Słowa kluczowe
strategia konwencjonalna
dyplomacja przymusu
siła militarna
teoria użyteczności oczekiwanej
Jak cytować
Abstrakt
Przymus poprzez groźbę lub użycie siły, wraz z innymi taktykami hybrydowymi, odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu decyzji przeciwników i wpływaniu na dynamikę geopolityczną. Niniejszy artykuł podejmuje temat, w jaki sposób państwa wykorzystują zastraszanie militarne, celowane działania kinetyczne oraz strategiczne rozmieszczenie sił w celu osłabienia przeciwników, odstraszenia przed odwetem i stworzenia korzystnych warunków dla szerszych operacji hybrydowych. Koncentrując się na Kaukazie Południowym w szerszym kontekście geopolitycznym, badanie analizuje historyczne i współczesne przypadki w celu oceny skuteczności, konsekwencji i środków zaradczych związanych z przymusem w wojnie hybrydowej i konwencjonalnej. Poprzez analizę tych dynamik, badanie ma na celu pogłębienie zrozumienia, w jaki sposób przymus jest wykorzystywany jako narzędzie strategiczne oraz jak państwa będące celem takich działań reagują na zagrożenia. Podkreślono kalkulacje strategiczne, skuteczność i ryzyko związane z użyciem przymusu jako narzędzia polityki państwowej. Wyniki pokazują, że przymus – niezależnie od tego, czy opiera się na groźbach, czy na bezpośrednim użyciu siły – kształtowany jest przez takie czynniki jak asymetria sił, reakcje społeczności międzynarodowej oraz wiarygodność środków odstraszających. Lepsze zrozumienie złożoności przymusu może pomóc decydentom i badaczom w skuteczniejszym przewidywaniu ryzyk i możliwości związanych z jego stosowaniem we współczesnych stosunkach międzynarodowych.
Bibliografia
Arendt H. (1970), On Violence, Harcourt Brace Jovanovich, San Diego–New York–London.
Art R. J., Cronin P. M. (eds.) (2003), The United States and coercive diplomacy, United States Institute of Peace Press, Washington, DC.
Bergaust J. C., Sellevåg, S. R. (2023), Improved conceptualising of hybrid interference below the threshold of armed conflict, “European Security”, 33(2), pp. 169–195. DOI: https://doi.org/10.1080/09662839.2023.2267478
Blainey G. (1988), The causes of war, Free Press, New York. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-19395-0
Brown J. (2018), An alternative war: The development, impact, and legality of hybrid warfare conducted by the nation state, “Journal of Global Faultlines”, 5(1–2), pp. 58–82. DOI: https://doi.org/10.13169/jglobfaul.5.1-2.0058
Byman D., Waxman M. (2002), The dynamics of coercion: American foreign policy and the limits of military might, “Survival”, 44(2), pp. 107–130.
Cantwell D. (2017), Hybrid warfare: Aggression and coercion in the gray zone, “American Society of International Law”, 21(14), available at: https://www.asil.org/insights/volume/21/issue/14/hybrid-warfare-aggression-and-coercion-gray-zone (05.05.2025).
Cornell S. E. (2001), Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus, Curzon Press, Caucasus World, Richmond.
Cornell S. E., Starr S. F. (2006), The Caucasus: A Challenge for Europe, Institute for Security & Development Policy, Stockholm.
de Waal T. (2003), Black Garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war, New York University Press, New York, https://www.jstor.org/stable/j.ctt9qg51h (12.09.2025).
Fearon J. D. (1995), Rationalist explanations for war, “International Organization”, 49(3), pp. 379–414. DOI: https://doi.org/10.1017/S0020818300033324
George A. L. (1994), The limits of coercive diplomacy, 2nd ed., Westview Press, Boulder, CO.
George A. L. (1992), Forceful persuasion: Coercive diplomacy as an alternative to war, United States Institute of Peace Press, Washington, DC.
Harutyunyan H. G. (2025), Integration of Displaced Armenians from Nagorno-Karabakh: Chances and Challenges (September 2023–March 2025), Konrad-Adenauer-Stiftung Armenia, Yerevan, https://www.kas.de/documents/269781/269830/The%2BIntegration%2Bof%2BDisplaced%2BArmenians%2Bfrom%2BNagorno%2BKarabach.pdf/5a7d7fce-8726-2dac-b1b3-87c0f5ccafa4?t=1756122988374&version=1.0 (12.09.2025).
Hasanov A., Iskandarov K., Gawliczek P. (2024), Azerbaijan’s 2023 counterterrorism operation in Karabakh region: Causes and consequences, “Social Development and Security”, 14(3). DOI: https://doi.org/10.33445/sds.2024.14.3.1
International Crisis Group (2020), Preventing a Bloody Harvest on the Armenia–Azerbaijan State Border, Europe Report No. 259, 24 July, International Crisis Group, Brussels.
Iskandarov K. (2019), The South Caucasus-NATO cooperation, LAP LAMBERT Academic Publishing, Saarbrücken.
Iskandarov K., Gawliczek P. (2022), Economic coercion as a means of hybrid warfare: The South Caucasus as a focal point, “Security and Defence Quarterly”, 40(4). DOI: https://doi.org/10.35467/sdq/151038
Iskandarov K., Gawliczek P. (2020a), Early identification of threats as the means of fighting against hybrid warfare (with a focus on the South Caucasus), “Social Development and Security”, 10(4). DOI: https://doi.org/10.33445/sds.2020.10.4.9
Iskandarov K., Gawliczek P. (2020b), Hybrid warfare as a new type of war: The evolution of its conceptual construct, in: M. Banasik, P. Gawliczek, A. Rogozinska (eds.), The Russian Federation and international security, Difin Publishing House, Poland, pp. 96–107.
Iskandarov K., Gawliczek P. (2020c), The ‘New Great Game’ in the South Caucasus: Competition for power and influence, “Social Development and Security”, 10(1), pp. 25–33. DOI: https://doi.org/10.33445/sds.2020.10.1.4
Iskandarov K., Gawliczek P., Soboń A. (2024), Violation of territorial integrity as a tool for waging long-term hybrid warfare (against the backdrop of power games in the South Caucasus region), “Security and Defence Quarterly”, 45(1). DOI: https://doi.org/10.35467/sdq/174507
Iskandarov K., Simons G., Gawliczek P. (2019), The South Caucasus: Stage for a ‘New Great Game’ between NATO and Russia?, “Connections: The Quarterly Journal”, 18, pp. 7–34. DOI: https://doi.org/10.11610/Connections.18.3-4.01
Jakobsen P. V. (2011), Pushing the limits of military coercion theory, “International Studies Perspectives”, 12(2), pp. 153–170. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1528-3585.2011.00425.x
Levy J. S. (2008), Deterrence and coercive diplomacy: The contributions of Alexander George, “Political Psychology”, 29(4), pp. 557–579. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2008.00648.x
Lovelace D. (ed.) (2016), SOF support to political warfare, in: Hybrid warfare and the grey zone threat, Oxford University Press, Oxford, p. 173, https://bit.ly/2mc0Bny (09.05.2025).
Monaghan S. (2020), Countering hybrid warfare: So what for the future joint force?, National Defense University Press, Washington, DC.
OSCE Minsk Group Co-Chairs (2020), Press Statement by the Co-Chairs of the OSCE Minsk Group and the Personal Representative of the OSCE Chairperson-in-Office, OSCE, Moscow–Paris–Washington, DC, 24 July.
Piriyev H., Iskandarov K., Gawliczek P., Mrozek J. (2023), The Second Karabakh War: From Causes to Termination, Centre for Eastern Europe Research, University of Warmia and Mazury, Olsztyn.
Renz B., Smith H. (eds.) (2016), After “hybrid warfare,” what next? – Understanding and responding to contemporary Russia, Prime Minister’s Office, Publications of the Government’s Analysis, Assessment and Research Activities, 44/2016, Lokakuu, https://julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/79742/After%20%27hybrid%20warfare%27%2C%20what%20next.pdf?sequence=1&isAllowed=y (17.05.2025).
Sadiyev S., Nasirov E., Iskandarov K., Simons G. (2021), South Caucasus and a ‘New Great Game’: The communication of competition in securitised international relations, “Journal of Contemporary European Studies”, 29(2), pp. 282–294. DOI: https://doi.org/10.1080/14782804.2020.1826914
Sechser T. S. (2010), Goliath’s curse: Coercive threats and asymmetric power, “International Organization”, 64(4), pp. 627–660. DOI: https://doi.org/10.1017/S0020818310000214
Schelling T. (2008), Arms and influence, Yale University Press, New Haven.
Stronski P. (2020), Behind the Flare-Up Along the Armenia-Azerbaijan Border, Carnegie Endowment for International Peace, https://carnegieendowment.org/posts/2020/07/behind-the-flare-up-along-armenia-azerbaijan-border?lang=en (12.09.2025).
Syrian American Medical Society (2016), A new normal: Ongoing chemical weapons attacks in Syria, February, https://www.sams-usa.net/wp-content/uploads/2016/09/A-New-Normal_Ongoing-Chemical-Weapons-Attacks-in-Syria.compressed.pdf (16.05.2025).
Tanter R., Psarouthakis J. (1999), Coercive diplomacy, in: Balancing in the Balkans, Palgrave Macmillan, New York, pp. 67–89. DOI: https://doi.org/10.1057/9780312292829_5
Tasnim News Agency (2025), Pezeshkian affirms Azerbaijan’s sovereignty over Karabakh in visit to Baku, „Tasnim News Agency”, https://www.tasnimnews.com/en/news/2025/04/28/3301043/pezeshkian-affirms-azerbaijan-s-sovereignty-over-karabakh-in-visit-to-baku (12.09.2025).
Tilly C. (2003), The politics of collective violence, Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511819131
United Nations (2020), Statement attributable to the Spokesman for the Secretary-General on exchanges of fire along the Armenia–Azerbaijan border, 13 July, United Nations, New York, https://press.un.org/en/2020/sgsm20143.doc.htm (12.09.2025).
von Neumann, J., Morgenstern O. (2021), Theory of games and economic behavior, Princeton University Press, Princeton.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Khayal Iskandarov, Piotr Gawliczek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.