Abstract
Farewell to Empire is not a one-off act but an extremely complex process that has lasted many years. The decolonisation and de-Sovietisation of Ukrainian society is possible only by overcoming the mental effects of colonialism. Existence from revolution to revolution, and in consequence from revolution to war, was an experience shared by at least three generations of Ukrainian writers. However, each generation has either had different experiences with the previous political system, or none at all. Yet their lives are now connected with it through the experiences of previous generations. In the case of the contemporary analysis of Ukrainian women’s prose, the postcolonial perspective, combined with gender studies and a feminist critique, provides an extensive theoretical background for distinguishing the consequences of colonial/totalitarian practices and resistance strategies. In these narratives, women are the subjects and they speak in their own names. By analysing the literary representations of female figures who have contributed to the literary development of the independent state since the 1990s, the women can recreate their roles in creating modern Ukrainian statehood, shaping an independent society, or, on a micro scale, recreating their path to (re)constructing their own identity.References
Bakuła B., Europa Środkowo-Wschodnia i jej (post)kolonialny świat, [w:] Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej. Polska, Ukraina, Węgry,
Słowacja, red. B. Bakuła, Poznań 2015.
Bakuła B., Studia postkolonialne w Europie Środkowej oraz Wschodniej. Kwerenda wybranych problemów (1991–2014), [w:] Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej. Polska, Ukraina, Węgry, Słowacja, red. B. Bakuła, Poznań 2015.
Bauman Z., Tożsamość – jaka była, jest, i po co?, [w:] Wokół problemów tożsamości, red. A. Jawłowska,Warszawa 2001.
Etkind A., Internal Colonization: Russia’s Imperial Experience, Cambridge 2011.
Ghandi L., Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, tłum. J. Serwański, Poznań 2008.
Hundorowa T., Postorientalizm, romans imigrancki i nowe możliwości studiów postkolonialnych w Europie Wschodniej: „Zarys dziejów traktora po ukraińsku” Mariny Lewyckiej, tłum. M. Mularczyk, [w:] Postkolonializm – tożsamość – gender. Europa Środkowa, Wschodnia i Południowo-Wschodnia, red. A. Matusiak, „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia” 2014, 2.
Kołodziejczyk D., Sandru C., Introduction: On colonialism, communism and east-central Europe – some reflections, „Journal of Postcolonial Writing” 2012, t. 48, nr 2, [za:] M. Riabczuk, Ukraina.
Syndrom Postkolonialny, Wrocław-Wojnowice 2015.
Kraskowska E., Dyskurs feministyczny w słowiańskiej literaturze, krytyce i teorii po 1989 roku, [w:] Literatury Słowiańskie po 1989 roku, t. 2, Feminizm, red. E. Kraskowska, Warszawa 2005.
Loomba A., Kolonializm/postkolonializm, tłum. N. Bloch, Poznań 2011.
Moore D.C., Is the Post- in Postcolonial the Post- in Post Soviet? Toward a Global Postcolonial Critique, „PMLA” 2001, t. 116, nr 1, [za:] M. Riabkczuk, Ukraina. Syndrom Postkolonialny, Wrocław-Wojnowice 2015.
Morozov V., Russia’s Postcolonial Identity: A Subaltern Empire in a Eurocentric World, Palgrave 2015.
Nowicka M., Czy teoria postkolonialna jest „kobieca”? Narodziny, rozwój i zmierzch postkolonializmu, „Przegląd Socjologiczny” 2010, t. 3, nr 59, https://www.academia.edu/11111859 Czy_teoria_postkolonialna_jest_kobieca_Narodziny_rozwC3%B3j_i_zmierzch_postkolonializmus (25.02.2017).
Olszański T.A., Problem językowy na Ukrainie. Próba nowego spojrzenia, Warszawa 2012.
Postcolonial Europe? Essays on Post-Communist Literatures and Cultures, red. D. Pucherova, R. Gáfrik, Leiden-Boston 2015.
Pawłyszyn M., Postkolonialność jako metoda i mentalność: ukraińskie literaturoznawstwo 1991–2011, [w:] Postkolonializm – tożsamość – gender. Europa Środkowa, Wschodnia i Południowo
-Wschodnia, red. A. Matusiak, „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia” 2014, 2.
Posttotalitarny syndrom pokoleniowy w literaturach słowiańskich Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej końca XX-początku XXI wieku w świetle studiów postkolonialnych,
red. A. Matusiak, Wrocław-Poznań 2016.
Riabczuk M., Ukraina. Syndrom Postkolonialny, Wrocław-Wojnowice 2015.
Showalter E., Krytyka feministyczna na bezdrożach, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja”1993, nr 4/5/6 (22/23/24), s. 130–131, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r-
-4_5_6_(22_23_24)/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1993-t-n4_5_6_(22_23_24)-s115–146/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1993-t-n4_5_6_(22_23_24)-s115–146.pdf (01.02.2017).
Skórczewski D., Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny, Lublin 2013.
Spivak G., Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, tłum. E. Majewska, „Krytyka Polityczna” 2011, nr 24/24, http://www.academia.edu/21914664/Czy_podporz%C4%85dkowani_inni_mog%C4%85_prem%C3%B3wi%C4%87 (19.01.2017).
Zabużko O., Badania terenowe nad ukraińskim seksem, tłum. K. Kotyńska, Warszawa 2008.
Zabużko O., Za nas wszystkie, [w:] Literatury Słowiańskie po 1989 roku, t. 2, Feminizm, red. E. Kraskowska, Warszawa 2005.
Агеєва В., Жіночий простір: Феміністичний дискурс українського модернізму, Київ 2008.
Гундорова Т., Генераційний виклик і постколоніалізм на сході Європи. Вступні зауваження, [w:] Постколоніалізм, генерації, культура, ред. Т. Гундорова, А. Матусяк, Київ 2014.
Гундорова Т., Проявлення Слова. Дискурсія раннього українського модернізму. Постмодерна інтерпретація, Київ 2009.
Гундорова Т., Транзитна культура. Симптоми постколоніальної травми, Київ 2013.
Дзюба І., Чи усвідомлюємо ми українську культуру як цілісність?, „Культура і життя” 1988, nr 4, [za:] M. Riabczuk, Ukraińska kultura po komunizmie: między postkolonialnym wyzwoleniem a neokolonialnym zniewoleniem, [w:] Raport o stanie kultury i NGO w Ukrainie, Fundacja Kultura Enter, Lublin 2012, http://kulturaenter.pl/wp-content/uploads/2013/03/Raport-o-stanie-kultury-i-NGO-w-Ukrainie–1.pdf, (01.03.2017).
Філоненко С., Концепція особистості жінки в українській жіночій прозі 90-тих років ХХ століття, Київ 2006.
Іванишин П., Українське літературознавство постколоніального періоду: монографія, Київ 2014.
Незнайома. Антологія української „жіночої” прози та есеїстики другої пол. ХХ – поч. ХХІ ст, ред. В. Ґабор, Львів 2005.
Там, внутри. Практики внутренней колонизации в культурной истории России, red. A. Etkind, D. Uffelman, I. Kukulin, Moskwa 2012.
Зборовська Н., Код української літератури. Проект психоісторії новітньої української літе-ратури, Київ 2006.
Ревакович M., Ґендер, географія, мова: у пошуках ідентичності в сучасній українській літера-турі, Університецькі діалоги, Львів-Київ 2012.
Юрчук О., У тіні імперії: українська література у світлі постколоніальної теорії: моно-графія, Київ 2013.