, Inc., Thousand Oaks, California.
Szacka B. (2006), Czas przeszły, pamięć, mit, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Tellis Winston M. (1997), Application of case study methodology, „The Qualitative Report”, nr 3 (3), s. 1–19. DOI: https://doi.org/10.46743/2160-3715/1997.2015
Thompson P. (1978), The Voice of the Past: Oral History, Oxford University Press, Oxford.
Toboła P., (2019), Niektóre historie należy uwolnić, w: https://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/rozmowy,c,7/niektore-historie-nalezy-uwolnic,132006.html, 3.11.2025.
Traba R. (2010), Polityka wobec historii: kontrowersje i perspektywy, „Teksty Drugie”, nr 1–2(121–122), s. 300–319.
Wang Z. (2018), Collective Memory and National Identity, w: Memory Politics, Identity and Conflict, red. S. Gensburger, S. Lefranc, Palgrave Macmillan, Cham, s. 11–25, DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-62621-5_2
Woelders A. (2007), Using Film to Conduct Historical Inquiry with Middle School Students, „The History Teacher”, 40(3), s. 363–395.
Wolfrum E. (1999), Geschichtspolitik in der Bundesrepublik Deutschland. Der Weg zur bundesrepublikanischen Erinnerung 1948–1990, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt.
Wójcik A. (2016), Polityka historyczna jako forma budowy wizerunku Polski na arenie międzynarodowej, „Świat Idei i Polityki”, t. 15, s. 441–455. DOI: https://doi.org/10.15804/siip201622
Yin Robert K. (2015), Studium przypadku w badaniach naukowych. Projektowanie i metody, przeł. J. Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zelizer B. (1992), Covering the Body: The Kennedy Assassination, the Media, and the Shaping of Collective Memory, University of Chicago Press, Chicago–London.
License
Copyright (c) 2025 Zuzanna Białas, Jacek Kubiak, Beata Użarowska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.