Prawa kobiet w Islamskim Emiracie Arabskim
PDF

Słowa kluczowe

Afganistan
Islamski Emirat Afganistanu
Talibowie
prawa człowieka
prawa kobiet

Jak cytować

Potera, N. (2024). Prawa kobiet w Islamskim Emiracie Arabskim. Przegląd Politologiczny, (1), 153–165. https://doi.org/10.14746/pp.2024.29.1.13

Abstrakt

Prezentowany artykuł poświęcony jest swoistej analizie zmian, jakie zachodziły w postrzeganiu statusu kobiet w Afganistanie. Państwo to, współcześnie nazywane także Islamskim Emiratem Afganistanu, jest obszarem na terenie którego poziom nierówności i dyskryminacji płciowej należy do jednych z najwyższych na świecie. Początków afgańskiej państwowości należy upatrywać już w XVIII wieku. Na przestrzeni lat lokalna społeczność stawała w obliczu licznych konfliktów zbrojnych, których podłoża należy szukać zarówno w interwencjach państw trzecich, jak i problemach wewnętrznych. Wśród nich wymienić można chociażby konflikty etniczne, czy też skrajny ekstremizm religijny.
Pierwsza część artykułu zawiera analizę pozycji kobiet w świetle islamu oraz tradycji bliskowschodnich. Autorka wskazuje przy tym na dwa główne determinanty, które w sposób realny oraz znaczący oddziałują na zakres przyznawanych jednostce praw. Zalicza do nich kolejno: religię – jako czynnik kształtujący mentalność poszczególnych grup, jak również patriarchalny model społeczeństwa, determinowany przez sferę fizyczną, psychiczną, a także duchową człowieka.
W drugiej części autorka opisuje zmiany społeczno-kulturowe, jakie zaszły w 2021 roku, tj. po ponownym przejęciu władzy przez Talibów. Odwołuje się przy tym do ustaw oraz rozporządzeń, jakie zostały wprowadzone w Islamskim Emiracie Arabskim.
Trzecia część zawiera odniesienia do założeń prawa międzynarodowego oraz wszelkich innych aktów, obejmujących swą tematyką problematykę dyskryminacji kobiet oraz pozostałych grup defaworyzowanych w świetle prawa krajowego. Celem lepszego objaśnienia danego zagadnienia, przedstawiona zostaje także definicja terminu „dyskryminacja”.
W ostatniej części pracy autorka zawarła charakterystykę aktualnej pozycji kobiet w Afganistanie, przedstawiając przy tym swoje spostrzeżenia na temat dynamiki zmian zachodzących w mentalności tamtejszej społeczności.

https://doi.org/10.14746/pp.2024.29.1.13
PDF

Bibliografia

Central Asia Institute (2017), The Fight for Women’s Voting Rights, https://centralasiainstitute.org/womens-voting-rights/, 6.02.2022.

European Network of Migrant Women (ENOMW) (2021), Statement on the Situation in Afghanistan and the Rights of Afghan Women and Girls.

Franceschet S., Krook M. L., Tan N. (2018), The Palgrave Handbook of Women’s Political Rights, “Palgrave Macmillan”. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-59074-9

Ghufran N. (2001), The Taliban and the Civil War entanglement in Afghanistan, “Asian Survey”, vol. 41, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1525/as.2001.41.3.462

Human Rights Watch (2011), Afghanistan: Stop Women Being Given as Compensation, https://www.hrw.org/news/2011/03/08/afghanistan-stop-women-being-given-compensation, 3.02.2022.

Islamic Republic of Afghanistan – Ministry of Justice (2009), Law on Elimination of Violence against Women (EVAW), Chapter 1, art. 3.

Jureńczyk Ł. (2019a), Partycypacja kobiet w systemie politycznym Afganistanu w XXI wieku, „Przegląd Politologiczny”, nr 1. DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2019.24.1.7

Jureńczyk Ł. (2019b), Społeczna pozycja kobiet w Afganistanie po 2014 rok, „Problemy Polityki Społecznej”, vol. 45. DOI: https://doi.org/10.31971/16401808.45.2.2019.1

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (1997), Rozdział II – Prawa, wolności i obowiązki człowieka i obywatela, art. 32, ust. 1–2.

Machut-Mendecka E. (2018), Czas hidż abu. Konteksty kultury arabskiej, Katedra Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015), Czym jest dyskryminacja i równe traktowanie, „Biuletyn informacji publicznej”, https://bip.mkidn.gov.pl/pages/koordynator-do-spraw-rownego-traktowania/czym-jest-dyskryminacja-i-rowne-traktowanie.php, 1.02.2022.

Medica mondiale (2021), Where we work: Afghanistan, https://www.medicamondiale.org/en/where-we-work/afghanistan.html, 10.02.2022.

Ministry of Foreign Affairs of Afghanistan (2015), Afghanistan’s National Action Plan on UNSCR 1325 Women, Peace and Security.

Mujahid Z. (2021), Special Decree Issued by Amir al-Momenin on Women’s Rights, no. 395, https://twitter.com/Zabehulah_M33/status/1466663907750256642?ref_src=twsrc%5Etfw, 6.02.2022.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (1979), Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, art. 2.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (1948), Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Nowy Jork.

UN Women (2021), Women’s rights in Afghanistan: Where are we now?, “Gender alert”, nr 1.

Parlament Europejski (2021), Posłowie chcą specjalnego programu wizowego dla afgańskich kobiet szukających ochrony – Komunikat prasowy, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/press-room/20210910IPR11906/poslowie-chca-specjalnego-programu-wizowego-dla-afganskich-kobiet, 6.02.2022.

Parlament Europejski (2009), Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 kwietnia 2009 r. w sprawie praw kobiet w Afganistanie, P6_TA(2009)0309.

Prochwicz-Studnicka B., Teperska-Klasińska M. (2012), Cywilizacja islamu. Wybrane struktury, “The Polish Journal of the Arts and Culture”, nr 3.

Rashid A. (2000), Taliban: Islam, Oil and the New Great Game in Central Asia, New York.

Rzecznik Praw Obywatelskich (2014), Czym jest dyskryminacja, Biuletyn Informacji Publicznej RPO, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/czym-jest-dyskryminacja, 1.02.2022.

Sadowa K. (2013), Sytuacja kobiet w Islamie, w: Acta Erasmiana, tom 5: Varia, red. M. Sadowski, Wrocław.

Sankey M. D. (2018), Women and War in the 21st Century: A Country-by-Country Guide, “ABC-CLIO”. DOI: https://doi.org/10.5040/9798216036890

The Constitution of Afghanistan (2004), Chapter 2, art. 22.

Walby S. (1990), Theorizing Patriarchy, “Basil Blackwell”, Cambridge.

Women’s International League of Peace and Freedom, Afghanistan, http://1325naps.peacewomen.org/index.php/afghanistan/, 5.02.2022.

Yousaf F., Jabarkhail M. (2021), US withdrawal and the Taliban regime in Afghanistan: Future Policy Directions, “Swisspeace”, Policy Brief, nr 5.