Abstract
Celem prezentowanego artykułu jest spojrzenie na miejsce małżeństwa w drodze ku dorosłości. Proces ten wiąże się z określonym typem transformacji i przejścia od „ja” do „my”, od samo-skupienia na sobie do ofiarnej relacji we dwoje. W celu analizy tego zjawiska dokonano przeglądu i opisu teoretycznych fundamentów prezentowanego tematu, które następnie spróbowano zestawić z rezultatami empirycznych badań dotyczących kryteriów dorosłości w opinii studentów pomiędzy 18. a 30. rokiem życia. Do tego celu wykorzystano polską wersję Kwestionariusza Kryteriów Dorosłości (KKD). Wyniki badań wskazują na to, że istotnymi kamieniami milowymi dorosłości są dla studentów między innymi: przyjmowanie odpowiedzialności za własne czyny, kontrola emocji, unikanie zachowań ryzykownych, niezależność od rodziców czy zdolność zapewnienia bezpieczeństwa rodzinie. Małżeństwo, które kiedyś było ważnym wyznacznikiem dorosłości, obecnie ustępuje miejsca relacjom partnerskim. Badania jednocześnie wskazują, że wkraczanie w dorosłość i podjęcie decyzji o zawarciu trwałego, długoterminowego związku, jakim jest małżeństwo, wymaga przejścia przez dwa istotne procesy. Pierwszym jest skupienie na sobie i rozwiązanie tożsamościowego zamętu, a dopiero kolejnym zaangażowanie w relacje z innymi. Rolą znaczących dorosłych jest umiejętne wsparcie młodego pokolenia w odpowiedzialnym i świadomym przejściu od „bycia dla siebie” do ofiarnego „bycia dla innych”. Osobista zgoda na zaangażowanie w relacje i tożsamościowa identyfikacja w oparciu o trwałe więzi tworzą przestrzeń na stawanie się dojrzałym dorosłym.
##plugins.themes.healthSciences.section.funding##
aattitudes towards marriage
Literaturhinweise
Arnett J.J., Are College Students Adults? Their Conceptions of the Transition to Adulthood, „Journal of Adult Development” 4 (1994) 1, s. 213–224. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02277582
Arnett J.J., Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties, „American Psychologist” 55 (2000), s. 469–480. DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.55.5.469
Arnett J.J., Learning to stand alone: The contemporary American transition to adulthood in cultural and historical context, „Human Development” 41 (1998), s. 285–315. DOI: https://doi.org/10.1159/000022591
Arnett J.J., Young people’s conceptions of the transition to adulthood, „Youth & Society” 29 (1997), s. 3–23. DOI: https://doi.org/10.1177/0044118X97029001001
Arnett J.J., Taber S., Adolescence terminable and interminable: When does adolescence end? „Journal of Youth and Adolescence” 23 (1994), s. 517–537. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01537734
Bakiera L., Postawy młodych dorosłych wobec małżeństwa, „Psychologia rozwojowa” 13 (2008) 3, s. 67–78.
Barnett R.C., Gareis K.C., James J.B., Steele J., Planning ahead: College seniors’ concerns about career-marriage conflict, „Journal of Vocational Behavior” 62 (2003), s. 305–319. DOI: https://doi.org/10.1016/S0001-8791(02)00028-3
Brown S.L., Sanchez L.A., Nock S.L., Wright J.D., Links between premarital cohabitation and subsequent marital quality, stability, and divorce: A comparison of covenant versus standard marriages, „Social Science Research” 35 (2006), s. 454–470. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2006.03.001
Brzezińska A.I., Kaczan R., Piotrowski K., Rękosiewicz M., Odroczona dorosłość: fakt czy artefakt?, „Nauka” 4 (2011), s. 67–107.
Buchmann M.C., Kriesi I., Transition to Adulthood in Europe, „Annual Review of Sociology” 37 (2011), s. 481–503. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-soc-081309-150212
Carroll J., Badger S., Willoughby D., Nelson L., Madsen S., McNamara Barry C., Ready or Not? Criteria for Marriage Readiness Among Emerging Adults, „Journal of Adolescent Research” 24 (2009) 3, 349–357. DOI: https://doi.org/10.1177/0743558409334253
Cohen P., Kasen S., Chen H., Hartmark C., Gordon K., Variations in patterns of developmental transitions in the emerging adulthood period, „Developmental Psychology” 39 (2003), s. 657–669. DOI: https://doi.org/10.1037/0012-1649.39.4.657
Coontz S., The World Historical Transformation of Marriage, „Journal of Marriage and Family”, 66 (2004) 4, s. 974–979. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0022-2445.2004.00067.x
Grulowski B., Sakramentalność małżeństwa w aspekcie psychologicznym, Pelpin 2006.
Gurba E. Wczesna dorosłość, w: Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Warszawa 2011, s. 287–311.
Inicjacja seksualna, https://osrodkiterapii.pl/coraz-nizszy-wiek-inicjacji-seksualnej-jak-to-wyglada-w-polsce-i-innych-krajach/ [dostęp: 1.2.2024].
Janicka I., Perspektywy związków kohabitacyjnych, w: Psychologia rodziny, Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, red. T. Rostowska, Warszawa 2009, s. 47–59.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Kwak A., Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Warszawa 2005.
Larson J.H., The Verdict on Cohabitation vs. Marriage, „Marriage and Family” 23 (2001), s. 7–12.
Marcia J.E., Development and validation of ego — identity status, „Journal of Personality and Social Psychology” 3 (1966) 5, s. 551–558. DOI: https://doi.org/10.1037/h0023281
Marcia J.E., Identity in adolescence, w: Handbook of adolescent psychology, ed. by J. Adelson, New York 1980, s. 159–187.
Miluska J., Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia, Poznań 1996.
Murawski R., Problematyka wieku dorastania, w: Teoretyczne założenia katechezy młodzieżowej, red. R. Murawski, Warszawa 1989, s. 10–26.
Naude L., To Be or Not to Be an Adult? Markers of Adulthood among South African Emerging Adults, poster session, SEEA Conferences, Toronto 2019.
Oleś P., Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa 2012.
Pilarczyk H., Wieradzka-Pilarczyk A., Psychologiczne i religijne aspekty dojrzałości nupturientów do zawarcia sakramentalnego związku, Poznań 2010.
Pindur A., Związki intymne okresu dorastania i wczesnej dorosłości a tożsamość psychospołeczna, Poznań 2000 (niepublikowany maszynopis pracy magisterskiej).
Przetacznik-Gierowska M., Zasady i prawidłowości psychicznego rozwoju człowieka, w: M. Tyszkowa, Psychologia rozwoju człowieka, t. 1: Zagadnienia wstępne, Warszawa 2000, s. 54–87.
Przybył I., Od panieństwa do małżeństwa. Zmiana statusu a transformacja tożsamości, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny” 4 (2016), s. 233–246. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2016.78.4.17
Rocznik Demograficzny 2023, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2023,3,17.html [dostęp: 15.3.2024].
Ryś M., Sztajerwald T., Psychologiczne aspekty dojrzałości do małżeństwa, „Fides et Ratio” 37 (2019) 1, s. 158–183.
Slany K., Socjo-demograficzne aspekty „syndromu opóźniania” i jego konsekwencje dla polityki społecznej, „Roczniki Socjologii Rodziny” 17 (2006), s. 13–25.
Stańczak J., Stelmach K., Urbanowicz M., Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, GUS, 2016, https://tiny.pl/7xkht [dostęp: 15.1.2020], https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:Marriages_and_births_in_Poland/pl&oldid=265876#Wzrost_wieku_kobiet_rrod.C4.85cych_dziecko [dostęp: 15.3.2024].
Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa 2012.
Tanner J.L., Recentering during emerging adulthood: A critical turning point in lifespan development, w: Emerging adults in America: Coming of age in the 21st century, ed. by J.J. Arnett, J.L. Tanner, Washington DC 2006, s. 21–55. DOI: https://doi.org/10.1037/11381-002
The nations of Europe by the average age at first marriage, https://www.worldatlas.com/articles/the-nations-of-europe-by-the-average-age-at-first-marriage.html [dostęp: 15.6.2023].
Tyszka Z., Socjologia rodziny, Warszawa 1974.
Van de Velde C., Devenir adulte Sociologie comparée de la jeunesse en Europe, Paris 2008, https://journals.openedition.org/osp/1876 [dostęp: 15.3.2024]. DOI: https://doi.org/10.3917/puf.vande.2008.01
Vespa J., The Changing Economics and Demographics of Young Adulthood: 1975–2016, „Current Population Reports” (2017), https://glga.info/wp-content/uploads/1/2017/04/Changing-Economics-Demo-of-Young-Adulthood.pdf [dostęp: 1.2.2024].
Walczak A., What Does It Mean to Be an Adult? Adulthood Markers in the Perspective of Emerging Adults, „Emerging Adulthood” 11 (2023), s. 1335–1345. DOI: https://doi.org/10.1177/21676968231194887
Wasilewska Ż.M., „Wartości i kształtowanie się tożsamości a postrzegana jakość związku kohabitacyjnego, w: Młoda psychologia, red. E. Topolewska, E. Skimina, S. Skrzek, t. 2, Warszawa 2014, s. 125–143, https://liberilibri.pl/ [dostęp: 15.3.2024].
Wieradzka-Pilarczyk A., Tożsamość religijna młodych Polaków, Poznań 2015.
Wiszejko-Wierzbicka D., Kwiatkowska A., Wchodzenie w dorosłość. Ogólnopolskie badanie młodych Polaków w wieku 18–29 lat, „Studia Socjologiczne” 229 (2017) 2, s. 147–176.
Witkowski L., Rozwój i tożsamość w cyklu życia, Toruń 2000.
Zimmer-Gembeck P., Intimacy dating goals and relationship satisfaction during adolescence and emerging adulthood: identity formation, age and sex as moderators, „International Journal of Behavioral Development” 30 (2006) 2, http://www.sdrs.info/documents/PDF/Z-g_IJBD.pdf [dostęp: 14.1.2015]. DOI: https://doi.org/10.1177/0165025406063636
Lizenz
Copyright (c) 2024 Anna Wieradzka-Pilarczyk
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Keine Bearbeitungen 4.0 International.