Słowa kluczowe
legitymizacja
Ukraina
Zełeński
wojna
Krytyczna Analiza Dyskursu
Jak cytować
Abstrakt
W lutym 2022 roku, jako prezydent Ukrainy, względny nowicjusz polityczny Wołodymir Zełenski musiał stawić czoła pełnoskalowej wojnie. W tak trudnym czasie musiał nie tylko zabiegać o poparcie obywateli, ale przede wszystkim legitymizować działania władz. Niniejszy artykuł przedstawia analizę przemówień skierowanych do obywateli Ukrainy opublikowanych przez prezydenta w dwóch okresach: w pierwszym miesiącu po rosyjskim ataku i rok później, w lutym 2023 roku. Zbudowano dwa korpusy od podstaw, które zostały przeanalizowane za pomocą narzędzi lingwistyki korpusowej (oprogramowanie Lancsbox#). Następnie wyniki zostały zinterpretowane przy użyciu kategorii strategii legitymizacji zaproponowanych przez Theo van Leeuwena. Analiza ujawnia zarówno ciągłość, jak i zmiany w dyskursie Zełeńskiego – zaobserwowano bowiem tak podobieństwa, jak i różnice między badanymi okresami. W obu przypadkach dyskurs Zełeńskiego opiera się na jego charyzmie jako prezydenta i lidera (kategorie: Autorytet osobisty i Autorytet wzoru do naśladowania), podczas gdy w 2023 r. częściej odwołuje się do prawa międzynarodowego (Abstrakcja). Zełeński dokonuje również moralnej oceny wroga i podkreśla wyższość Ukraińców, tworząc tym samym poczucie wspólnoty. Wnioski z analizy wskazują na skuteczność strategii legitymizacyjnych Zełeńskiego, większość społeczeństwa wciąż popiera jego decyzje i ma do niego zaufanie.
Finansowanie
Program UE NextGenerationEU w ramach planu odbudowy i odporności dla Słowacji pod numerem dotacji 09I03-03-V01-00118; VEGA/ Wielojęzyczność w różnych obszarach życia współczesnej Bratysławy pod numerem dotacji 1/0295/23.
Bibliografia
Baker P., Edgber J. (2016), Introduction, in: Triangulating Methodological Approaches in Corpus-Linguistic Research, eds. P. Baker, J. Edber (pp. 1–19), Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315724812
Baker P. (2006), Using Corpora in Discourse Analysis, Continuum. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350933996
Baker P., Ellece S. (2011), Key Terms in Discourse Analysis, Continuum.
Baladrón-Pazos A. J., Correyero-Ruiz B., Manchado-Pérez B. (2022), Spanish Political Communication and Hate Speech on Twitter During the Russian Invasion of Ukraine, “Politics and Governance”, 11(2), pp. 140–150. DOI: https://doi.org/10.17645/pag.v11i2.6328
Braithwaite S. (2022, 04.02), ‘I Need Ammunition, Not a Ride’: Zelensky Refuses US Offer to Evacuate, “The Journal Times”, https://journaltimes.com/news/world/i-need-ammunition-not-aride-zelensky-refuses-us-offer-to-evacuate/article_d7d67dca-0547-5a5e-a301-2a80aebd566d.html.
Brezina V., Timperley M., McEnery A. (2018), #LancsBox (Version 4.x.) [software package], http://corpora.lancs.ac.uk/lancsbox.
Brezina V., McEnery T., Wattam S. (2015), Collocations in context: A new perspective on collocation networks, “International Journal of Corpus Linguistics”, 20(2), pp. 139–173. DOI: https://doi.org/10.1075/ijcl.20.2.01bre
Camargo Fernández L., Urbán Crespo M. (2022), Retórica, propaganda e identidad en la invasión de Ucrania. El antifascismo como argumento en los discursos de Putin y Zelenski, “Refracción”, 6, pp. 283–312.
Clark C., Mcquade K. (2024), The Making of Zelensky’s Leadership. The Man or the Crisis?, in: Leadership During a Crisis A Focus on Leadership Development, ed. C. Harrison (pp. 106–119), Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003344629-7
Cherry J., Rizotti M. (2021, 03,09), Understanding Self-Defense and the Law of Armed Conflict, Lieber Institute West Point, https://lieber.westpoint.edu/understanding-self-defense-law-armed-conflict/.
Chilton P. (2004), Analysing Political Discourse: Theory and Practice, Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203561218
Chiluwa I., Ruzaite J. (2024), Analysing the language of political conflict: a study of war rhetoric of Vladimir Putin and Volodymyr Zelensky, “Critical Discourse Studies”, 21(X), pp. 1–17. DOI: https://doi.org/10.1080/17405904.2024.2331186
Demczuk, A. (2023), Idealized influence of president Volodymyr Zelensky, “Politeja”, 5(86), pp. 329–334. DOI: https://doi.org/10.12797/Politeja.20.2023.86.15
Donaj Ł., Wochelski M. (2022), Ewolucja przemówień Wołodymyra Zełenskiego jako prezydenta Ukrainy przed 24 lutego 2022 roku, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, 3, pp. 145–162. DOI: https://doi.org/10.14746/ssp.2022.3.7
Fairclough N. (1992), Discourse and Social Change, Polity Press.
Fairclough I., Fairclough N. (2012), Political Discourse Analysis: A Method for Advanced Students, Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203137888
Filardo-Llamas L., Boyd M. S. (2017), Critical discourse analysis and politics, in: The Routledge Handbook of Critical Discourse Studies, eds. J. Flowerdew, J. Richardson (pp. 312–327), Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315739342-22
Firth J. R. (1957), A synopsis of linguistic theory, 1930–1955, in: Studies in Linguistic Analysis, eds. J. Flowerdew, J. Richardson (pp. 1–32), Philological Society, Oxford.
Gregić M., Božić J. (2023), Crisis management through verbal and non-verbal communication – Zelensky vs. Putin, “National Security and the Future”, 3(24), pp. 98–130. DOI: https://doi.org/10.37458/nstf.24.3.5
Goloshchuk S., Tomczak-Boczko J. (2024), Verbal and Nonverbal Components of Political Addresses by President Volodymyr Zelenskyy (wartime period), “Jazyk a politika. Na pomedzí lingvistiky a politológie”, 9, pp. 75–85.
Kondratenko N. (2022), Лінгвопрагматика новорічного привітання як мовленнєвого жанру політичного дискурсу: зіставний аспект (на матеріалі промов Анджея Дуди і Володимира Зеленського), “Linguodidactica”, XXVI, pp. 127–143. DOI: https://doi.org/10.15290/lingdid.2022.26.09
Kostova B. (2020), Authority legitimation in campaign discourse of American presidential candidates, “Studies in Linguistics, Culture and FLT”, 8(2), pp. 52–84. DOI: https://doi.org/10.46687/SILC.2020.v08i02.003
Losyeva I. W. (2016), Мовностилістичні особливості політичної полеміки кандидатів у президенти США (на матеріалі інтернет-дискурсу) [Linguistic and Stylistic Features of Political Polemics of US Presidential Candidates (Based on the Internet Discourse)], Doctoral dissertation, National University of Lvov, http://phd.znu.edu.ua/page/dis/02_2016/Losyeva_dis-pdf.pdf.
Pfleger S. (2022), La construcción simbólico-discursiva de Volodymir Zelensky: la actualización del mito de héroe, “Lengua y Sociedad. Revista de Lingüística Teórica y Aplicada”, 21(1), pp. 53–72. DOI: https://doi.org/10.15381/lengsoc.v21i1.22584
Razumkov Centr (2023), Політичні підсумки 2022 року: оцінка громадянами ситуації в країні та дій влади, довіра до соціальних інститутів (грудень 2022р.), https://razumkov.org.ua/napriamky/sotsiologichni-doslidzhennia/politychni-pidsumky-2022-roku-otsinka-gromadianamy-sytuatsii-v-kraini-ta-dii-vlady-dovira-do-sotsialnykh-instytutiv-gruden-2022r.
Rojo M. L., van Dijk T. A. (1997), “There was a problem and it was solved!”: Legitimating the expulsion of ‘illegal’ migrants in Spanish parliamentary discourse, “Discourse & Society”, 8(4), pp. 523–566. DOI: https://doi.org/10.1177/0957926597008004005
«Слава Україні!»: история и значение самого популярного лозунга современных украинцев (2023), “Discover Ucraine”, https://discover.ua/ru/inspiration/slava-ukrayini-istoriya-i-znachennya-naypopulyarnishoho-hasla-suchasnykh-ukrayintsiv.
Tsurkan K. (2024), The origins of ‘Slava Ukraini’, “Kiev Independent”, https://kyivindependent.com/the-origins-of-slava-ukraini/.
Weber M. (1977), The Theory of Social and Economic Organization, Free Press, New York.
Van Dijk T. (2015), Critical Discourse Analysis, in: The Handbook of Discourse Analysis, eds. D. Tannen, H. E. Hamilton, D. Schiffrin (pp. 352–371), Willey.
Van Dijk T. (1998), Ideology: A Multidisciplinary Approach, SAGE.
Van Dijk T. A. (1995), Discourse semantics and ideology, “Discourse & Society”, 6(2), pp. 243–289. DOI: https://doi.org/10.1177/0957926595006002006
Van Leeuwen T. (2008), Discourse and Practice. New Tools for Critical Discourse Analysis, Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195323306.001.0001
Van Leeuwen T. (2018), Moral evaluation in critical discourse analysis, “Critical Discourse Studies”, 15(2), pp. 140–153. DOI: https://doi.org/10.1080/17405904.2018.1427120
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Justyna Tomczak, Svitlana Goloshchuk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.