Schlagworte
Arka
Dagon
pokłon
głowa
ręce
próg
Zitationsvorschlag
Abstract
1 Sm 4 opisuje dwie bitwy, do których doszło pod Eben-Haezer. Obie zakończyły się klęską Izraelitów. Arka Boża — jako trofeum wojenne — została zabrana przez Filistynów i umieszczona w świątyni Dagona, w Aszdodzie. Te wydarzenia nie świadczyły o bezsilności JHWH, lecz były przejawem Jego suwerennej decyzji. W ten sposób JHWH chciał upomnieć Izraelitów, objawić swą wyższość nad Dagonem oraz doświadczyć Filistynów. W artykule przeanalizowano perykopę 1 Sm 5,1–5. To opowiadanie miało uzmysłowić Izraelitom, jak potężny jest ich Bóg, i zachęcić ich do wierności JHWH, ale też dodawać otuchy w trudnych czasach. Autor — posługując się metodą historyczno-krytyczną — starał się zaprezentować strukturę badanej perykopy oraz kilkuetapowy proces poniżania Dagona. Podjęte czynności badawcze pozwoliły odpowiedzieć na pytania, czy profanacja figury filistyńskiego bożka była dziełem przypadku i czy można mówić o gradacji skutków konfrontacji JHWH z Dagonem.
Literaturhinweise
Arnold B., 1 & 2 Samuel, Grand Rapids 2003.
Bartoszewicz D., Ośrodki kultu starotestamentalnego, w: Pan tam jest. Jego Magnificencji Ks. Prof. Ryszardowi Rumiankowi in memoriam, red. Z. Godlewski, Warszawa 2011, s. 117–144.
Bergen R., 1, 2 Samuel, Nashville 2001.
Campbell A., The Ark Narrative (1 Sam 4–6; 2 Sam 6): A Form-Critical and Traditio-Historical Study, Missoula 1975.
Campbell A., 1 Samuel, Grand Rapids 2003.
Campbell A., O’Brien M., Pierwsza i Druga Księga Samuela, w: Międzynarodowy Komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, red. oryg. W.R. Farmer i in., red. wyd. pol. W. Chrostowski i in., tłum. T. Mieszkowski, Warszawa 2000, s. 477–513.
Chrostowski W., Czyja Ziemia Święta — panorama historyczna, „Collectanea Theologica” 74 (2004) 2, s. 9–45.
Clarke A., Clarke’s Commentary: First Samuel (electronic ed.), Albany 1999.
Dąbrowski E., Religia Kananejczyków i Fenicjan, w: Religie świata, red. E. Dąbrowski, Warszawa 1957, s. 191–206.
Długoborski S., Sakralne trofea wojenne w świetle tekstów biblijnych, „Scripta Biblica et Orientalia” 2 (2010), s. 83–93.
Ewangelia arabska Jana, przekład i oprac. M. Starowieyski, w: Apokryfy Nowego Testamentu. Ewangelie apokryficzne (Fragmenty. Narodzenie i dzieciństwo Maryi i Jezusa), t. I/1, red. M. Starowieyski, Kraków 2020, s. 230–245.
Filipiak M., Arka Przymierza i Namiot Spotkania — najstarsza świątynia Starego Testamentu, „Poznańskie Studia Teologiczne” 1 (1972), s. 211–220.
Flawiusz J., Wojna żydowska, tłum. J. Radożycki, Warszawa 1991.
Gordon R., 1 & 2 Samuel, Sheffield 1998.
Hentschel G., 1 Samuel, w: Die Neue Echter Bibel. Kommentar zum Alten Testament mit der Einheitsübersetzung, hrsg. v. J. Plöger, J. Schreiner, Würzburg 1994, s. 29–159.
Keil C., Delitzsch F., Joshua, Judges, Ruth, 1 & 2 Samuel, Peabody 1996.
Klein R., 1 Samuel, Dallas 2002.
Klinkowski J., Arka Przymierza. Od Synaju do Aksum, Wrocław 2010.
Klinkowski J., Zaginięcie Arki Przymierza w świetle tekstów biblijnych i tradycji, „Perspectiva” 7 (2008) 2, s. 103–124.
Lemański J., Arka Przymierza w dziejach narodu wybranego. Pomiędzy historią a teologią, Szczecin 2006. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1392
Lemański J., Opowiadanie o Arce przymierza (1 Sm 4,1–7,1; 2 Sm 6) jako klucz do teologii Ksiąg Samuela, „Scriptura Sacra” 11 (2007), s. 5–31.
Mendecki N., Filistyni, Aramejczycy i Kananejczycy w drugiej połowie drugiego tysiąclecia przed Chr., „Collectanea Theologica” 56 (1986) 3, s. 43–46.
Miller P., Roberts J., The Hand of the Lord: A Reassessment of the “Ark Narrative” of 1 Samuel, Baltimore 1977.
Mozgol A., Arka Przymierza, w: Życie religijne w Biblii, red. G. Witaszek, Lublin 1999, s. 37–65.
Mozgol A., Teologia Arki Przymierza w Psalmach i w tradycji prorockiej (Ps 132; Jr 3,14–18; 2 Mch 2,1–8), Katowice 2003.
Omanson R., Ellington J., A Handbook on the First Book of Samuel, New York 2001.
Polok B., Wprowadzenie do ksiąg Starego Testamentu, Opole 1999.
Robinson G., Let Us Be Like the Nations: A Commentary on the Books of 1 and 2 Samuel, Grand Rapids–Edinburgh 1993. DOI: https://doi.org/10.5040/bci-009g
Rost L., Das kleine Credo und andere Studien zum Alten Testament, Heidelberg 1965.
Rumianek R., Znaki świętości Jerozolimy, w: „Pan moją mocą i pieśnią” (Ps 118,14). Prace dedykowane Ks. Prof. Tadeuszowi Brzegowemu w 65. rocznicę urodzin, red. S. Koperek, Kraków 2006, s. 219–229.
Ryken L., Wilhoit J., Longman T., Filistyn, w: Słownik symboliki biblijnej, red. oryg. L. Ryken, J. Wilhoit, T. Longman, red. wyd. pol. W. Chrostowski, tłum. Z. Kościuk, Warszawa 2003, s. 202.
Ryken L., Wilhoit J., Longman T., Padać na twarz, w: Słownik symboliki biblijnej, red. oryg. L. Ryken, J. Wilhoit, T. Longman, red. wyd. pol. W. Chrostowski, tłum. Z. Kościuk, Warszawa 2003, s. 669.
Schicklberger F., Die Ladeerzählung des ersten Samuel-Buches. Eine literaturwissenschaftliche und theologiegeschichtliche Untersuchung, Würzburg 1973.
Septuaginta, czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami, przekład i oprac. R. Popowski, Warszawa 2014.
Smith J., 1 & 2 Samuel, Joplin 2000.
Spence-Jones H., The Pulpit Commentary: 1 Samuel, Bellingham 2004.
Stirrup A., “Why Has Yahweh Defeated Us Today before the Philistines?”: The Question of the Ark Narrative, „Tyndale Bulletin” 51 (2000), s. 81–100. DOI: https://doi.org/10.53751/001c.30285
Szamocki G., Palec to Boży (Wj 8,15ab). Dlaczego palec a nie ręka?, „Studia Gdańskie” 15–16 (2002–2003), s. 5–17.
Toorn K. van der, Houtman C., David and the Ark, „Journal of Biblical Literature” 113 (1994) 2, s. 209–231. DOI: https://doi.org/10.2307/3266511
Tryl F., Kryzys roku 1200 przed Chrystusem — Ludy Morza — Filistyni, „Zeszyty Naukowe KUL” 47 (2004) 4, s. 69–95.
Tsumura D., The First Book of Samuel, Grand Rapids 2007. DOI: https://doi.org/10.5040/bci-008q
Tyloch W., Religie Fenicji i Syrii, w: Zarys dziejów religii, red. J. Keller, Warszawa 1986, s. 327–338.
Van Seters J., In Search of History: Historiography in the Ancient World and the Origins of Biblical History, New Haven 1983.
Walton J., Matthews V., Chavalas M., Komentarz historyczno-kulturowy do Starego Testamentu, red. wyd. pol. W. Chrostowski, tłum. Z. Kościuk, Warszawa 2014.
Watson J.D., Słowo greckie na każdy dzień roku. Inspiracje z Nowego Testamentu, tłum. W. Tasak, Warszawa 2017.
Watson J.D., Słowo hebrajskie na każdy dzień roku. Inspiracje ze Starego Testamentu, tłum. A. Czwojdrak, Warszawa 2017.
Willis J., An Anti-Elide. Narrative Tradition from a Prophetic Circle at the Ramah-Sanctuary, „Journal of Biblical Literature” 90 (1971) 3, s. 288–308. DOI: https://doi.org/10.2307/3262718
Lizenz
Copyright (c) 2024 Łukasz Florczyk
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Keine Bearbeitungen 4.0 International.