Fake News i manipulacja treści w warunkach rosyjskiej agresji informacyjnej
Okładka czasopisma Przegląd Strategiczny, nr 15, rok 2022
PDF (English)

Słowa kluczowe

wojna hybrydowa
wojna informacyjna
fake news
technologie manipulacji
rosyjska agresja na Ukrainie

Jak cytować

Kornieiev, V., Ryabichev, V., & Glushkova, T. (2022). Fake News i manipulacja treści w warunkach rosyjskiej agresji informacyjnej. Przegląd Strategiczny, (15), 187–209. https://doi.org/10.14746/ps.2022.1.12

Abstrakt

Artykuł analizuje problem agresji informacyjnej mediów rosyjskich w wojnie hybrydowej z Ukrainą, podaje przykłady rozpowszechniania zafałszowanych i nieprawdziwych informacji oraz faktów podczas aneksji Krymu, konfliktu zbrojnego w Donbasie, wydarzeń politycznych na Ukrainie i za granicą. Za pomocą analizy treści i metody porównania badana jest struktura fake newsów, a także sposoby ich wykorzystania i dystrybucji wśród czytelników. Szczególną uwagę zwraca się na technologię manipulacji w mediach społecznościowych. W artykule omówiono koncepcję wojny hybrydowej, którą Rosja realizowała podczas okupacji Krymu i części Ukrainy Wschodniej, metody ekspansji w zewnętrzne środowisko informacyjne podczas wyborów prezydenckich na Ukrainie oraz zaostrzenie stosunków międzynarodowych między Stanami Zjednoczonymi a Iranem. Analizowane są metody zastosowane przez media rosyjskie do rozpowszechniania fałszywych informacji i ich wpływ na odbiorców na konkretnych przykładach. Przedstawiana jest klasyfikacja fałszywych informacji oraz rekomendacje mające na celu przeciwdziałanie rozpowszechnianiu dezinformacji w warunkach komunikacji kryzysowej. Artykuł zwraca uwagę na fakt, że Rosja prowadzi wojnę informacyjną nie tylko w środowisku treściowym na Ukrainie, ale także w wielu innych krajach. Próbom kształtowania prorosyjskich poglądów w demokratycznym świecie zachodnim, narzucania rosyjskiej interpretacji wydarzeń międzynarodowych należy przeciwstawić umiejętność korzystania z mediów, przejrzystość i swobodny dostęp do pierwotnych źródeł informacji.

https://doi.org/10.14746/ps.2022.1.12
PDF (English)

Bibliografia

Allcott H., Gentzkow M. (2017), Social Media and Fake News in the 2016 Election, “The Journal of Economic Perspectives”, 31(2): 211–235. https://doi.org/10.1257/jep.31.2.211 DOI: https://doi.org/10.1257/jep.31.2.211

Antczak-Barzan A. (2014), Ukraina – wojna bez okupacji, “Polska Zbrojna”, http://pzevo.azurewebsites.net/home/articleshow/13155?t=Ukraina-wojna-bez-okupacji.

Babak A. (2017), Made in Russia: narratives and methods of russian propaganda’s war on Ukraine, in: Words and Wars: Ukraine facing Kremlin propaganda, (ed.) A. Kulakov, Kyiv.

Baranets nazval izoshchryonnyi stsenariy krusheniia ukrainskoho boinha v Irane (2020), “Tsargrad”, https://tsargrad.tv/news/ne-pvo-ne-terakt-baranec-nazval-versiju-krushenija-ukrainskogo-boinga-v-irane_233433 (08.01.2020) (in Russian).

Bînă M.-V., Dragomir C. (2020), Informative Combat of the Russian Hybrid War, “Buletinul Ştiinţific Al Academiei Trupelor de Uscat”, 25(1): 9–17, https://doi.org/10.2478/bsaft-2020-0002. DOI: https://doi.org/10.2478/bsaft-2020-0002

Chesney R., Citron D. K. (2018), “Disinformation on Steroids: The Threat of Deep Fakes”, “Council on Foreign Relations”, https://www.cfr.org/report/deep-fakedisinformation-steroids (16.10.2018).

Falkheimer J., Heide M. (2018), Strategic Communication: An Introduction, Routledge, London, ISBN 9781138657045. https://doi.org/10.4324/9781315621555 DOI: https://doi.org/10.4324/9781315621555

Fedchenko Y. (2016), Kremlin propaganda: soviet active measures by other means Estonian, “Journal of Military Studies”, 2: 141–170.

Fetzer J. H. (2004), Disinformation: The Use of False Information, “Minds and Machines: Journal for Artificial Intelligence, Philosophy, and Cognitive Science”, 14(2): 231–240. https://doi.org/10.1023/B:MIND.0000021683.28604.5b DOI: https://doi.org/10.1023/B:MIND.0000021683.28604.5b

Freedman L. (2014), Ukraine and the Art of Limited War, “Survival”, 56(6): 7–38, https://doi.org/10.1080/00396338.2014.985432. DOI: https://doi.org/10.1080/00396338.2014.985432

Gladii A. (2017), Konflikt zbrojny w donbasie w latach 2014/2015 – Rozłam wewnętrzny czy Ukraińsko-Rosyjska wojna? Scenariusze dalszego rozwoju konfliktu, “Przegląd Strategiczny”, 10: 95–118, DOI: https://www.doi.org/10.14746/ps.2017.1.5. DOI: https://doi.org/10.14746/ps.2017.1.5

Golovchenko Y., Hartmann M., Adler-Nissen R. (2018), State, media and civil society in the information warfare over Ukraine: citizen curators of digital disinformation, “International Affairs”, 94(5): 975, DOI: https://www.doi.org/10.1093/ia/iiy148. DOI: https://doi.org/10.1093/ia/iiy148

Gruszczak A. (2011), Hybrydowość współczesnych wojen – analiza krytyczna, in: Asymetria i Hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów, (eds.) W. Sokała, B. Zapała, Warszawa.

Guess A., Nyhan B., Reifler J. (2021), Selective exposure to misinformation: Evidence from the consumption of fake news during the 2016 US presidential campaign, “European Research Council”, https://www.dartmouth.edu/~nyhan/fake-news-2016.pdf (22.02.2021).

Haidt J., Rose-Stockwell T. (2019), The Dark Psychology of Social Networks, “The Atlantic”, https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2019/12/social-media-democracy/600763/.

Helmus T. et al. (2018), Russian Social Media Influence Russian Social Media Influence: Understanding Russian Propaganda in Eastern Europe, “RAND Corporation”, RR-2237-OSD. https://doi.org/10.7249/CT496 DOI: https://doi.org/10.7249/CT496

Higgins E. (2020), More and more reports from people with access to the crash site that the wreckage has been bulldozed into a pile, making a truly forensic investigation next to impossible [Tweet, @EliotHiggins], “Twitter”, https://twitter.com/EliotHiggins/status/1215335543464235008 (09.01.2020).

Hoffman F. (2014), On Not-So-New Warfare: Political Warfare vs Hybrid Threats, “War on the Rocks”, https://warontherocks.com/2014/07/on-not-so-new-warfare-political-warfare-vs-hybrid-threats/ (28.07.2014).

Illing S. (2018), A philosopher explains America’s “post-truth” problem, “Vox”, https://www.vox.com/2018/8/14/17661430/trump-post-truth-politics-philosophy-simon-blackburn (14.08.2018).

Interview to German TV Channel ARD (2014), “Presidential Executive Office”, http://kremlin.ru/events/president/news/47029 (22.02.2021).

Lapowsky I. (2017), Facebook may have more russian troll farms to worry about, “WIRED”, https://www.wired.com/story/facebook-may-have-more-russian-troll-farms-to-worry-about/ (09.08.2017).

Lupion M. (2018), The Gray War of Our Time: Information Warfare and the Kremlin’s Weaponization of Russian-Language Digital News, “Journal of Slavic Military Studies”, 31(3): 329–353, DOI: https://www.doi.org/10.1080/13518046.2018.1487208. DOI: https://doi.org/10.1080/13518046.2018.1487208

Magda Y. (2016), Hybrydni Viyny, Kharkiv (in Ukrainian).

Manko O., Mikhieiev Y. (2018), Defining the Concept of “Hybrid Warfare” Based on Analysis of Russia’s Aggression against Ukraine, “Information & Security”, 41: 11–20, DOI: https://www.doi.org/10.11610/isij.4107. DOI: https://doi.org/10.11610/isij.4107

Meyer B. (2019), Russia denies Ukraine’s great famine of 1930s was genocide: Millions died under Josef Stalin, “Cleveland.com”, 28.03.2019, https://www.cleveland.com/world/2009/02/russia_denies_that_ukraines_gr.html.

Miller C. (2019), Inside the information wars, “New Scientist”, 244(3252): 38–41, DOI: https://www.doi.org/10.1016/S0262-4079(19)31973-6. DOI: https://doi.org/10.1016/S0262-4079(19)31973-6

Moroz V., Matychak T., Babak A., Sazonov V. (2017), Yak pidsylyty informatsiinu bezpeku v Interneti pid chas konfliktu, “Internews-Ukraine”, Kyiv, ISBN 978-617-684-186-9 (in Ukrainian).

Nikolaienko N. O. (2018), Hibrydni informatsiino-politychni tekhnolohii manipuliuvannia suspilnoi svidomistiu pid chas okupatsii Krymu, “Gileya”, (139, Part 3): 97–100 (in Ukrainian).

Pocheptsov H. (2015), Suchasni informatsiini viiny, Publishing house Kyiv-Mohyla Academy, Kyiv (in Ukrainian).

Paterson T., Hanley L. (2020), Political warfare in the digital age:cyber subversion, information operations and ‘deep fakes’, “Australian Journal of International Affairs”, 74: 4, 439–454, DOI: https://www.doi.org/10.1080/10357718.2020.1734772. DOI: https://doi.org/10.1080/10357718.2020.1734772

Poroshenko prikazal streliat v Donbasse dlia «sokhraneniia zhyzni liudei» (2018), “Izvestia”, https://iz.ru/799346/2018-10-11/poroshenko-prikazal-streliat-v-donbasse-dlia-sokhraneniia-zhizni-liudei (11.10.2018) (in Russian).

Post-truth (2021), “LEXICO”, https://www.lexico.com/en/definition/post-truth (22.02.2021).

Putin: ‘Crimea has always been an integral part of Russia’ (2014), “The Telegraph”, https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/10706182/Putin-Crimea-has-always-been-an-integral-part-of-Russia.html (18.03.2014).

Qureshi W. A. (2020), The Changing Face of Warfare in the Hi-Tech World, “Southwestern Law Review”, 49(2): 271–308.

Rizun V., Nepyivoda N., Kornieiev V. (2005), Linhvistyka vplyvu, Publishing house Kyiv University, Kyiv (in Ukrainian).

Rochlin N. (2017), Fake news: belief in post-truth, “Library Hi Tech”, 35(3): 386–392, DOI: https://www.doi.org/10.1108/LHT-03-2017-0062. DOI: https://doi.org/10.1108/LHT-03-2017-0062

Roloff R., Dunay P. (2018), The Age of Post-Truth: State Influence and Strategic Communication – Contemporary Security Challenges on Europe’s Eastern Flank, “Connections”, 17(2): 19–38, DOI: https://www.doi.org/10.11610/Connections.17.2.02. DOI: https://doi.org/10.11610/Connections.17.2.02

Rožukalne A., Sedlenieks K. (2017), The elusive cyber beasts: How to identify the communication of pro-Russian hybrid trolls in Latvia’s internet news sites?, “Central European Journal of Communication”, 18: 79–97. https://doi.org/10.19195/1899-5101.10.1(18).6 DOI: https://doi.org/10.19195/1899-5101.10.1(18).6

Russia-Poland row over start of WW2 escalates (2019), BBC, https://www.bbc.com/news/world-europe-50955273 (31.12.2019).

Ryabichev V., Zakirova O., Karanov Y. (2010), Specifics of Using Headings in Internet Mass Media, “Institute of Journalism Proceedings”, 39: 59–61.

Schreck C. (2018), ‘That Awkward Moment’: Putin Cited Debunked MH17 Claims In Oliver Stone Interview, “RadioFreeEurope/RadioLiberty”, https://www.rferl.org/a/putin-debunked-spanish-air-traffic-controller-claims-oliver-stone-interview/28709936.html (05.03.2018).

Schreck C., Poenariu A., Catch Carlos If You Can (2014), “RadioFreeEurope/RadioLiberty”, https://www.rferl.org/a/catch-carlos-if-you-can-mh17-russia-ukraine/29065244.html (14.03.2014).

Schwartau W. (1994), Information Warfare, Chaos on the electronic superhighway, Thunder’s mounth press.

Tandoc E., Lim Z. W., Ling R. (2018) Defining “Fake News”, “Digital Journalism”, 6:2: 137–153, DOI: https://www.doi.org/10.1080/21670811.2017.1360143. DOI: https://doi.org/10.1080/21670811.2017.1360143

V Ukraini nazriv skandal cherez zaboroneni rosiiski saity: RNBO vpershe vidreahuvala (2019), “Obozrevatel”, https://www.obozrevatel.com/ukr/economics/v-ukraini-nazriv-skandal-cherez-zaboroneni-rosijski-sajti-rnbo-vpershe-vidreaguvav.htm (07.07.2019) (in Ukrainian).

“Vinovata VSU”: rossyiskiy ekspert vydvinul svoyu versiyu krusheniya Boinha v Teherane (2020), “Noviye Izvestia”, https://newizv.ru/news/incident/10-01-2020/vinovata-vsu-rossiyskiy-ekspert-vydvinul-svoyu-versiyu-krusheniya-boinga-v-tegerane (10.01.2020) (in Russian).

Vladimir Putin otvetil na voprosy zhurnalistov o sytuatsiyi na Ukraine (2014), “Presidential Executive Office”, http://kremlin.ru/events/president/news/20366 (22.02.2021) (in Russian).

Voennyi ekspert iskliuchil versyiyu o popadanii rakety v ukrainskiy samolet (2020), “Izvestia”, https://iz.ru/962782/2020-01-10/voennyi-ekspert-iskliuchil-versiiu-o-popadanii-rakety-v-ukrainskii-samolet (10.01.2020) (in Russian).

Wang C.-C. (2020), Fake News and Related Concepts: Definitions and Recent Research Development, “Contemporary Management Research”, 16(3): 145–174, DOI: https://www.doi.org/10.7903/cmr.20677. DOI: https://doi.org/10.7903/cmr.20677

Word of the Year 2016 (2016), “Oxford Languages”, https://languages.oup.com/word-of-the-year/2016/.

Yerlikaya T. (2020), Social Media and Fake News in the Post-Truth Era : The Manipulation of Politics in the Election Process, “Insight Turkey”, 22(2): 177–196. https://doi.org/10.25253/99.2020222.11 DOI: https://doi.org/10.25253/99.2020222.11

Zannettou S. et al. (2019), The Web of False Information : Rumors, Fake News, Hoaxes, Clickbait, and Various Other Shenanigans, “Journal of Data and Information Quality”, 11(3): 1–37, DPI: https://www.doi.org/10.1145/3309699. DOI: https://doi.org/10.1145/3309699