Abstract
The Eucharist, as a sacramental sign, commemorates the act of redemption, manifesting in the form of the Body and Blood of Christ. However, for the sacramental presence of Christ — realized through the elements of bread and wine — to bear fruit, mere ritual gestures performed within the Church are insufficient. What is required is the self-sacrifice of the Eucharistic assembly itself, coupled with its openness to the life-giving power of the Holy Spirit. This openness allows for a deeper understanding of the sacramental signs, free from the expectation of purely material or causal interpretations. In order to grasp even a fragment of the profound mystery that is the Eucharist, and to engage with an apophatic attitude that embraces the inexpressibility of its reality, one must first approach the fullness of Christian truth. Such an approach helps resist the temptation to relentlessly question the nature of Eucharistic transformation — questions to which no easy or unequivocal answers exist. The intensification of such inquiries may lead to misguided theoretical pursuits, against which even a moderate form of the apophatic Christian tradition would stand in opposition. This theoretical framework provides a unique context for a deeper exploration of the apophatic motif in the transformation of the Eucharistic elements, particularly in relation to the paschal faith, ontological transformation, the fullness of the sacramental sign, and the communal participation in the Eucharistic meal.
References
Adversus hearesis, IV, 34.
Afanasjew M., Trapieza Gospodnia, Paris 1952.
Antoniewicz M., Chrystologiczno-sakramentalne podstawy „mistyki” Eucharystii w „Deus caritas est” Benedykta XVI, „Poznańskie Studia Teologiczne” 23 (2009), s. 103–113. DOI: https://doi.org/10.14746/pst.2009.23.8
Boska Liturgia z komentarzem i częściami zmiennymi. Tekst ukraińsko-polski, Warszawa 2004.
Filip Melanchthon, „Apologia Confessionis Augustanae”. Die Bekenntnisschriften der evangelisch‑lutherischen Kirche, hrsg. im Gedenkjahr der Augsburgischen Konfession 1930, Göttingen 1998, s. 328–331.
Florowski G., Jewcharistija i sobornost’, „Put’” 5 (1929) 19, s. 9–12.
Hryniewicz W., Nasza pascha z Chrystusem. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, Lublin 1987.
Hryniewicz W., U źródeł eklezjologii eucharystycznej, „Collectanea Theologica” 52 (1982) 2, s. 69–83.
In Epistole ad Haebr., Homilia XVII, PG. LXIII, 131.
Iserloh E., Das Herrenmahl im römisch-katholischen und evangelischen Gespräch, „Theologische Revue” 75 (1979), s. 177–182.
Jan Damasceński, Wykład wiary prawdziwej, tłum. B. Wojkowski, Warszawa 1969.
Kars A., What is “negative theology”? Lessons from the encounter of two Sufis, „Journal of the American Academy of Religion” 86 (2016) 1, s. 181–211. DOI: https://doi.org/10.1093/jaarel/lfx025
Klinger J., Geneza sporu o epiklezę. Eschatologiczny i memorialny aspekt Eucharystii w kanonie pierwszych wieków, Warszawa 1969.
Longosz S., Cześć Eucharystii w starożytności chrześcijańskiej. Jezus eucharystyczny, red. M. Rusecki, M. Cisło, Lublin 1997, s. 61–80.
Marion J.-L., Idol i dystans, tłum. W. Starzyński, U. Idziak-Smoczyńska, Kraków 2016.
Meyendorff J., Jak prawosławni rozumieją Eucharystię, „Concilium” 1–10 (1966/67), s. 162–164.
Mielczarek J., Komunia pod dwiema postaciami w ustawodawstwie Kościoła zachodniego, Lublin 1983.
Moskałyk J., Ontologiczne zrównanie w miłości, „Teologia dogmatyczna” 16 (2021), s. 57–70.
Paprocki H., Prawosławne rozumienie związku Eucharystii z Kościołem, „Sympozjum” 15 (2011) 1(20), s. 49–59.
Pseudo-Dionizy Areopagita, „Listy”. Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, Kraków 1997.
Rojek P., Logika teologii negatywnej, „Pressje” 29 (2012), s. 216–231.
Salij J., Główne kontrowersje teologiczne wokół komunii niemowląt, Warszawa 1983.
Salij J., Grecko-łaciński spór o komunię niemowląt, „Studia Theologica Varsaviensia” 16 (1978) 2, s. 111–136.
Scheffczyk L., Ergebnisse und Ausblicke der neueren Diskussion um die eucharistische Wandlung, „Münchener theologische Zeitschrift” 30 (1979), s. 192–207.
Schmemann A., Vvedenije v liturgiczeskoje bogoslovije, Paris 1961.
Schmemann A., Eucharystia — Misterium Kościoła, tłum. A. Tuczyński, Białystok 1997.
Schneider T., Zeichen der Nähe Gottes. Grundriss der Sakramentologie, Mainz 1979.
Szafrański A., Paschalny, eschatologiczny i eklezjalny charakter Komunii św., „Collectanea Theologica” 41 (1971) 1, s. 5–24.
License
Copyright (c) 2024 Jarosław Moskałyk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.