Słowa kluczowe
homilia
dialogiczność przepowiadania
język i styl homilii
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest zaprezentowanie formalnych aspektów przepowiadania słowa Bożego w świetle wybranych wskazań zawartych w adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium papieża Franciszka. W artykule przyjęto metodę polegającą na analizie treści papieskiego dokumentu w odniesieniu do aktualnego nauczania Kościoła oraz współczesnej literatury z zakresu teologii i homiletyki. Omówiono dialogiczny charakter homilii, zasady jej przygotowania i wygłoszenia oraz rolę głoszącego. W artykule skoncentrowano się zwłaszcza na problematyce dotyczącej duchowego i osobistego przygotowania kaznodziei, potrzeby przejrzystości języka, usystematyzowanej strukturze homilii, konieczności dostosowania jej do sytuacji odbiorców oraz postawie cierpliwości i bezinteresowności. Artykuł jest próbą ukazania, że adhortacja Evangelii gaudium stanowi cenne źródło dla odnowy formalnych aspektów homilii we współczesnym Kościele.
Bibliografia
Adamek Z., Homiletyka, Tarnów 1992.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis, Kraków 2007.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini, Poznań 2010.
Broński, W., Homilia w dokumentach Kościoła współczesnego, Lublin–Tarnów 1999.
Broński W., Język kazań i zachowania niewerbalne kaznodziei w służbie nowej ewangelizacji, „Przegląd Homiletyczny” 9 (2005), s. 130–132.
Brzozowski M., Dialogiczny charakter przepowiadania, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 6 (1977), s. 99–100.
Cygański A., Dialogiczny wymiar homilii po Soborze Watykańskim II, Kraków 2018.
Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, Wrocław 2024.
Grzegorz Wielki, Księga reguły pasterskiej, tłum. E. Szwarcenberg-Czerny, Kraków 2003.
Jan Paweł II, List apostolski Dies Domini, Wrocław 1999.
Kongregacja ds. Biskupów, Instrukcja na temat pasterskiej posługi biskupów Ecclesiae imago, w: Posoborowe prawodawstwo kościelne, t. 4, z. 1, red. E. Sztafrowski, Warszawa 1975.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Kapłan głosiciel słowa, szafarz sakramentów i przewodnik wspólnoty w drodze do trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, Tarnów 1999.
Korolko M., Podręcznik retoryki homiletycznej, Kraków 2010.
Panuś K., Ani długie, ani krótkie, lecz w sam raz! Przymiot brevitas w kazaniu, „Przegląd Homiletyczny” 8 (2004), s. 145–152.
Panuś K., Sztuka głoszenia kazań, Kraków 2008.
Panuś K., Zasada pondus et ordo w adhortacji „Evangelii Gaudium” i jej przesłanie dla kaznodziejstwa, „Roczniki Teologiczne” 12 (2014), s. 7–19.
PAP / pk, Papież: Kazanie ma trwać „8–10 minut”, wystarczy jeśli wierni zapamiętają „jedną myśl”, https://deon.pl/kosciol/papiez-kazanie-ma-trwac-8-10-minut-wystarczy-jesli-wierni-zapamietaja-jedna-mysl,2398433 [dostęp: 19.1.2025].
Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi, Wrocław 2001.
Przemówienie papieża Franciszka do słowackiego duchowieństwa, tłum. S. Tasiemski, https://www.ekai.pl/dokumenty/przemowienie-papieza-franciszka-do-slowackiego-duchowienstwa-13-wrzesnia-2021/ [dostęp: 19.1.2025].
Sławiński H., Liturgia słowa i liturgia eucharystyczna jako jeden akt liturgiczny, „Przegląd Homiletyczny” 11 (2007), s. 19–32.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Sobór Watykański II, Konstytucja o Liturgii Sacrosanctum Concilium, w: Sobór Watykański II: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Szewczyk L., Odnowa przepowiadania słowa Bożego w (archi)diecezji katowickiej po Soborze Watykańskim II. Studium homiletyczne, Katowice 2009.
Św. Augustyn, De doctrina Christiana. O nauce chrześcijańskiej, tłum. J. Sulowski, Warszawa 1989.
Twardy J., Aktualizacja słowa Bożego w kaznodziejstwie, Przemyśl 2009.
Twardy J., Koncepcja pracy twórczej nad kazaniem, Rzeszów 1998.
Twardy J., Proces przygotowania homilii, „Roczniki Teologiczne” 12 (2014), s. 73–87.
Zdunkiewicz-Jedynak D., Językowe środki perswazji w kazaniu, Kraków 1996.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Adam Bilski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.