Ключові слова
Готель „Велика Пруссія”
масова література
ретро-детектив
Познань
Як цитувати
Анотація
Предметом аналізу в цій статті є роман Богдана Коломійчука Готель „Велика Пруссія”. З точки зору жанрового визначення твір плавно вписується в рамки ретро-детективу з елементами нуарного роману. Авторський варіант ретро-детективу, використаний письмен- ником, безсумнівно інспірований класиками жанру, такими як Артур Конан Дойл чи Агата Крісті, а також сучасними авторами, твори яких містять подальші оригінальні модифікації (Марек Краєвський чи Конрад Левандовський). Простежується це, зокрема, у побудові го- ловного героя, яким є гібридний персонаж, створений на базі спільних рис Шерлока Холмса та Ебергарда Мока. В аналізованому романі слід звернути увагу й на побудову художнього простору. Авторське мапування активізує різноманітні культурно-історичні коди, відтак є не лише елементом, що супроводжує розвиток сюжетної лінії, а й вираженням контргегемо- ністської практики – протидії поверховій уніфікації, анонімізації та денаціоналізації. Таким чином роман Коломійчука можна вважати межовим твором з огляду на його багатоадресність та певний історичний нахил. У цьому контексті, дрейфуючи подекуди в бік постмодернізму, Готель «Велика Пруссія» плавно вписується в актуальний від зламу ХХ–ХХІ ст. тренд відкриття масової літератури на гібридність, межовість та багатожанровість з урахуванням національних
Посилання
Browarny W., Dyskretny urok mieszczańskiego demonizmu. Powieści Marka Krajewskiego [The discreet charm of bourgeois demonizm. Marek Krajewski’s novels], [w:] „Studia Filmoznawcze” 2010, nr 31, s. 245–258.
Czubaj M., Entolog w mieście grzechu [Etnologue in the city od sin], [w:] Źródło elektroniczne: https://www.Czubaj/M./-/Etnolog/w/miescie/grzechu.pdf (04.11.2022).
Domańska E., Epistemologie pograniczy [Borderline epistepmologies], [w:] Na pograniczach literatury [on the fringes of literature], red. J. Fazan, K. Zajas, Kraków: Universitas, 2012, s. 85–101.
Dominiak I., Dlaczego język polski jest tak diabelnie trudny? [Why the Polsh language so devilishly difficult?], [wywiad z prof. Włodzimierzem Gruszczyńskim], „Newsweek” 24.11.2014, [w:] Źródło elektroniczne: http://polska.newsweek.pl/polski-najtrudniejszy-jezyk-swiata-jezykoznawca-odpowiada-newsweek,artykuly,352233,1.html (01.4.2022).
Gąsowski T., Żydzi galicyjscy w poszukiwaniu nowej tożsamości [Galician Jews ic Search of a New Identity], [w:] „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 2017, nr 144, z. 2, s. 323–333. DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.17.017.6260
Hajder T., Folklor i literatura masowa. Ukraińska perspektywa badawcza [Folklore and mass literature. Ukrainian research perspective], [w:] „Jednak Książki. Gdańskie czasopismo humanistyczne”, 2017, nr 8, s. 81–95.
King S., Kryminały jako literatura światowa [Crime Srtories as Word Literature], [w:] „Forum Poetyki”, 2018, nr 13, s. 48–61. DOI: https://doi.org/10.14746/fp.2018.13.26819
Kołomijczuk B., Poznań był jak Lwów [Poznań was like Lviv], wywiad przeprowadził Piotr Bojarski, 12.02.2021, [w:] Źródło elektroniczne: https://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/rozmowy,c,7/poznan-byl-jak-lwow,159404.html (01.04.2022).
Kraska M., Prosta sztuka zabijania. Figury czytania kryminału [The Simple art of killing. Figures of reading a crime fiction], Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2013.
Królikowska A., Kryminał historyczny czy kryminał retro: proza Borysa Akunina wobec wyzwań gatunkowych [Historical Or retro crime: the prose of Boris Akunin in the face of genre challenge], „Tutoring Gedanensis”, 2017, nr 2, s. 111–116.
Lasić S., Poetyka powieści kryminalnej. Próba analizy strukturalnej [The poetica of the crime novels. Structural analysis attempt], tłum. M. Petryńska, Warszawa: PIW, 1976.
Martuszewska A., hasło: Powieść kryminalna [Criminal story], [w:] Słownik literatury popularnej red. T. Żabski, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006, s. 464–471.
Mrowczyk E., Klasyczna powieść detektywistyczna jako odmiana gatunkowa [Classic detective as a genre variety], [w:] „Literatura i Kultura Popularna” VI, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997, s. 29–34.
Olijnik S., Ukraińska literatura popularna: nowe horyzonty deskrypcj [Ukrainian popular literature: new horizons of description], [w:] „Bibliotekarz Podlaski”, 2016, nr 1 (XXXII), s. 281–288.
Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich [Geopeotics. Space and place in contemporary literary theories and practices], Kraków: Universitas, 2014.
Stasiewicz P., Sześć odcieni czerni. Szkice o klasykach powieści noir [Six Hades of Black. Sketches on the classics of the novel noir], Kraków: Universitas, 2021. DOI: https://doi.org/10.15290/socsokpn.2021
Tierlig-Śledź E., Małżeństwo kryminału z historią, czyli uwag kilka o kryminałach retro Konrada T. Lewandowskiego [The marriage of a crime fiction with, or a few remarks on Konread Lewandowski’s retro crime fiction], „Czytanie Literatury. Łódzkie studia literaturoznawcze”, 2016, nr 5, s. 73–85. DOI: https://doi.org/10.18778/2299-7458.05.06
Wajda K., Śladem retro zbrodni [Following a retro crime scene], „Dwutygodnik.com”, 2012, nr 8, [w:] Źródło elektroniczne: https://www.dwutygodnik.com/artykul/3820-sladem-retrozbrodni.html?print=1 (04.11.2022).
Wołodźko-Butkiewicz A., Od pieriestrojki do laboratoriów netliteratury. Przemiany we współczesnej prozie rosyjskiej [From perestroika to the laboratory of netliterature. Transformations in contemporary Russian prose], Warszawa: Studia Rossica, 2004.
Astafiev O., Transformatsiia klasychnoho tekstu yak naratyvna stratehiia masovoi literatury [Transformation of the classical text as a narrative strategy of mass literature], [v:] Filolohichni seminary. Kyiv. nats. un-t im. Tarasa Shevchenka [Philological seminars. Kiyv. National University named after Taras Shevchenko], Kyiv: VPTs „Kyivskyi universytet”, vyp. 14: Literatura i paraliteratura: de mezha?, 2011, s. 43–51.
Hundorova Т., Kitch i Literatura. Travestii [Kitsch and Literature. Travesties], Kyiv: „Fakt”, 2008.
Hundorova T., Pisliachornobylska biblioteka: Ukrainskyi literaturnyi postmodern [Post-Chernobyl Library. Ukrainian Literary Postmodern], Kyiv: „Krytyka”, 2005.
Zborovska N., Suchasna masova literatura v Ukraini yak zahalnokulturna problema [Modern mass literature in Ukraine as a general cultural problem], [v:] „Slovo i chas” 2007, no. 6, s. 3–8.
Kolomiichuk B., Bohdan Kolomiichuk: ya vpershe v ukrainskii beletrystytsi zobrazyv Froida [Bohdan Kolomiychuk: I portrayed Freud for the first time in Ukrainian fiction], 7.12.2016, [v:] Elektronnyj resurs: https://www.bbc.com/ukrainian/features-38207319 (06.05.2022).
Kolomiichuk B., Hotel „Velyka Prussiia” [The Great Prussia Hotel], Lviv: Vydavnytstvo Staroho Leva, 2018.
Kolomiichuk B., Koronovanyi slovom Bohdan Kolomiichuk [Crowned with the Word Bohdan Kolomiychuk], [v:] Elektronnyj resurs: https://perspekt.org.ua/articles/novyj-resurs (06.05.2022).
НСПУ – Національна спілка письменників України, До Луцька з презентацією книги приїде Богдан Коломійчук [Bohdan Kolomiychuk will come to Lutsk to present the book], 31.01.2022, [v:] Elektronnyj resurs: https://nspu.com.ua/novini/do-lucka-z-prezentaciieju-knigi-priide-bogdan-kolomijchuk/ (01.04.2022).
Polishchuk Ya., Literatura yak heokulturnyi proekt: Monohrafiia [Literatyre as a geocultural Project: Monograph], Kyiv: „Akademvydav”, 2008.
Romanenko O., Semiosfera ukrainskoi masovoi literatury: Tekst. Chytach. Epokha [Semiosphere of Ukrainian mass literature: Text. Reader. Epoch], Kyev: Pryvatnyi vydavets Yakubets A.V., 2014.
Filonenko S., Masova literatura v Ukraini: dyskurs, hender, zhanr: monohrafiia [Mass literature i Ukraine: discourse, gender, genre: monograph], Donetsk: „LANDON-XXI”, 2011.
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).