Abstrakt
The article is dedicated to a lexical analysis of adjectival nouns with the –ota suffix in Adam Mickiewicz’s Pan Tadeusz. Out of five nouns, viewed against the 19th century language norm, four are definitely archaisms. These are the words: ciemnota meaning <ciemność - darkness>, szczodrota (generosity) and some uses of the words cnota (virtue) and hołota (the poor and badly educated). On top of the noun ciemnota meaning <ciemność - darkness> which is a typical Easter Borderlands archaism, they should be traced back to the literary tradition. This is corroborated by the fact that the poet used them in an informed way to make the text sound like Old Polish. Therefore, with respect to the function and the archaic origin, the nouns with the –ota suffix in the text of “Pan Tadeusz” can be divided into two groups: stylistic archaisms which come from the literary tradition (szczodrota, partly cnota and hołota) plus systemic archaisms which belong to Mickiewicz’s idiolectal system (ciemnota meaning <ciemność - darkness>).
Bibliografia
Mickiewicz A., 1994, Pan Tadeusz, opr. S. Pigoń, BN I/83, wyd. 10, Wrocław-Warszawa-Kraków.
GWJP – Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1998.
Kleszczowa K., 1998, Staropolskie kategorie słowotwórcze i ich perspektywiczna ewolucja. Rzeczowniki, Katowice.
Kurzowa Z., 1963, Język filomatów i filaretów. Słowotwórstwo i słownictwo, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Mróz-Ostrowska E., 1962, Rzeczowniki z przyrostkiem -ość w języku XVI w., w: Odrodzenie w Polsce, t. 3, cz. 2, Warszawa, s. 303–503.
SDor. – Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa 1958–1968.
SDun. – Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996.
SJAM – Słownik języka Adama Mickiewicza, red. K. Górski i S. Hrabec, t. I–XI, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962–1983.
SL – S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I–VI, wyd. 2, Lwów 1854–1860.
SW – J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, t. I–VIII, Warszawa 1900–1927 (tzw. warszawski).
SWil. – Słownik języka polskiego wypracowany przez A. Zdanowicza, M. Bohusza-Szyszkę, J. Filipowicza, t. I–II, Wilno 1861 (tzw. wileński).