Słowa kluczowe
geneza
Chrystus
Duch Święty
personalizm
odnowa
eklezjologia
charyzmaty
communio
Jak cytować
Abstrakt
Chrystologiczno-pneumatologiczny charakter posoborowej eklezjologii, dowartościowujący osobowo- wspólnotowy (relacyjny) i historiozbawczo-eschatologiczny charakter Kościoła oraz przywracający właściwe miejsce w eklezjologii instytucjonalno-społecznościowemu wymiarowi Kościoła otwiera możliwość poszerzenia tradycyjnego ujęcia ustanowienia Kościoła jako historiozbawczego zespołu działań Chrystusa. Pogłębiona refleksja teologiczna nad pneumatologiczno-osobowym (communio) charakterem Kościoła pozwala mówić o jego permanentnym personalno-pneumahagijnym procesie nieustannego rodzenia się w osobie ochrzczonego i we wspólnocie wiary. Stała obecność i oddziaływanie Ducha we wspólnocie Kościoła i jej działaniach obejmuje urzędy, posłannictwo ewangelizacyjne i środki uświęcenia, ale także różnorakie dary (charyzmaty) Ducha Świętego i rozwój bądź odnowę życia wiary pojedynczych chrześcijan i wspólnoty. Aspekty permanentnej eklezjogenezy mogą mieć różny stopień intensywności i formy, wszystkie one są jednak pochodną oddziaływania Ducha posłanego uczniom przez Chrystusa i bazują na osobowym, komunijnym, wydarzeniowym (historycznym) i procesualnym charakterze wiary jako communio z Chrystusem i braćmi. Postacie permanentnej eklezjogenezy można widzieć w eschatologicznym, ukierunkowującym Kościół dynamizmie napięcia między „już” a „jeszcze nie” królestwa Bożego, w wydarzeniowo-donatywnym charakterze wiary jako przeżywanej wspólnoty z Jezusem i jej procesualnym charakterze, w sposobie nadawania życiodajnego charakteru i owocności wierze, w generowaniu nowych rzeczywistości eklezjalnych, wyraźnie przekraczających ludzkie możliwości, w ukierunkowaniu ku przyszłości misyjnej i teologicznej otwartości i uniwersalności Kościoła.
Bibliografia
Araszczuk S., Język i formy pobożności ludowej, “Seminare. Poszukiwania naukowe” 20 (2004), pp. 163–179.
Bartnik C.S., Dogmatyka katolicka, cz. 2, Lublin 2003.
Bartnik C.S., Osobowy byt Kościoła, in: Kościół w świetle Biblii, red. J. Szlaga, Lublin 1984, pp. 163–175.
Biela B., Struktura eklezjalnej wspólnoty we współczesnym nauczaniu Kościoła, “SSHT 2 (2011), pp. 529–546.
Coenen L., ἐκκλησία, in: Theologisches Begriffslexikon zum Neuen Testament, hrsg. v. L. Coenen, K. Haacker, Witten 20143, pp. 1136–1150.
Congar Y., Wierzę w Ducha Świętego. Duch Święty w „ekonomii”. Objawienie i doświadczenie Ducha, t. 1, tłum. A. Paygert, Warszawa 1995.
Congar Y., Wierzę w Ducha Świętego. „Panem jest Duch i daje życie” (2 Kor 3,17), t. 2, tłum. L. Rutkowska, Warszawa 1995.
Cordes P., „Ducha nie gaście”. Chryzmaty i nowa ewangelizacja, tłum. J. Sobociński, Gorzów Wielkopolski 1990.
Czaja A., Eklezjologia komunijna — próba określenia wartości i możliwości rozwoju, RT 55 (2008) 7, pp. 5–15.
Czaja A., Jedna osoba w wielu osobach. Pneumatologiczna eklezjologia Heriberta Mühlena, Opole 1997.
Czaja A., Podstawowe elementy eklezjologii «communio», “Teologia Praktyczna” 3 (2002), pp. 44–58.
Funk R.Y.K., Ciało Chrystusa, in: Słownik teologii św. Pawła, red. G.H. Hawthrone, R.P. Martin, D.G. Reid, tłum. zespół, Warszawa 2010, pp. 129–135.
Gręś S., Eschatyczny wymiar obecności Ducha Świętego w ziemskim życiu człowieka, in: Duch Odnowiciel, (Kolekcja Communio vol. 12), Poznań 1998, pp. 341–354.
Hryniewicz W., Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, t. 2, Lublin 1987.
Jaśkiewicz S., Eklezjologia ludu Bożego w nurcie II Soboru Watykańskiego, in: Kościół lokalny w Kościele Chrystusa, red. R. Kantor, Kraków 2015, pp. 7–32.
Kasper W., Jezus Chrystus, tłum. B. Białecki, Warszawa 1983.
Kasper W., Kościół jako wspólnota. Refleksje nad eklezjologiczną ideą przewodnią Soboru Watykańskiego II, ComP 6 (1986) 4, pp. 28–42.
Kasprzak A.A., Pneumatologia w eklezjologii Konstytucji Lumen gentium Soboru Watykańskiego II z perspektywy teologii Yves’a Congara, “Poznańskie Studia Teologiczne” 33 (2018), pp. 41–65.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego o niektórych aspektach Kościoła pojętego jako komunia „Communionis notio” (1992).
Kongregacja Nauki Wiary, List Iuvenescit Ecclesia na temat relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła (2016).
Kratz R.G., Kirche/Gemeinde (K./G.), in: Handbuch theologischer Grundbegriffe zum Alten und Neuen Testament (HGANT), hrsg. v. A. Berlejung, Ch. Frevel, 2015, pp. 286–289.
Kraus G., Die Kirche — Gemeinschaft des Heils: Ekklesiologie im Geist des Zweiten Vatikanischen Konzil, Regensburg 2012.
Królikowski J., Kościół w Jezusie Chrystusie: Chrystologiczno-pneumatologiczna geneza Kościoła, Kraków 2015.
McVay J.K., Głowa, Chrystus jako, in: Słownik teologii św. Pawła, Słownik teologii św. Pawła, red. G.H. Hawthrone, R.P. Martin, D.G. Reid, tłum. zespół, Warszawa 2010, pp. 268–269.
Mühlen H., Kirche wächst von innen: Weg zu einer glaubensgeschichtlich neuen Gestalt der Kirche. Neubestimmung des Verhältnisses von Kirche und Gesellschaft, Paderborn 1996.
Mühlen H., Una Mystica Persona. Die Kirche als das Mysterium der heilsgeschichtlichen Identität des Heiligen Geistes in Christus und den Christen: Eine Person In Vielen Personen, München–Paderborn 1968.
Nadbrzeżny A., Granice Kościoła jako problem hermeneutyczny, in: Koło Naukowe Teologów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, XLVI Tydzień Eklezjologiczny. Święty Kościół grzesznych ludzi (31 marzec – 3 kwiecień 2014 r.), Lublin 2014, pp. 64–78.
Neuner P., Zulehner P.M., Zrozumieć Kościół. Eklezjologia praktyczna, tłum. A. Kalbarczyk, Poznań 2016.
OʼBrien P.T., Kościół, in: Słownik teologii św. Pawła, red. G.H. Hawthrone, R.P. Martin, D.G. Reid, tłum. zespół, Warszawa 2010, pp. 402–410.
Pius XII, Mystici Corporis Christi, encyklika (1943).
Pozo G. del, Chrześcijańskie życie w Duchu i według Ojca, tłum. L. Balter, in: Duch Odnowiciel [Kolekcja Communio 12], Poznań 1998, pp. 218–232.
Ratzinger J., Ruchy kościelne i ich miejsce w teologii, tłum. Z. Kijas, “PostScriptum” 6 (1998), pp. 8–32.
Saarinen M.F., The Life Cycle of a congregation, Washington 1989.
Sikora R.A., Kościół jako Ciało Chrystusa w Kol i Ef, RT 44 (1997) 1, pp. 129–138.
Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002.
Suenens L.J., Kim jest Ona. Synteza mariologii, tłum. anon., Warszawa 1988.
Sullivan F.A., Duch Święty „zasadą jedności Kościoła”, ComP 8 (1988) 2, pp. 10–14.
Vass G., Die Kirche als Geistwerdung und Person werden der menschlichen Gesellschaft: Eine Auseinandersetzung mit Schleiermachers pneumatologischer Grundformel der Ekklesiologie, ZKTh 100 (1978) 1, pp. 140–177.
Wenk M., Duch Święty, tłum. R. Paprocki, in: Słownik nauczania Jezusa oraz tematów czterech Ewangelii. Komentarz tematyczny do Nowego Testamentu, t. 1, red. J.B. Green, J.K. Brown, N. Perrin, Warszawa 2017, pp. 145–151.
Wons K., Rozwój i zamieranie instytutów zakonnych, Kraków 2008 https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/rozwoj_i_zamieranie_04.html.
Zulehner P.M., Grundkurs gemeindlichen Glaubens, Düsseldorf 1992.