Abstrakt
Seria przewrotów politycznych w państwach Maghrebu i Maszreku postawiła Unię Europejską przed koniecznością zredefiniowania założeń polityki wobec państw wspomnianego regionu. Opieszała reakcja największych stolic europejskich na wydarzenia Arabskiej Wiosny świadczyła o upatrywaniu w nich źródła zagrożeń dla interesów Europy. W swoim tekście chciałbym wykazać mylność tego przekonania i przedstawić argumenty na poparcie tezy, że wspomniane przemiany stanowią szansę na wznowienie dialogu UE z południowym sąsiedztwem, którego Bruksela nie jest w stanie kontynuować w ramach sparaliżowanej Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.Bibliografia
AlbaredaA., BarbaO. (2011), Sub-Regionalism inNorthAfrica and the Middle East: Lessons Learned and New Opportunities, European Institute o f the Mediterranean, Barcelona.
Alsharif A., Egypt’s president says road map on track as Islamists protest, 3.09.2013, reuters.com, http://www.reuters.com/article/2013/09/03/us-egypt-protestsidUSBRE98210520130903, 15.09.2013.
Ayad R., Gadi S. (2011), The Future o f Euro-Mediterranean Regional Cooperation: The Role o f the Union fo r the Mediterranean. European Institute o f the Mediterranean, Barcelona.
Barcelona declaration adopted at the Euro-Mediterranean Conference - 27-28/11/95, http://www.eeas.europa.eu/euromed/docs/bd_en.pdf, 12.03.2010.
Beaumont P., Mohamed Morsi bars court challenges and orders Hosni Mubarak retrial, 22.11.2012, „The Guardian”, http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/22/mohamed-morsi-mubarak-retrial-egypt, 23.11.2012.
Behr T., Colombo S., Ebeid H., Guliński S., Sasnal P., Sławek J. (2012), Still Awake: The Beginnings of Arab Democratic Change, the Polish Institute of International Affairs and the Finnish Institute of International Affairs, Warszawa.
Borkowski P. (2005), Partnerstwo Eurośródziemnomorskie, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Brown N. J., Egypt’s Constitution Conundrum. The Good, the Bad, and the Unruly in Cairo, 9.12.2012, http://www.foreignaffairs.com/articles/138495/nathan-j-brown/egypts-constitution-conundrum,12.12.2012.
Buruma I., Margalit A. (2007), Okcydentalizm. Zachód w oczach wrogów, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Communication From The Commission - European Neighbourhood Policy - Strategy Paper, Brussels, http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/strategy/strategy_paper_en.pdf, 15.05.2012.
Conclusions o f the Council and o f the Representatives o f the Governments o f the Member States on the Northern Co-Presidency o f the Union fo r the Mediterranean (UfM), http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/12/st06/st06981.en12.pdf, 5.08.2012.
Coser L. A. (2009), Funkcje konfliktu społecznego, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Council conclusions on Egypt, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/138599.pdf, 3.09.2013.
Declaration on Western European Union, Treaty on European Union, 29.07.1992, „Official Journal C 191”, http://eur-lex.europa.eu/en/treaties/dat/11992M/htm/11992M.html#0105000050, 5.06.2010.
Despite everything, it’s still a success, 15.09.2012, „The Economist”, http://www.economist.com/node/21562944, 30.09.2012.
Dudkiewicz M., Sasnal P. (2011), Scena polityczna w Tunezji przed wyborami do Narodowego Zgromadzenia Konstytucyjnego, „Biuletyn PISM”, nr 95.
Dzisiów-Szuszczykiewicz A. (2011), „Arabska wiosna” - przyczyny, przebieg i prognozy, „Bezpieczeństwo Narodowe”, nr 18.
EU agrees to start trade negotiations with Egypt, Jordan, Morocco and Tunisia, 14.12.2011, trade.ec.europa.eu, http://trade.ec.europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=766, 5.01.2012.
EU response to the Arab Spring: Special Measure fo r poorest areas in Tunisia, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-11-642_en.htm?locale=en, 11.07.2011.
EU response to the Arab Spring: the Civil Society Facility, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-11-638_en.htm?locale=en, 11.07.2011.
EU response to the Arab Spring: the SPRING Programme, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-11-636_en.htm?locale=en, 11.07.2012.
EU/Egypt Action Plan, http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/action_plans/egypt_enp_ap_final_en.pdf, 15.05.2012.
EU/Tunisia Action Plan, http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/action_plans/tunisia_enp_ap_final_en.pdf, 15.05.2012.
European Neighbourhood Policy (ENP) Overview, http://ec.europa.eu/world/enp/documents_en.htm#2, 5.08.2012.
Fish S., Michel K., What Tunisia Did Right, 2.11.2012, „Foreign Policy”, http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/11/02/what_tunisia_did_right?wp_login_redirect=0, 10.11.2012.
Fitzgerald M., Khan U., The Mess We Left Behind in Libya, 19.12.2009, „Foreign Policy”, http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/12/19/the_mess_we_left_behind_in_Libya?wp_login_redirect=0, 20.12.2012.
Formuszewicz R. (2010), Europejska Służba Działań Zewnętrznych-przyszła organizacja i zasady funkcjonowania, „Biuletyn PISM”, nr 58 (666).
Góralski W. M. (2009), Rozwój i ewolucja systemu decyzyjnego Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, w: Dyplomacja czy siła? Unia Europejska w stosunkach
międzynarodowych, red. S. Parzymies, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
Hanna M. W., Blame Morsy, 8.07.2013, „Foreign Policy”, http://www.foreignpolicy.com/articles/2013/07/08/blame_morsy_egypt?page=0,1, 10.10.2013.
Hermes 2011 Running, frontex.europa.eu, http://www.frontex.europa.eu/news/hermes-2011-running-T7bJgL, 9.10.2013.
Hermes Operation Extended, frontex.europa.eu, http://www.frontex.europa.eu/news/hermes-operation-extended-Ym5C7q, 9.07.2012.
Hunter R. E. (2011), What Intervention Looks Like. How the West Can Aid the Libyan Rebels, w: The New Arab Revolt, the Council on Foreign Relations, New York.
Joint Communication To The European Council, The European Parliament, The Council, The European Economic And Social Committee And The Committee O f The Regions A Partnership For
Democracy And Shared Prosperity With The Southern Mediterranean, http://eeas.europa.eu/euromed/docs/com2011_200_en.pdf, 10.07.2012.
Joint statement by President o f the European Council Herman Van Rompuy, President o f the European Commission Jose Manuel Barroso, and EU High Representative Catherine Ashton on recent
developments in Egypt, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/119267.pdf, 10.07.2012.
Kenner D., America Tries Fighter Jet Diplomacy in Egypt, 14.07.2013, „Foreign Policy”, http://blog.foreignpolicy.com/posts/2013/07/24/america_tries_fighter_jet_diplomacy_in_egypt, 16.08.2013.
Kozłowski K. (2012), Kolory rewolucji, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
Krawczyk P. (2009), Wewnętrzne i międzynarodowe implikacje kryzysu gospodarczego w Iranie, „Biuletyn PISM”, nr 30 (562).
Kreczmańska A. (2009), Europejska Służba Działań Zewnętrznych - rozstrzygnięcia i dalsze wyzwania, „Biuletyn PISM”, nr 63 (595).
Kumoch J. (2011), Francja wobec arabskiej wiosny, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 3.
Liszczyk D. (2010), Kompromis w sprawie ustanowienia Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, „Biuletyn PISM”, nr 104 (712).
Lombardi C., Brown N. J., Islam in Egypt’s new constitution, 13.12.2012, „Foreign Policy”, http://mideast.foreignpolicy.com/posts/2012/12/13/islam_in_egypts_new_constitution,
12.2012.
Lorenc M. (2011), The Arab Spring in Libya, w: The Arab Spring, red. B. Przybylska-Maszner, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Nodzykowski M., Rakowski P. (2011), Wydarzenia w Afryce Północnej a przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 3.
Osica O., Trzaskowski R., Popielawska J. (2009), Europejska Służba Działań Zewnętrznych. Implikacje dla instytucji i stosunków zewnętrznych Unii Europejskiej, „Nowa Europa”, nr 2 (3).
Ostant W. (2011), Egypt 2011 - A new beginning, w: The Arab Spring, red. B. Przybylska-Maszner, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Polak M.(2009), Traktat z Lizbony - impuls do zjednoczenia czy owoc kompromisu?, w: Unia Europejska we współczesnym kwiecie - wybrane zagadnienia, red. J. Bryła, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Przybylska-Maszner B. (2011), The Arab Spring as a Test o f post-Lisbon Capabilities and Strategies of the European Union in North Africa, w: The Arab Spring, red. B. Przybylska-Maszner,
Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań.
Rashed D., What Morsi could learn from Anwar Sadat, 14.08.2012, „Foreign Policy”, http://mideast.foreignpolicy.com/posts/2012/08/14/will_morsi_be_the_next_sadat, 15.08.2012.
Remarks by EU High Representative Catherine Ashton on arrival to the Extraordinary European Council, http://www.consilium.europa.eu/uedoc s/cm s_Data /docs/pre ssda ta/EN/ foraff/119777.pdf, 10.07.2012.
Remarks on Egypt and Tunisia, http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-11-66_en.htm?locale=en, 10.07.2012.
Rettman A., EU keen to build post-Gaddafi Libya, 11.03.2011, euobserver.com, http://euobserver.com/foreign/31968, 10.10.2013.
Sasnal P. (2011), Libya: Too Hot to Handle. PISM Strategic File #14, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.
Sasnal P. (2012), Populizm versus postęp po wyborach prezydenckich w Egipcie, „Biuletyn PISM”, nr 58 (923).
Stańczyk J. (2009), Grupy Bojowe jako element polityki reagowania kryzysowego UE, „Studia Europejskie”, nr 4.
Starcia w Egipcie. 44 osoby nie żyją, ponad 200 jest rannych, 6.10.2013, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,14732097,Starcia_w_Egipcie__28_osob_zginelo__dziesiatki_rannych.html, 10.10.2013.
Statement by EU High Representative Catherine Ashton on the situation in Egypt, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/119132.pdf, 10.07.2012.
Statistics, http://ec.europa.eu/trade/creating-opportunities/bilateral-relations/statistics/, 17.06.2012.
Szymański A., Wojna B. (2008), Unia dla Morza Śródziemnego - nowe forum współpracy regionalnej, „Biuletyn PISM”, nr 32 (500).
The European Commission boosts the number ofErasmus Mundus scholarships fo r South Mediterranean students, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-11-637_en.htm?locale=en, 11.07.2011.
Tocci N., The European Union and The Arab Spring: a (Missed?) Opportunity to Revamp the European Neighbourhood Policy, 17.06.2011, „EuroMeSCo Brief, n.2”, http://www.euromesco.net/images/iemedeuromescobrief2.pdf, 9.10.2013.
Tunisian Election Results Tables, 12.10.2011, http://www.tunisia-live.net/2011/10/24/tunisian-election-results-tables/, 3.07.2012.
UE i Afryka Płn. otwarte na wzajemną wymianę handlową, 15.12.2011, http://www.mg.gov.pl/node/15097, 5.01.2012.
UFM countries, http://www.ufmsecretariat.org/en/ufm-countries/, 5.08.2012.
Update To Joint Operation Poseidon 2011, frontex.europa.eu, http://www.frontex.europa.eu/news/update-to-joint-operation-poseidon-2011-nUabz5, 9.07.2012.
US plan fo r Egypt aid hits roadblock, 29.09.2012, aljazeera.com, http://www.aljazeera.com/news/americas/2012/09/201292901924654975, 30.09.2012.
Warren A., Tunisia Steps Out, 23.02.2012, „Foreign Policy”, http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/02/23/tunisia_steps_out, 5.07.2012.
Wehrey F. (2011), Libya’s Terra Incognita. Who and What Will Follow Qaddafi?, w: The New Arab Revolt, the Council on Foreign Relations, New York.
Wickham C. R. (2011), The Muslim Brotherhood After Mubarak. What the Brotherhood Is and How It
Will Shape the Future, w: The New Arab Revolt, the Council on Foreign Relations, New York.
Willsher K., France’s foreign minister did speak to Tunisian president while on holiday, 16.02.2011, „The Guardian”, http://www.guardian.co.uk/world/2011/feb/16/france-foreign-minister-tunisia, 5.07.2012.
Wojna B. (2009), Trudne początki Unii dla Morza Śródziemnego, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 1.
Wojna B. (2011), Unia Europejska wobec arabskiej wiosny: problemy i dylematy nowego partnerstwa, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 3.
Wójcik £., Generalna głupota, 3.07.2013, „Polityka”, http://www.polityka.pl/swiat/komentarze/1548031,1,wojskowy-zamach-stanu-w-egipcie.read, 10.10.2013.
Zając J. (2002), Polityka Unii Europejskiej w regionie śródziemnomorskim, Wydawnictwo AdamMarszałek, Toruń.
Zając J. (2010), Role Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Zdanowski J. (2005), Islam wobec wyzwań zacofania i rozwoju, w: Islam a globalizacja, red.A. Mrozek-Dumanowska, J. Zdanowski, Wydawnictwo Naukowe ASKON, Warszawa.
Zdanowski J. (2009), Współczesna muzułmańska myśl społeczno-polityczna. Nurt Braci Muzułmanów,Wydawnictwo Naukowe ASKON, Warszawa.
Zdanowski J. (2011), Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków.
Zielonka J. (2007), Europa jako imperium. Nowe spojrzenie na Unię Europejską, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa.