Słowa kluczowe
pustka
Rzeczywistość Ostateczna
bierność
kontemplacja
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł rozważa kwestię możliwości stosowania technik jogi klasycznej lub zen przez chrześcijan w celu osiągnięcia chrześcijańskiej doskonałości, powołując się na duchową doktrynę świętych karmelitańskich: Teresy od Jezusa a szczególnie Jana od Krzyża mówiącego o nicości. Autor artykułu przedstawia rozumienie pojęcia nicości w trzech omawianych szkołach, sprawdzając, czy za każdym razem mówią one o tym samym. Wniosek, do jakiego dochodzi, brzmi, że rozumienia te się nie pokrywają. Okazuje się, że jedynym wspólnym elementem tych szkół w omawianej kwestii jest subiektywne odczuwanie nicości/pustki. Innych podobieństw nie ma. Jest to spowodowane tym, że w jodze oraz zen jest mowa o obiektywnej pustce we władzach, którą należy osiągnąć, czemu przeciwni są święci karmelitańscy. Autor stawia sobie pytanie, czy teza zwolenników podobieństwa tych trzech doktryn, jest oparta na poprawnym zrozumieniu nauczania świętych Jana i Teresy. Wniosek — do jakiego dochodzi, zwracając uwagę na cel, który chce się osiągnąć w każdej z tych szkół — jest taki, że nie można się powoływać na doktrynę świętych Karmelu, aby usprawiedliwić stosowanie przez chrześcijan technik medytacyjnych (czy to jogi klasycznej, czy to zen), aby osiągnąć doskonałość chrześcijańską.
Bibliografia
Albert Karl, Wprowadzenie do filozoficznej mistyki, tłum. Józef Marzęcki, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2002.
Alvarez-Suárez Aniano, Unión con Dios, in: Diccionario de san Juan de la Cruz, ed. Eulogio Pacho, Monte Carmelo, Burgos 2000, pp. 1498–1505.
Behanan Kovoor T., Yoga: Its Scientific Basis, Dover Publications, Dover 2002.
Bryant Edwin, Yoga Sutras of Patanjali, in: Internet Encyclopedia of Philosophy. A peer-reviewed academic resource, https://iep.utm.edu/yoga/#H7 [accessed: 5.1.2022].
Choi Chong Hun, A Comparative Study of the Spirituality of St. John of the Cross and Dogen’s Zen Buddhism, doctoral dissertation, Faculty of Divinity, New College, University of Edinburgh, Edinburgh 2001, https://era.ed.ac.uk/handle/1842/19625 [accessed: 1.2.2022].
Congregation for the Doctrine of the Faith, Letter to the Bishops of the Catholic Church on Some Aspects of Christian Meditation, Vatican, October 15, 1989.
Dean Thomas, Masao Abe on Zen and Western Thought, ‘The Eastern Buddhist’ 23 (Spring 1990) 1, pp. 79–113.
Garcia Ciro, Antropologia sanjuanista, in: Diccionario de san Juan de la Cruz, ed. Eulogio Pacho, Monte Carmelo, Burgos 2000, pp. 123–142.
Guerra Santiago, Zen y Juan de la Cruz, in: Diccionario de san Juan de la Cruz, ed. Eulogio Pacho, Monte Carmelo, Burgos 2000, pp. 1555–1562,
Haro Iglesias Miguel Fermín de, OCD, Afectos, in: Diccionario de san Juan de la Cruz, ed. Eulogio Pacho, Monte Carmelo, Burgos 2000, pp. 22–29.
Haro Iglesias Miguel Fermín de, OCD, Apetitos, in: Diccionario de san Juan de la Cruz, ed. Eulogio Pacho, Monte Carmelo, Burgos 2000, pp. 144–160.
Herráis Maximiliano, Sensualidad, in: Diccionario de san Juan de la Cruz, ed. Eulogio Pacho, Monte Carmelo, Burgos 2000, pp. 1291–1297.
Jakubczak Krzysztof, Pozorne i rzeczywiste podstawy wspólnoty chrześcijańsko-buddyjskiej, in: Benares a Jerozolima. Przemyśleć chrześcijaństwo w kategoriach hinduizmu i buddyzmu, red. Krzysztof J. Pawłowski, Wydawnictwo Tyniec, Kraków 2007, pp. 205–238.
John of the Cross, The Ascent of Mount Carmel, in: The Collected Works of Saint John of the Cross, transl. by Kieran Kavanaugh OCD, Otilio Rodriguez OCD, Institute of Carmelite Studies, Washington, D.C. 1991, pp. 101–351.
John of the Cross, The Dark Night, in: The Collected Works of Saint John of the Cross, transl. by Kieran Kavanaugh OCD, Otilio Rodriguez OCD, Institute of Carmelite Studies, Washington, D.C. 1991, pp. 353–459.
John of the Cross, The Living Flame of Love, in: The Collected Works of Saint John of the Cross, transl. by Kieran Kavanaugh OCD, Otilio Rodriguez OCD, Institute of Carmelite Studies, Washington, D.C. 1991, pp. 633–717.
John of the Cross, The Spiritual Canticle, in: The Collected Works of Saint John of the Cross, transl. by Kieran Kavanaugh OCD, Otilio Rodriguez OCD, Institute of Carmelite Studies, Washington, D.C. 1991, pp. 461–630.
Johnston William, The Notion of Man in Zen, ‘Studia Missionalia’ 19 (1970), pp. 87–100.
Kwong-roshi Jakusho, Emptying into Spaciousness Learn to take the backward step that turns your light inward, illuminating your true self, ‘Tricycle. The Buddhist Review’, January 20, 2022, https://tricycle.org/article/mind-sky-jakusho-kwong/ [accessed: 15.3.2023].
Larson Gerald James, Classical Samkhya: An Interpretation of Its History and Meaning, Motilal Banarsidass, London 1998.
Mamić Javoc, San Giovanni della Croce e lo zen buddismo. Un confronto nella problematica dello svuotamento interiore, Teresianum, Roma 1982.
Morris Stephen, Beyond Christianity: Transcendentalism and Zen, ‘The Eastern Buddhist’ 24 (1991) 2, pp. 33–68.
Niziński Rafał Sergiusz, Doświadczenie mistyczne w doktrynie Świętego Jana od Krzyża. Analiza filozoficzna, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny, Poznań 2021.
Patańdżali, Wjasa, Jogasutry przypisywane Patańdżalemu i Jogabhaszja, czyli komentarz do Jogasutr przypisywany Wjasie, tłum. Leon Cyboran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
Pawłowski Krzysztof Jan, Dyskurs i asceza. Kształtowanie człowieczeństwa w kontekście mistyki filozoficznej, Wydawnictwo Tyniec, Kraków 2007.
Pawłowski Krzysztof Jan, Odnajdywanie kluczy poznania. Joga Patańdżalego a jarzmo Chrystusa, in: Benares a Jerozolima. Przemyśleć chrześcijaństwo w kategoriach hinduizmu i buddyzmu, red. Krzysztof J. Pawłowski, Wydawnictwo Tyniec, Kraków 2007, pp. 163–190.
Pawłowski Krzysztof Jan, Wąska ścieżka prawdy. Rozważania na podstawie filozofii jogi klasycznej oraz nauk św. Jana od Krzyża, Nomos, Kraków 1996.
Rodolfo Puglisi, El encuentro del catolicismo y el budismo en las espiritualidades argentinas contemporáneas. Una mirada etnográfica a los grupos Zendo Betania, ‘Publicar en antropología y ciencias sociales’ 19/20 (2016), pp. 53–71.
Puglisi Rodolfo, Carini Catón, Monjas y sacerdotes católicos como maestros zen. Historia de la escuela Zendo Betania, ‘Revista Brasileira de História das Religiões’ 29 (2017) 10, pp. 217–236.
Ruiz Federico, Síntesis doctrinal, in: Introducción a la lectura de San Juan de la Cruz, ed. Salvador Ros García, Junta de Castilla y León, Valladolid 1991, pp. 203–280.
Ruiz Federico, Unidad y contrastes: hermenéutica sanjuanista, in: Experiencia y pensamiento en san Juan de la Cruz, ed. Federico Ruiz, Editorial de Espiritualidad, Madrid 1990, pp. 17–52.
Schlüter Rodés Ana María, Las religiones orientales: zenbudismo y paz, in: Seminario de investigación para la paz. La paz es una cultura, ed. Luis López Yarto, Departamento de Cultura y Turismo, Zaragoza 2001, pp. 237–253.
Schlüter Rodés Ana María, Zendo Betania. Donde convergen zen y fe cristiana, Desclée De Brouwer, Bilbao 2016.
Siddheswarananda Swami, Hindu Thought and Carmelite Mysticism, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi 1998.
Sivananda Sri Swami, Raja Yoga Samadhi. Asamprajnata Samadhi or Nirbija or Nirbikalpa Samadhi, 2017, https://www.dlshq.org/discourse/feb2005.htm#asamprajnata [accessed: 8.2.2023].
Sokei-an, Sokei-an Says, ‘Zen Notes’ 1 (1954) 5, http://www.firstzen.org/ZenNotes/1954/1954-05_Vol_01_No_05_May_1954.pdf [accessed: 8.2.2023].
Stinissen Wilfrid, OCD, Ani joga, ani zen. Chrześcijańska medytacja głębi, tłum. Justyna Iwaszkiewicz, W drodze, Poznań 2000.
Suzuki Daisetz Teitaro, Essays in Zen Buddhism, Rider, London 1958; Grove Press, New York 1961.
Suzuki Daisetz Teitaro, The Zen Doctrine of No-Mind, The Significance of the Sutra of Hui-Neng (Wei-Lang), Rider, London 1949.
Taimni Iqbal Kishen, The Science of Yoga: The Yoga-Sutras of Patanjali in Sanskrit with Transliteration in Roman, Translation and Commentary in English, The Theosophical Publishing House, Adyar, Chennai, India–Wheaton, IL, USA 2001.
Teresa of Avila, The Book of Her Life, in: The Collected Works of St. Teresa of Avila, transl. by Kieran Kavanaugh OCD, Otilio Rodriguez OCD, vol. I, Institute of Carmelite Studies ICS Publications, Washington, D.C. 1987, pp. 15–367.
Teresa of Avila, The Interior Castle, in: The Collected Works of St. Teresa of Avila, transl. by Kieran Kavanaugh OCD, Otilio Rodriguez OCD, vol. II, Institute of Carmelite Studies ICS Publications, Washington, D.C. 1980, pp. 263–453.
Verlinde Józef Maria, Zakazany owoc. Z aśramu do klasztoru, Wydawnictwo M, Kraków 1999.
Whicher Ian, The mind ( citta): its nature, structure and functioning in classical yoga ( 1), ‘Nagoya Studies in Indian Culture and Buddhism: Sambhasa’ 18 (1997), pp. 35–62.
Whicher Ian, The mind ( citta): its nature, structure and functioning in classical yoga ( 2), ‘Nagoya Studies in Indian Culture and Buddhism: Sambhasa’ 19 (1998), pp. 23–82.
Whicher Ian, Unifying knowledge of prakriti in Yoga: samadhi-with-seed, ‘Nagoya Studies in Indian Culture and Buddhism: Sambhasa’ 28 (2010), pp. 1–81.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Rafał Sergiusz Niziński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.