Przegląd teorii Heartlandu Mackindera: Stwierdzenie powstania zjawiska kompleksowej konkurencji energetycznej w regionie Oceanu Indyjskiego

Abstrakt

Zjawisko konkurencji między wielkimi mocarstwami nie jest w polityce międzynarodowej niczym nowym. Konkurencja zawsze napędzała powstawanie i upadki imperiów i państw. W XIX–XX wieku Imperium Brytyjskie zapewniło sobie światową dominację i utrzymało niekwestionowaną supremację globalną. Aby zapewnić dalszą globalną dominację Wielkiej Brytanii, w 1904 roku Sir Halford Mackinder zadziwił świat swoją teorią „heartlandu”, która pozostaje jedną z najczęściej dyskutowanych teorii geopolitycznych. Zdając sobie sprawę z głębokiej krytyki, jakiej przez kilka dziesięcioleci poddawano teorię Mackindera, artykuł wykorzystuje ją jednak w kontekście współczesnego międzynarodowego środowiska politycznego, ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń w rejonie Oceanu Indyjskiego, Zatoki Perskiej i Morza Arabskiego. Dlatego też analiza koncentruje się tutaj na możliwościach zastosowania teorii i implikacjach wynikających z racjonalizacji geograficznej Mackindera w formułowaniu polityki zagranicznej wokół tego, co artykuł uważa za współcześnie kluczowy obszar (pivot area) – Ocean Indyjski. Teoretyczna interpretacja tezy Mackindera dowodzi, że Ocean Indyjski i sąsiednie korytarze morskie i cieśniny są „kluczowymi obszarami”, których siła stymuluje konkurencję między potęgami regionalnymi i światowymi. Nowe „obszary kluczowe” są niezwykle bogate w zasoby naturalne i stanowią główne szlaki energetyczne, od których zależą gospodarki globalne. Artykuł kończy konkluzja, że w nowym regionie kluczowym wykluwa się kompleksowa konkurencja energetyczna (complex power competition (CPC)).