Abstrakt
Przedmiotem osadzonej w perspektywie neoinstytucjonalnej analizy zaprezentowanej w artykule jest działalność lobbingowa prowadzona przez zawodowych lobbystów wobec administracji rządowej w latach 2016–2023. Jej celem jest dokonanie charakterystyki tej aktywności, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru ilościowego podejmowanych wobec poszczególnych resortów działań, ich zróżnicowanie w czasie oraz liczbę, charakter i autoidentyfikację podmiotów podejmujących te działania oraz ocenę ich skuteczności. Odpowiedzi na powyższe pytania uzyskano poprzez analizę treści biuletynów informacji publicznej badanych ministerstw oraz witryn internetowych oraz profili w mediach społecznościowych podmiotów lobbujących. Przeprowadzona analiza przyniosła wyniki, pozwalające stwierdzić, że prowadzony w Polsce przez zawodowych lobbystów regulowany lobbing wobec administracji rządowej to fikcja. W przeciągu siedmiu badanych lat odnotowano jedynie 146 przypadków takich działań, z których większość skoncentrowała się w trzech ministerstwach. Dla ponad 60% podmiotów były to działania incydentalne. Relatywnie niska była też ich skuteczność, bowiem jedynie w odniesieniu do około 14% przypadków zakończyły się one całkowitym sukcesem. Negatywny społeczny odbiór lobbingu spowodował także, że jedynie 25% podmiotów określało się jako lobbyści, a blisko połowa spośród nich w żaden sposób publicznie nie informowała o prowadzeniu tego typu działalności.
Bibliografia
Berkhout J., Beyers J., Hanegraaff M. (2023), The Representative Potential of Interest Groups: Internal Voice in Post-Communist and Western European Countries, “Politics and Governance”, 11(1). DOI: https://doi.org/10.17645/pag.v11i1.5899
Boswell C. (2008), The political functions of expert knowledge: knowledge and legitimation in European Union immigration policy, “Journal of European Public Policy”, 15(4). DOI: https://doi.org/10.1080/13501760801996634
Czub J. (2022), Lobbing w administracji publicznej w czasach COVID-19, „Studia Iuridica”, nr 92. DOI: https://doi.org/10.31338/2544-3135.si.2022-92.19
Dobbins M., Horvath B., Labanino R. P. (2022), Exploring the domestic and international drivers of professionalization of Central and Eastern European interest groups, “European Political Science Review”, 14. DOI: https://doi.org/10.1017/S1755773922000054
Dür A. (2008), Measuring Interest Group Influence in the EU. A Note on Methodology, “European Union Politics”, 9(4). DOI: https://doi.org/10.1177/1465116508095151
Dzieńdziora J. (2021), Profesjonalizacja działalności lobbingowej w świetle teorii i praktyki zarządzania. Studium badawczo-poznawcze, Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB.
Graniszewski L. (2011), Procedury sądowe jako metoda działania grup interesu, w: Grupy interesu i lobbing. Polskie doświadczenia w unijnym kontekście, red. K. Jasiecki, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Graniszewski L. (2019), Lobbing i jego instytucjonalizacja w Polsce, „Infos”, 13(266).
Hoffmann J., Steiner A., Jarren O. (2008), Unravelling the Muddle of Services and Clients: Political Communication Consulting, “International Journal of Strategic Communication”, 2(2). DOI: https://doi.org/10.1080/15531180801958196
Jasiecki K., Molęda-Zdziech M., Kurczewska U. (2006), Lobbing, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Kopka A., Vetulani-Cęgiel A. (2022), Polskie i niemieckie regulacje politycznych procesów doradczych i lobbingowych w opinii polityków i ekspertów. Interpretacja badań empirycznych, w: Polityczna kultura ekspercka w Polsce i Niemczech, red. A. Kopka, D. Piontek, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Kubiak A., Krzewińska A. (2009), Działania pozorne w procesie stanowienia prawa na przykładzie ustawy o lobbingu, „Przegląd Socjologiczny”, t. 58, z. 1.
Lahusen C. (2002), Commercial consultancies in the European Union: the shape and structure of professional interest intermediation, “Journal of European Public Policy, 9(5). DOI: https://doi.org/10.1080/13501760210162311
McKay A. M. (2011), The decision to lobby bureaucrats, “Public Choice”, 147(1–2). DOI: https://doi.org/10.1007/s11127-010-9607-8
Olejnik M. (2014), The law on lobbying in The Republic of Poland. Theory and practice (2006–2010), CES Working Papers – volume VI, issue 1.
Polacy o partycypacji w procesie stanowienia prawa i wpływie grup interesów na ten proces (2016), Komunikat z badań CBOS 26/2016, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
Pozorna regulacja lobbingu. Stosowanie ustawy lobbingowej przez wybrane organy władzy publicznej (2017), https://frankbold.pl/p/pozorna-regulacja-lobbingu-stosowanie-ustawy-lobbingowej-przez-wybrane-organy-wladzy-publicznej/, 20.08.2024.
Quittkat C., Kotzian P. (2011), Lobbying via Consultation – Territorial and Functional Interests in the Commission’s Consultation Regime, “Journal of European Integration”, 33(4). DOI: https://doi.org/10.1080/07036337.2011.582280
Rejestr podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową (2024), https://www.gov.pl/attachment/f466dbd3-dc6b-48cf-b300-7d52124676b4, 17.08.2024.
Sroka J. (2009), Lobbing jako strategia promocji interesów grupowych, w: Marketing polityczny w teorii i praktyce, red. A. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Thunert M. (2022), Legitymizacja działalności eksperckiej w ramach politycznych procesów doradczych i lobbingowych, w: Polityczna kultura ekspercka w Polsce i Niemczech, red. A. Kopka, D. Piontek, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o zawodowej działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, Dz. U. 2017, poz. 248.
Vetulani-Cęgiel A. (2020), Polski lobbing w obszarze prawa autorskiego na tle systemu unijnego, Elipsa, Warszawa.
Vetulani-Cęgiel A., Biskup B. (2022), Wymiar instytucjonalizacji rynku lobbingu i doradztwa politycznego w Polsce i w Niemczech w opinii ekspertów i parlamentarzystów, w: Polityczna kultura ekspercka w Polsce i Niemczech, red. A. Kopka, D. Piontek, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Vetulani-Cęgiel A., Kopka A. (2022), Ramy instytucjonalno-prawne politycznych procesów doradczych i lobbingowych w Polsce i Niemczech w ujęciu porównawczym, w: Polityczna kultura ekspercka w Polsce i Niemczech, red. A. Kopka, D. Piontek, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Wiszowaty M. M. (2010), Działalność lobbingowa w procesie stanowienia prawa. Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. z komentarzem, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Wiszowaty M. M. (2008), Ustawa z 7 VII 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, w trzecią rocznicę uchwalenia: analiza de lege lata i propozycje de lege ferenda, „Acta Pomerania”, nr 1, s. 22–24.
Wiszowaty M. M. (2016), Prezydencki lobbing. Regulacja prawna działalności lobbingowej w odniesieniu do Prezydenta RP. Teoria i praktyka, „Białostockie Studia Prawnicze”, z. 20/B, 20. DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2016.20B.11
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Dariusz Skrzypiński

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
