Abstrakt
The article analyses the structural, pragmatic, cognitive and stylistic aspects of a handbook entitled Introduction to governance, featured in the first Polish popular-scientific journal – “Nowe Wiadomości Ekonomiczne i Uczone” published in Warsaw in 1758–1761 by Wawrzyniec Mitzler de Kolof. It has been demonstrated that the text under analysis, which can be classified as a utility text, shows conspicuous elements of two styles – ordinary (unsophisticated vocabulary; simple syntactic structures; proverbs) and scholarly (pronounced text segmentation, perspective of the author setting himself aside from the recipient; economic terminology; defining new or more difficult concepts; references to foreign (Latin and/or German) counterparts of Polish names of plants).
Bibliografia
Aleksandrowska E., 1976, Mitzler de Kolof Wawrzyniec Krzysztof, w: Polski słownik biograficzny, red. E. Rostworowski, t. XXI, Wrocław, s. 389–392.
Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
Bralczyk J., 2001, O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa.
Dobrzyńska T., 1978, Delimitacja tekstu pisanego i mówionego, w: Tekst. Język. Poetyka. Zbiór studiów, red. M.R. Mayenowa, Wrocław, s. 101–118.
Ficek E., 2013, Poradnik. Model gatunkowy i jego tekstowe aktualizacje, Katowice.
Gajda S., 1988, Funkcjonowanie kategorii fleksyjnych czasownika we współczesnym polskim tekście naukowym, w: Stylistyczna akomodacja systemu gramatycznego, red. T. Skubalanka, Wrocław, s. 29–39.
Grabias S., 1997, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
Klimowicz M., 1953, Mitzler de Kolof – redaktor i wydawca, w: R. Kaleta, M. Klimowicz, Prekursorzy oświecenia, Wrocław, s. 228–277.
Kurkowski J., 1994, Warszawskie czasopisma uczone doby Augusta III, Warszawa.
SL – S.B. Linde, Słownik języka polskiego, wyd. 2, t. I-VI, Lwów 1854–1860.
Starzec A., 1999, Współczesna polszczyzna popularnonaukowa, Opole.
Steczek-Czerniawska E., 2010, Porady praktyczne w alendarzach kaliskich, w: Dobra rada nie zawada. Rady, porady, poradniki w języku, literaturze i kulturze, red. W. Żarski, B. Staniów, Koszalin, s. 155–163.
Tymiakin L., 2007, Nakłanianie subdyrektywne. Propozycja, prośba i rada w realizacjach młodzieży gimnazjalnej. Zagadnienia wybrane, Lublin.
Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
Wojtak M., 1994, Przyjacielsko, miło, zrozumiale, czyli o stylu poradnika, w: Kształcenie porozumiewania się, red. S. Gajda, J. Nocoń, Opole, s. 301–304.
Wojtak M., 1999, Stylistyka tekstów użytkowych – wybrane zagadnienia, w: Język – teoria – dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów, s. 253–263.
Wyderka B., 1990, Cechy składniowo-stylistyczne XVII-wiecznej prozy publicystycznej. Piśmiennictwo śląskie na tle ogólnopolskim, Opole.
Żarski W., Staniów B. (red.), 2010, Dobra rada nie zawada. Rady, porady, poradniki w języku, literaturze i kulturze, Koszalin.
Żmigrodzki P., 2009, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice.