Abstrakt
17th-century printed texts, represented in the article by stylistically uniform texts of church sermons, mainly funeral sermons, are characterised by significant differences in the frequencies of specific forms entering into the composition of variant pairs or sequences. The completed research experiment consisted in the comparison of the frequency of individual variants. Firstly, in texts by a single author published in different printing offices in different cities, secondly, in texts by a single author published in different printing shops, but in the same city, and finally, in texts by various authors published in the same printing shop. The experiment demonstrated that, generally, the author of a printed text was not the one who made the selection of a specific word form constituting a part of a variant pair. We must note the significant contribution to this process of workers in the book industry employed in publishing offices: editors, proofreaders and type-setters. Usually, it is difficult to say that 17th- century printed texts were characterised by the originality of the language of their authors or proofreaders/ typesetters. A different attitude towards the problem would be more appropriate, acknowledging that we are dealing with linguistic properties of text which include some components of language used by the author – editor/proofreader – typesetter.Bibliografia
Bajerowa I., 1964, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków.
Bajerowa I., 1986–2000, Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfonologia, Katowice 1986, t. 2: Fleksja, Katowice 1992, t. 3: Składnia. Synteza, Katowice 2000.
Kawecka-Gryczowa A., Korotajowa K., Krajewski W., opr., 1959, Drukarze dawnej Polski. Od XV do XVIII wieku. Zeszyt 5: Wielkie Księstwo Litewskie, Wrocław-Kraków.
Klemensiewicz Z., 1974, Historia języka polskiego, Warszawa.
Lisowski T., 2001, Grafia druków polskich z lat 1521 i 1522. Problemy wariantywności i normalizacji, Poznań.
Migdał J., 1991, Glaberowskie korektywy gramatyczne w Żołtarzu Walentego Wróbla, „Studia polonistyczne” 16/17, s. 71–91.
Osiewicz M., 2012, Wpływ zecera na ukształtowanie graficzno-językowe tekstu drukowanego. Uwagi wstępne do analizy Ksiąg o gospodarstwie domowym z 1549 roku, „Ling Varia” 7, nr 2 (14), s. 65–75.
Osiewicz M., 2013, Wariantywność graficzna Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna z 1549 roku. Studium przypadku, Poznań.
Ostaszewska D., red., 2002, Polszczyzna XVII wieku. Stan i przeobrażenia. Praca zbiorowa, Katowice.
Pihan A., 1979, Rękopis a pierwodruk „Jermoły” J.I. Kraszewskiego, „Studia Polonistyczne” VI, s. 99–110.
Pihan-Kijasowa A., 1999, Literacka polszczyzna kresów północno-wschodnich XVII wieku. Fonetyka, Poznań.
Pihan-Kijasowa A., 2003, Literacka polszczyzna wielkopolska XVII wieku a język Samuela ze Skrzypny Twardowskiego, w: Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej Ojczyźnie, praca zbiorowa, red. K. Meller i J. Kowalski, Poznań, s. 47–57.
Pihan-Kijasowa A., 2013, O regionalności siedemnastowiecznych kazań pogrzebowych. Część I: druki lubelskie, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 20 (40), z. 2, s. 163–175.
Pihan-Kijasowa A., Motyl A., 2015a, O regionalności siedemnastowiecznych kazań pogrzebowych. Część II: druki poznańskie, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 22 (41), nr 1, s. 203–222.
Pihan-Kijasowa A., Motyl A., 2015b, O regionalności siedemnastowiecznych kazań pogrzebowych. Część II: druki gdańskie, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 22 (42), nr 2, s. 143–165.
Rzepka W.R., 1975, Dopełniacz w funkcji biernika męskich form osobowych w liczbie mnogiej w polszczyźnie XVII w., Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Topolska M.B., 1984, Czytelnik i książka w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie Renesansu i Baroku, Wrocław.
Urbańczyk S., 1968, Jaką polszczyzną mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy, w: S. Urbańczyk, Szkice z dziejów języka polskiego, Warszawa, s. 187–201.