Słowa kluczowe
klątwa
impresja
powieść filmowa
narracja liryczna
symbol
folklor
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł został poświęcony klątwom jako elementom mitopoetyki rozpatrywanym na przykładzie powieści filmowej Ołeksandra Dowżenki z przeważającą narracją liryczną pt. Zaczarowana Desna. Autorki podejmują próbę odczytywania figur folkloryzowania (liryzowania) gatunku powieści filmowej za pomocą bogatej synonimii (synonimów kontekstowych), rozbudowanej charakterystyki bohaterów z porównaniami, a także okazjonalnych wypowiedzi w postaci przekleństw. Wszystkie aspekty koloryzacji językowej kondensują wielokulturową przestrzeń tekstu, wielowymiarowość jego poetyki. Dlatego jedną z najbardziej charakterystycznych cech systemu stylistycznego Ołeksandra Dowżenki jest synteza mitów przedchrześcijańskich i chrześcijańskich oraz przedwojennej rzeczywistości, co dobrze ilustruje bogata, wyimaginowana historia małego chłopca i dojrzałego artysty (koncept dualności).
Bibliografia
Honcharova N., Problema mifolohichnoho symvolizmu v konteksti kultury [The problem of mythological symbolism in the context of culture], avtoreferat dysertatsii kand. filoloh. nauk, Kyiv, 1998.
Hunchyk I., Ukrainskyi okazionalno-obriadovyi folklor: strukturno-funktsionalnyi aspekt [Ukrainian occasional and ceremonial folklore: structural and functional aspect], avtoreferat kandydata filolohichnykh nauk, Lviv, 2005.
Zelenenka I., „Chyi tse iliuzii stenaiut plechyma, yakoho narodu…”: Taras Melnychuk i literaturnyi protses 60-90-kh rokiv v Ukraini [“Whose illusions shrug their shoulders, what kind of people…”: Taras Melnychuk and the literary process of the 60-90s in Ukraine], Vinnytsia: Edelveis i K., 2008.
Donchyk V.H., Oleksandr Dovzhenko [Oleksandr Dovzhenko], [v:] Istoriia ukrainskoi literatury XX st. [History of Ukrainian literature of the twentieth century], u 2 kn., kn. 2: Druha polovyna ХХ st. Pidruchnyk, za red. V.H. Donchyka. Kyiv: Lybid, 1994, s. 218–227.
Kaharov Ye., Formy ta elementy narodnoi obriadovosti: Pervisne hromadianstvo ta yoho perezhytky na Ukraini [Forms and elements of folk rituals: Primitive citizenship and its remnants in Ukraine], vyp. 1, Kyiv 1928, s. 25–31.
Koshelivets I., Oleksandr Dovzhenko. Sproba tvorchoi biohrafii [Olexandr Dovzhenko. An attempt at a creative biography], Miunkhen: Suchasnist, 1980.
Literaturoznavchyi slovnyk-dovidnyk [Literary dictionary-reference book], za red. R. Hromiaka ta in., Kyiv: Akademiia, 1997.
Medvid N., Zasoby psykholohichnoho analizu u tvorchosti O. Dovzhenka voiennoho periodu [Means of psychological analysis in the work of O. Dovzhenko of the war period], „Naukovi zapysky Kharkivskoho peduniversytetu imeni H.S. Skovorody”, ceriia: Literaturoznavstvo, vypusk 7 (18), Kharkiv, 1998, s. 85–90.
Medvid N., Natsionalna svoieridnist psykholohizmu O. Dovzhenka [National originality of Dovzhenko’s psychologism], „Dyvoslovo”, 1999, no 9, s. 53–55.
Teoriia literatury [Theory of literature], pidruchnyk, za nauk. red. O. Halycha, Kyiv: Lybid, 2008.
Ukrainska literatura [Ukrainian literature], 11 kl. Pidruchnyk dlia zahalnoosvitnikh shkil, za zahal. red. R. Movchan, Kyiv–Irpin: VTF „Perun”, 2001.
Tsarynnyk M., Plianetne vydyvo: mifotvorche svitovidchuvannia Oleksandra Dovzhenka [Planetary vision: myth-making worldview of Oleksandr Dovzhenko], „Suchasnist”, 1973, ch. 10.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).