Słowa kluczowe
gatunki publicystyki
tematyka wojenna
media w Polsce
wojna
informacja
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia przekrojowo polską przestrzeń informacyjną w zakresie tematyki ukraińskiej w czasie pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, począwszy od 2022 roku, na przykładzie takich polskich wydawnictw prasowych, jak „Rzeczpospolita”, „Gazeta Wyborcza”, „Wprost”, „Super Express”. W wyniku badań wyodrębniono główny zakres tematyczny, rubryki, gatunki, treści wizualne oraz opiniotwórczą rolę informacji przekazywanych polskiemu społeczeństwu. Nakreślono wizerunek Ukrainy widziany przez pryzmat polskiej prasy. Przedstawiono porównawczą charakterystykę polskich mediów na początku wojny i zmianę informacyjnej dynamiki na przestrzeni dwóch lat. Na przykładzie mediów Uniwersytetu Szczecińskiego, tj. czasopisma „Przegląd Uniwersytecki” oraz NiUS Radio US ukazano, jaką uwagę w środowisku akademickim poświęcono tematowi wojny w Ukrainie.
Bibliografia
Бурлачук В., Війна як медійна подія, [в:] Українське суспільство в умовах війни: Колективна монографія; С. Дембіцький, О. Злобіна, Н. Костенко та ін.; ред. Є. Головахи, С. Макеєва, Київ: Інститут соціології НАН України, 2022, с. 56–65.
Верховецька А., Сергій Жадан – Людина року за версією Газети Виборчої: „Отримую цю на- городу від імені всіх українців”, [в:] „Наш вибір”, електронний ресурс: https://naszwybir.pl/sergij-zhadan-lyudyna-roku/.
„Моя спеціалізація – війна”. Польські журналісти про свою роботу в Україні, [в:] Електронний ресурс: https://detector.media/infospace/article/197128/2022-03-02-moya-spetsializatsiya-viyna-polski-zhurnalisty-pro-svoyu-robotu-v-ukraini/.
Почепцов Г., Пропаганда будує світ, водночас руйнуючи його, [в:] Електронний ресурс: https://www.aup.com.ua/news/propaganda-stroit-mir-odnovremenno-r/.
Прунцева М., Польські медіа про українців, [в:] „Наше слово”, електронний ресурс: https://nasze-slowo.pl/polski-media-pro-ukrayintsiv-2/.
Фісун O., Теоретично-категоріальне осмислення поняття „інформаційна війна” в структурі інформаційно-політичного простору, [в:] „Інформаційне суспільство: науковий журнал”, 2011, вип. 13, с. 43–48.
Chmielewska D., Nie tylko żołnierze i karabiny. Dezinformacja jako istotny element wojny w Ukrainie na przykładzie fake newsów i prorosyjskich narracji rozpowszechnianych w polskich mediach, [w:] „Media i Społeczeństwo”, 2023, nr 18, s. 34–45.
Maciejewski J., Wojna. Reportaż z Ukrainy, Warszawa: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022.
Małecki Ł., Fake news jako front wojny w Ukrainie, [w:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2023, nr 11, s. 57–70.
NiUS Radio Uniwersytetu Szczecińskiego, [w:] Źródło elektroniczne: https://niusradio.pl/aktualnosci/uczelnia/3227-zespol-nius-radia-w-ukrainskich-koszulkach-narodowych.
Ogdowski M., Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji, Ustroń: Warbook, 2024.
„Przegląd Uniwersytecki” (Szczecin), 2023, nr 10–12.
Stępniak K., The image of Russia’s aggression against Ukraine on the front pages of „Rzeczpospolita” and „Gazeta Wyborcza” – an analysis of the framing of war photographs, [w:] „Studia Medioznawcze”, 2023, t. 24, nr 4 (95), s. 92–109.
Wieliński В.T., „Gazeta Uchodźców”. 20 czerwca specjalna „Wyborcza” przygotowana przez uchodźców [w:] „Gazeta Wyborcza”, źródło elektroniczne: https://wyborcza.pl/7,75399,28576905,gazeta-uchodzcow-20-czerwca-ukaze-sie-wyborcza-przygotowana.html.
Burlachuk V., Viina yak mediina podiia [War as a media event], [v:] Ukrainske suspilstvo v umovakh viiny: Kolektyvna monohrafiia, S. Dembitskyi, O. Zlobina, N. Kostenko ta in., red. Ye. Holovakhy, S. Makeieva, Kyiv: Instytut sotsiolohii NAN Ukrainy, 2022, s. 56–65.
Verkhovetska A., Serhii Zhadan – Liudyna roku za versiieiu Hazety Vyborchoi: „Otrymuiu tsiu nahorodu vid imeni vsikh ukraintsiv” [Person of the Year according to Gazeta Wyborcza: „I receive this award on behalf of all Ukrainians”], [v:] „Nash vybir”, elektronnyi resurs: https://naszwybir.pl/sergij-zhadan-lyudyna-roku/.
„Moia spetsializatsiia – viina”. Polski zhurnalisty pro svoiu robotu v Ukraini [„My specialization is war.” A Polish journalist on his work in Ukraine], [v:] Elektronnyi resurs: https://detector.media/infospace/article/197128/2022-03-02-moya-spetsializatsiya-viyna-polski-zhurnalisty-pro-svoyu-robotu-v-ukraini/.
Pocheptsov H., Propahanda buduie svit, vodnochas ruinuiuchy yoho [Propaganda builds the world while simultaneously destroying It], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.aup.com.ua/news/propaganda-stroit-mir-odnovremenno-r/.
Pruntseva M., Polski media pro ukraintsiv [Polish media about Ukrainians], [v:] „Nashe slovo”, elektronnyi resurs: https://nasze-slowo.pl/polski-media-pro-ukrayintsiv-2/.
Fisun O., Teoretychno-katehorialne osmyslennia poniattia „informatsiina viina” v strukturi informatsiino-politychnoho prostoru [Theoretical and categorical conceptualization of the term „Information war” within the structure of the information-political space], [v:] „Informatsiine suspilstvo: naukovyi zhurnal”, 2011, vyp. 13, s. 43–48.
Chmielewska D., Nie tylko żołnierze i karabiny. Dezinformacja jako istotny element wojny w Ukrainie na przykładzie fake newsów i prorosyjskich narracji rozpowszechnianych w polskich mediach [Not only soldiers and rifles: Disinformation as a significant element of the war in Ukraine, based on fake news and pro-russian narratives spread in polish media], [w:] „Media i Społeczeństwo”, 2023, nr 18, s. 34–45. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.7731
Maciejewski J., Wojna. Reportaż z Ukrainy [War: A report from Ukraine], Warszawa: Wydawnictwo Biały Kruk, 2022.
Małecki Ł., Fake news jako front wojny w Ukrainie [Fake news as a front of the war in Ukraine], [w:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2023, nr 11, s. 57–70. DOI: https://doi.org/10.14746/sup.2023.11.2.04
NiUS Radio Uniwersytetu Szczecińskiego [NiUS Radio of the University of Szczecin], [w:] Źródło elektroniczne: https://niusradio.pl/aktualnosci/uczelnia/3227-zespol-nius-radia-w-ukrainskich-koszulkach-narodowych.
Ogdowski M., Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji [To kill Ukraine: The alphabet of russian aggression], Ustroń: Warbook, 2024.
„Przegląd Uniwersytecki” (Szczecin) [“University Review” (Szczecin)], 2023, nr 10–12.
Stępniak K., The image of Russias aggression against Ukraine on the front pages of “Rzeczpospolita” and “Gazeta Wyborcza” – an analysis of the framing of war photographs [w:] „Studia Medioznawcze”, 2023, t. 24, nr 4 (95), s. 92–109. DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2023.4.782
Wieliński V.T., „Gazeta Uchodźców”. 20 czerwca specjalna „Wyborcza” przygotowana przez uchodźców [„Refugee Newspaper”: June 20 special „Wyborcza” prepared by refugees], [w:] „Gazeta Wyborcza”, źródło elektroniczne: https://wyborcza.pl/7,75399,28576905,gazeta-uchodzcow-20-czerwca-ukaze-sie-wyborcza-przygotowana.html.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Myrosława Rudyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).