Słowa kluczowe
collateral languages
language ideologies
education
bilingualism
Jak cytować
Abstrakt
The article discusses the educational consequences of the collateral nature of the Kashubian language in relation to Polish. The collateral nature is defined as the languages’ mutual intelligibility resulting from their formal proximity and the lack of political independence of the language community. Based on longterm field research and in-depth interviews, the analysis touches upon language ideologies in Kashubia which directly impact the process of teaching the Kashubian language. These ideologies – the assumptions about the language and its users rooted in social consciousness – refer to the status of the Kashubian language, its dialectal nature, and the legitimate speakers of Kashubian. Language ideologies related to the collateral nature of Kashubian are responsible for the choice of the teaching methods, the distrust of people associated with education (parents, teachers, students) as to the meaningfulness of teaching, as well as the relationship between the language learnt and spoken by the community
Finansowanie
Artykuł powstał w ramach grantu NCN SONATA BIS (2020/38/E/HS2/00006) „Różnorodność językowa w Polsce: języki kolateralne, działania na rzecz języków i konceptualizacja tożsamo- ści zbiorowej”, kierowanego przez dr hab. Nicole Dołowy-Rybińską, prof. IS PAN.
Bibliografia
Baker C., Wright W.E., 2017, Foundations of bilingual education and bilingualism (6 wyd.), Bristol. https://doi.org/10.1007/978-3-319-02258-1_2 DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-02258-1_2
Barth F., 2004, Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, przeł. M. Głowacka-Grajper, w: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa, s. 348-377.
Bourdieu P., 1991, Language and symbolic power (tłum. G. Raymond, M. Adamson), London.
Breza E. (red.), 1992, Problem status językowego kaszubszczyzny, Gdańsk.
Chambers J.K., Trudgill P., 1998, Dialectology (2 wyd.), Cambridge. https://doi.org/10.1017/CBO9780511805103 DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511805103
Chomsky N., 1957, Syntactic structures, Paris. https://doi.org/10.1515/9783112316009 DOI: https://doi.org/10.1515/9783112316009
Costa J., 2015, New speakers, new language: on being a legitimate speaker of a minority language in Provence, "International Journal of the Sociology of Language" 231, s. 127-145. https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0035 DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0035
Dauenhauer N.M., Dauenhauer R., 1998, Technical, emotional, and ideological issues in reversing language shift: Examples from Southeast Alaska, w: L.A. Grenoble, L.J. Whaley (red.), Endangered languages: Language and community response, Cambridge, s. 57-98. https://doi.org/10.1017/CBO9781139166959.004 DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139166959.004
Davies A., 2003, The native speaker: Myth and reality, Clevedon. https://doi.org/10.21832/9781853596247 DOI: https://doi.org/10.21832/9781853596247
Dołowy-Rybińska N., 2011, Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi, Warszawa. https://doi.org/10.31338/uw.9788323513926 DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323513926
Dołowy-Rybińska N., 2017, "Nikt za nas tego nie zrobi": Praktyki językowe i kulturowe młodych aktywistów języków mniejszościowych Europy, Toruń.
Dołowy-Rybińska N., 2020, Informal bilingual teachers' language practices and the consequences on pupils' language choices in a situation of unequal bilingualism: The case of an Upper Sorbian education system, "Multilingua. Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Communication". https://doi.org/10.1515/multi-2018-0101 DOI: https://doi.org/10.1515/multi-2018-0101
Dołowy-Rybińska N., w druku, Upper Sorbian Language Policy in Education. Bringing the Language Back, or Bringing it Forward?, Leiden - Boston.
Dołowy-Rybińska N., Hornsby M., 2021, Attitudes and Ideologies in Language Revitalisation, w: J. Olko, J. Sallabank (red.), Revitalizing Endangered Languages. A Practical Guide, Cambridge, s. 104-126. https://doi.org/10.1017/9781108641142.008 DOI: https://doi.org/10.1017/9781108641142.008
Doerr N.M., (red.), 2009, The native speaker concept, Berlin. https://doi.org/10.1515/9783110220957 DOI: https://doi.org/10.1515/9783110220957
Haugen E., 1966, Dialect, Language, Nation. American Anthropologist, "American Anthropologist New Series" 68, s. 922-935. https://doi.org/10.1525/aa.1966.68.4.02a00040 DOI: https://doi.org/10.1525/aa.1966.68.4.02a00040
Grenoble L.A., Whaley L.J., 2006, Saving languages: An introduction to language revitalization, Cambridge. https://doi.org/10.1017/CBO9780511615931 DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511615931
Heller M., Pietikäinen S., Pujolar J., 2018, Critical Sociolinguistic Research Methods Studying Language Issues That Matter, New York. https://doi.org/10.4324/9781315739656 DOI: https://doi.org/10.4324/9781315739656
Hornsby M., 2015, Revitalizing minority languages: New speakers of Breton, Yiddish and Lemko, Basingstoke. https://doi.org/10.1057/9781137498809 DOI: https://doi.org/10.1057/9781137498809
Jabłoński A., 2020, Problematyczność pojęcia "język regionalny". Głos w sprawie polityki języka kaszubskiego, w: A. Kożyczkowska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Mniejszości etniczne i ich pogranicza. Szkice tożsamościowe, Gdańsk, s. 313-325.
Kloss H., 1967, "Abstand" Languages and "Ausbau" Languages, "Anthropological Linguistics" 9 (7), s. 29-41.
Kożyczkowska A., 2019, Kaszubszczyzna. Pedagogicznie o języku i tożsamości, Gdańsk.
Kożyczkowska A., 2017, Kaszubska edukacja kulturowa. Konteksty pedagogiczne, w: A. Kożyczkowska, H.
Makurat, R. Mistarz, T. Rembalski, Teoretyczne konteksty edukacji kaszubskiej z programem nauczania, Gdynia, s. 8-19.
Kroskrity P.V., 2009, Language renewal as sites of language ideological struggle: The need for "ideological clarification", w: J. Reyhner, L. Lockard (red.), Indigenous language Revitalization: Encouragement, guidance & lessons learned, Flagstaff, s. 71-83.
Lane P., Costa J., De Korne H., 2018, Standardizing Minority Languages Competing Ideologies of Authority and Authenticity in the Global Periphery, New York.
Mazurek M., 2010, Język, przestrzeń, pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej, Gdańsk.
Mętrak M., 2021, Jak mówić o emancypujących się etnolektach?, "Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza" 28, z. 2, s. 195-213. https://doi.org/10.14746/pspsj.2021.28.2.12 DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2021.28.2.12
Mistarz R., 2017, "Europejski system kształcenia językowego" w kształceniu języka kaszubskiego, w: A. Kożyczkowska, H. Makurat, R. Mistarz, T. Rembalski, Teoretyczne konteksty edukacji kaszubskiej z programem nauczania, Gdynia, s. 109-134.
Obracht-Prondzyński C., 2017, Dylematy edukacyjne. Z Kaszubami i Pomorzem na pierwszym planie, Gdańsk.
O'Rourke B., 2018, New speakers of minority languages, w: L. Hinton, L. Huss, G. Roche (red.), The Routledge handbook of language revitalization, New York, s. 265-273. https://doi.org/10.4324/9781315561271-33 DOI: https://doi.org/10.4324/9781315561271-33
O'Rourke B., Ramallo F., Pujolar J., 2015, New speakers of minority languages: the challenging opportunity, "International Journal of the Sociology of Language" 231, s. 1-20.
https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0029 DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0029
Pennycook A., 1994, The cultural politics of English as international language, London - New York.
Rampton B., 1990, Displacing the "native speaker": Expertise, affiliation and inheritance, "ELT Journal", 44 (2), s. 97-101. https://doi.org/10.1093/elt/44.2.97 DOI: https://doi.org/10.1093/elt/44.2.97
Rosiak K., 2022, The role of language attitudes and ideologies in minority language learning motivation. A case study of Polish migrants' (de)motivation to learn Welsh. "European Journal of Applied Linguistics". https://doi.org/10.1515/eujal-2021-0018 DOI: https://doi.org/10.1515/eujal-2021-0018
Sallabank J., 2013, Attitudes to endangered languages: Identities and policies, Cambridge. https://doi.org/10.1017/CBO9781139344166 DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139344166
Schieffelin B., Woolard K., Kroskrity P. (red.), Language ideologies: Practice and theory, New York 1998.
Shohamy E., 2006, Language policy: Hidden agendas and new approaches, New York. https://doi.org/10.4324/9780203387962 DOI: https://doi.org/10.4324/9780203387962
Skutnabb-Kangas T., 2000, Linguistic genocide in education - or worldwide diversity and human rights?, New Jersey - Londyn.
Synak B., 1998, Kaszubska tożsamość: ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne, Gdańsk. ten Thije J.D., Zeevaert L., (red.), 2007, Receptive multilingualism. Linguistic analyses, language policies and didactic concepts, Amsterdam.
Wicherkiewicz T., 2014, Regionalne języki kolateralne Europy - porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań.
Woolard K., 2008, Language and identity choice in Catalonia: The interplay of contrasting ideologies of linguistic authority, w: K. Süselbeck, U. Mühlschlegel, P. Masson (red.), Lengua, nación e identidad. La regulación del plurilingüismo en España y América Latina, Frankfurt am Main - Madrid, s. 303-323.
Zieniukowa J., 2018, Zagadkowa kaszubszczyzna. Studia o kaszubskim języku regionalnym. Warszawa - Gdańsk.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Nicole Dołowy-Rybińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.