Abstrakt
Obecność kazania w cyberprzestrzeni domaga się teologicznej interpretacji i klasyfikacji. Po stronie ewangelickiej panuje przekonanie, że tradycyjna homiletyka nie jest w stanie sprostać temu wyzwaniu, dlatego trzeba stworzyć nową homiletykę, homiletykę dla Internetu. Niniejszy artykuł omawia propozycję takiej homiletyki. Opiera się ona w dużej mierze na paradygmacie kazania jako „otwartego dzieła sztuki”, przejętego z homiletyki estetycznej Gerharda M. Martina. Propozycji tej towarzyszy też przekonanie, że dzisiejsza sytuacja pozwala na traktowanie Internetu nie tylko jako medium, lecz także miejsca, w którym urzeczywistnia się Kościół. Wspólnotę gromadzącą się wokół kazania w sieci traktuje się więc jako wspólnotę kościelną. Takiego rozumienia zarówno Kościoła, jak i kazania nie akceptuje strona katolicka, według której w przestrzeni wirtualnej nie mamy do czynienia z autentycznym kościelnym przepowiadaniem. Wszelkie formy kaznodziejskie w Internecie nie powinny być zatem przedmiotem badań homiletyki, lecz teologii mediów.
Bibliografia
Adamek Z., Homiletyka, Tarnów 1992.
Becker J., Thygs M., Internetentwicklung und Entwicklung im Internet, ‘Informationes Theologiae Europae’ 13 (2004), pp. 191–204.
Beutel A., Offene Predigt. Homiletische Bemerkungen zu Sprache und Sache, ‘Pastoraltheologie’ 77 (1988), pp. 5 18–537.
Bieritz K.H., Offenheit und Eigensinn. Plädoyer für eine eigensinnige Predigt, in: Predigt als offenes Kunstwerk. Homiletik und Rezeptionsästhetik, hrsg. v. E. Garhammer, H.G . Schöttler, München 1998, pp. 28–50.
Bobert-Stützel S., Frömmigkeit und Symbolspiel, Göttingen 2000.
Bobert-Stützel S., ‘The medium is the message’. Zum medialen Wandel der Predigt im Internet, ‘Magazin für Theologie und Ästhetik’ 7 (2000), https://www.theomag.de/07/sbs1.htm.
Bobert-Stützel S., Verkündigung im Internet? Befund und Problematik, ‘Diakonia’ 6 (2000), pp. 416–419.
Dyk S., Relacja między przepowiadaniem słowa Bożego a Kościołem, ‘Kieleckie Studia Teologiczne’ 7 (2008), pp. 27–42.
Eco U., Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, tłum. A. Sawisz, Warszawa 2008.
Engemann W., Semiotische Homiletik, Tübingen–Basel 1993.
Fechtner K., Den Zeitgenossen Kirche sein. Plädoyer für eine offene Volkskirche, in: ‘Deutsches Pfarrerblatt’ 5 (1996), pp. 235–238.
Fechtner K., Religiöser Individualismus und Kirche. Praktisch-theologische Perspektiven im Anschluss an Ernst Troeltsch, in: Religion in der Lebenswelt der Moderne, hrsg. v. K. Fechtner, M. Haspel, Stuttgart 1998, pp. 208–226.
Garhammer E., ‘Boomt jetzt die Ästhetik?‘ Homiletik und Rezeptionsästhetik, in: Predigt als offenes Kunstwerk. Homiletik und Rezeptionsästhetik, hrsg. v. E. Garhammer, H.G. Schöttler, München 1998, pp. 13–27.
Gehrig S., Leserlenkung und Grenzen der Interpretation. Ein Beitrag zur Rezeptionsästhetik am Beispiel des Ezechielbuches, Stuttgart 2013.
Janowski H.N., Vorwort, in: Cyberchurch? Kirche im Internet, hrsg. v. W. Nethöfel, M. Schnell, Frankfurt am Main 1998, p. 8.
Jauss H.R., Historia li teratury jako wyzwanie rzucone nauce o literaturze (fragmenty), tłum. R. Handke, ‘Pamiętnik Literacki’ 4 (1972), pp. 271–307.
John Paul II, Message for the 36th World Communications Day 2002, 6.
Juza M., Między wolnością a nadzorem. Internet w zmieniającym się społeczeństwie, Warszawa 2019.
Kapralska Ł., Wirtualne państwa — zabawa, nostalgia, utopia, in: Nie tylko Internet. Nowe media, przyroda i ‘technologie społeczne’ a praktyki kulturowe, red. J. Mucha, Kraków 2010, pp. 65–75.
Konatowski Ł., Przepowiadanie w Internecie — na przykładzie Chrześcijańskiego Serwisu ‘Mateusz’ [Master’s thesis, Faculty of Theology, Adam Mickiewicz University], Poznań 2009.
Kościół po ewangelicku — jak luteranie rozumieją Kościół, http://luter2017.pl/ewangelickie-rozumienie-kosciola-eklezjologia/.
Ludwig D., Theologie online. Die Göttinger Predigten im Internet und ihre Besucher. Momentaufnahme eines relationalen Geschehens, ‘Informationes Theologiae Europae’ 10 (2001), pp. 79–117.
Martin G.M., Predigt als ‘offenes Kunstwerk‘?, ‘Evangelische Theologie’ 44 (1984), pp. 46–58.
Martin G.M., Zwischen Eco und Bibliodrama. Erfahrungen mit einem neuen Predigtansatz, in: Predigt als offene s Kunstwerk. Homiletik und Rezeptionsästhetik, hrsg. v. E. Garhammer, H.G. Schöttler, München 1998, pp. 51–62.
Ne mbach U., Internethomiletik — eine faszinierende neue Disziplin. Am Beispiel der Göttinger Predigten dargestellt, ‘Evangelische Theologie’ 5 (2006), pp. 394–399.
Ryökäs E., Predigtgemeinschaft im Internet — eine Kirchengemeinschaft?, ‘Informationes Theologiae Europae’ 8 (1999), pp. 339–352.
Schröer H., Umberto Eco als Predigthelfer?, ‘Evangelische Theologie’ 44 (1984), pp. 58–63.
Sławiński H., Podmiot przepowiadania słowa w liturgii, in: Liturgia i przepowiadanie, red. W. Przyczyna, Kraków 2010, pp. 93–112.
Walczyk T., Bomba symulakrów — scena rzeczywistości ukryta za kulturą symulacji. Spektakl hiperrzeczywistości, ‘Humanistyka i Przyrodoznawstwo’ 21 (2015), pp. 195–208.