Redefinicja dyplomacji w epoce cyfrowej: wyzwania, szanse i dylematy etyczne

Abstrakt

Dynamiczny rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) zasadniczo przekształcił sposób prowadzenia dyplomacji w XXI wieku. Dyplomacja cyfrowa, rozumiana jako wykorzystanie ICT do realizacji celów dyplomatycznych, stała się kluczowym narzędziem państw oraz podmiotów niepaństwowych w procesach komunikacji, negocjacji i oddziaływania na sprawy globalne. Jednocześnie proces cyfryzacji generuje nowe wyzwania i zagrożenia dla praktyki oraz norm dyplomatycznych, w tym cyberataki, dezinformację czy pogłębianie się podziału cyfrowego.
Artykuł, opierając się na podejściu metod mieszanych, łączącym przegląd literatury z analizą studiów przypadku, bada podstawowe cechy, korzyści i ograniczenia dyplomacji cyfrowej. Porównuje doświadczenia i strategie różnych podmiotów – m.in. Unii Europejskiej oraz Kosowa – uwzględniając również wpływ sztucznej inteligencji na praktyki dyplomatyczne. Analizie poddano także etyczne i społeczne implikacje dyplomacji cyfrowej oraz jej oddziaływanie na zasady i wartości dyplomacji tradycyjnej.
Dyplomacja cyfrowa może sprzyjać zwiększeniu efektywności, inkluzywności i transparentności procesów dyplomatycznych, lecz równocześnie niesie ryzyko osłabienia ich wiarygodności, bezpieczeństwa i odpowiedzialności. Stanowi zatem zjawisko nowe i dynamicznie ewoluujące, oferujące zarówno istotne korzyści, jak i poważne wyzwania dla współczesnych stosunków międzynarodowych. W konsekwencji należy stwierdzić, że dyplomacja cyfrowa wymaga wyważenia innowacyjności i regulacji oraz powinna być prowadzona w oparciu o zestaw norm i standardów respektujących interesy i prawa wszystkich interesariuszy.